Türkiye’nin tarihi çarşıları hakkında 15 bilgi
Ülkemizin değerlerinden olan tarihi çarşılarımızın kimi Selçuklu başkentinde ticaretin kalbi olurken kimi de yaklaşık 130 yıllık geçmişiyle türkülerimize misafir edildi. Tarihi çarşılar, yangın gibi çeşitli zorluklardan geçseler de asırlık geçmişlerini, yöresel ürünler veya hediyelik eşyalar ile yaşatmaya devam ediyorlar. Sizler için, 15 maddede tarihi çarşılarımız hakkında bilgiler derledik.
Anadolu Selçuklu Devleti'ne başkentlik yapan Konya'da, Romalılardan Selçuklulara, Osmanlı'dan günümüze kadar binlerce yıllık geçmişe sahip olan tarihi "Bedesten Çarşısı", ticari canlılığını koruyor.
Kim tarafından inşa edildi?
Yaklaşık 2 bin yıldır ticari faaliyetlere ev sahipliği yapan, şimdiki hali ise Kanuni Sultan Süleyman döneminde, 1538 yılında müftü ve kadıasker Mevlana Kadri Çelebi tarafından klasik tarza uygun dokuz üniteli bir bedesten olarak inşa ettirilen çarşıda, Konya Büyükşehir Belediyesi tarafından restorasyon gerçekleştirildi.
Çarşıda neler bulunuyor?
Asırlardır 40 sokaktaki 2 bin 600'den fazla dükkan ile Konya esnafının rızık kapısı olan, tarihi Kapu ve Aziziye camilerine ev sahipliği yapan çarşı, geniş ürün yelpazesi ile yerli ve yabancı turistlerin uğrak yerleri arasında yer alıyor. Mevlana Dergahı'nın yanı başındaki çarşıda, yüzyıllardır ahilik geleneği yaşatılıyor.
Dededen kalma mesleklerini sürdüren zanaatkarlar, antika meraklıları, el işi sanat hayranları, düğün hazırlığı yapan çiftler ve aileler için giyim kuşam, aksesuar, ev eşyaları çeşitliğiyle cazibe merkezi olma özelliğini koruyan Bedesten'i ziyaret edenler, alışverişin yanı sıra közde demlenen çay ve tarihi lokantalarda geleneksel lezzetleri tatma fırsatı buluyor.
Özelliği nedir?
Osmanlı devri kapan usulüne göre düzenlenen çarşıda bölüm bölüm, iş alanına uygun bir düzenleme gözetilmiştir. Bakırcılar, tenekeciler, sahaflar gibi aynı branştan dükkanlar yan yanadır. Bu, hem müşteri hem satıcı açısından güzel bir ortam oluşturur. Aynı alanda çalışan satıcılar birbiriyle dayanışır, alıcılar da birinde bulamadığını diğerinde bulur.
Kozalardan elde edilen ipek kumaşlarla Bursa'nın tekstil merkezi olmasında önemli rol oynayan Kozahan'ın ipekle 5 asrı aşan birlikteliği, yerli ve yabancı turistlerin ilgisini çekiyor.
Kim tarafından inşa edildi?
UNESCO Dünya Miras Listesi'ne alt bileşen olarak giren Hanlar bölgesindeki Kozahan, 1491'de Sultan 2. Bayezid tarafından dönemin mimarlarından Abdül Ula Bin Pulad Şah'a İstanbul'daki eserlerine vakıf olarak yaptırıldı.
Çarşıda neler bulunuyor?
Tuğla ve kesme taşla yapılan Kozahan, 1630, 1671 ve 1784'te, ortasındaki mescit ise 1946 ve 2007'de onarım gördü. Geniş, dikdörtgen bir avlunun çevresinde 2 katlı, 95 odalı hanın ortasındaki küçük mescidin altında bir şadırvan bulunuyor. Handaki odalar artık mağaza olarak kullanılıyor. Hanın doğusunda eskiden konaklamaya gelenlerin atlarını bağladıkları ahır ve depoların bulunduğu "Dış Kozahan" denilen ikinci bir avlulu bölüm yer alıyor. Kozahan, Uzun Çarşı'ya mavi çinilerle süslü bir taç kapı ile açılıyor. Bu süslü kapı da açık çarşı ve Kapalı Çarşı'ya açılıyor.
Özelliği nedir?
Yapıldığı dönemden itibaren önemli ticaret merkezi olan Kozahan, yakın döneme kadar koza pazarının kurulduğu ve kıyasıya pazarlıkların yaşandığı bir yer iken, günümüzde ipekçilikle uğraşan esnafın yoğun bulunduğu bir han olarak varlığını sürdürüyor. Kozahan, çay ve kahvelerin tatlı sohbetlerle yudumlandığı önemli bir dinlenme ve turistik alışveriş mekanı olarak ziyaretçilerini ağırlamaya devam ediyor.
Mardin'de 15. yüzyılda yapılan, geçmişte sebze, meyve ve et satılan tarihi Kayseriyye Bedesteni, artık müşterilerine bakır, gümüş ve hediyelik eşya ile hizmet veriyor.
Özelliği nedir?
Mardin'de Akkoyunlular döneminde 15. yüzyılda yapılan, çeşitli dönemlerde restore edilen Kayseriyye Bedesteni, geçmişte sebze, meyve ve et satışı ile ticaretin merkezi oldu.
Çarşıda neler bulunuyor?
Artık müşterilerine bakır, gümüş ve hediyelik eşya ile hizmet veren kentin tek bedesteni olma özelliğine sahip tarihi mekanın geçmişteki canlılığına turizmle kavuşturulması hedefleniyor.
Adı Çanakkale ile özdeşleşen, kitaplara ve türkülere konu olan yaklaşık 130 yıllık Aynalı Çarşı, kentin en eski alışveriş merkezi olarak büyük ilgi çekiyor.
Özelliği nedir?
Çanakkale'de 1889'da inşa edilen ve savaş yıllarına kadar önemli bir alışveriş merkezi olan çarşı, Çanakkale Savaşları sırasında İngiliz Donanması'nın attığı top mermilerinin isabet etmesi sonucu büyük zarar gördü. Daha sonra küçük onarımlar gören çarşı, İngiliz işgali sırasında atlar için ahır olarak kullanıldı. Savaşın sona ermesinin ardından hayat normale dönmeye başlayınca çarşı, bugünkü halini alıp ticari serüvenini sürdürdü.,
Çarşıda neler bulunuyor?
"Çanakkale Türküsü"yle dilden dile dolaşan ve daha önce bir bölümü meyve ve sebze hali olarak kullanılan tarihi çarşıda halen 57 iş yeri bulunuyor. İç bölümdeki koridor alanında genellikle seramik tarzı hediyelik eşyaların satıldığı ürünler yer alıyor.
Yerli ve yabancı ziyaretçilerin yoğun ilgi gösterdiği tarihi çarşıda havludan tespihe, giyim ve ayakkabı ürünlerinden hediyelik eşyaya, Çanakkale seramiklerinden yağlı boya savaş tasvirleri ve minyatürlere kadar binlerce çeşit ürün satışa sunuluyor.
Kim tarafından inşa edildi?
Osmanlı Devleti'nin eski ikinci payitahtı Edirne'de, Mimar Sinan tarafından yapılan tarihi Ali Paşa Çarşısı, günümüzde de alışverişin merkezi olmaya devam ediyor.
Çarşıda neler bulunuyor?
Kanuni Sultan Süleyman'ın Sadrazamı Hersekli Semiz Ali Paşa tarafından 1565 yılında Babaeski'deki Ali Paşa Camisi vakfının mülkü olan ve Mimar Sinan'a yaptırılan çarşıda, günümüzde 135 dükkanda hediyelik eşya, giyim, ayakkabı ve züccaciye satışı yapılıyor. Vakıflar Genel Müdürlüğüne ait olan ve içerisindeki dükkanları kiraya verilen çarşı, yöre halkının yanı sıra, turistlerin de alışveriş için tercih ettiği mekanların başında geliyor. 300 metre uzunluğundaki çarşımızın içinde 128 dışında 7 dükkan yer alıyor.
Özelliği nedir?
Avrupa'da birçok devlet daha ortada yokken tarihi çarşı ayaktaydı. 1800'lü yıllarda içerisinde değerli mücevherat ve altınların satıldığı, 100 bekçinin çalıştığı değerli bir çarşıdır. Hatta çarşıda vakti zamanında padişahların tebdil-i kıyafetle alışveriş yaptığı söylenir. Sultanlar şehri Edirne'nin görülmesi gereken önemli tarihi yapılarındandır. Mimarisi dolayısıyla yazın daha serin, kışın da daha sıcaktır.
