Arama

  • Anasayfa
  • Galeri
  • Tarih
  • Sokollu Mehmed Paşa'nın çobanlıktan veziriazamlığa uzanan serüveni

Sokollu Mehmed Paşa'nın çobanlıktan veziriazamlığa uzanan serüveni

  • 1
  • 11
Sokollu Mehmed Paşa'nın çobanlıktan veziriazamlığa uzanan serüveni nasıl başladı?
Sokollu Mehmed Paşa’nın çobanlıktan veziriazamlığa uzanan serüveni nasıl başladı?

Sokollu Mehmed Paşa, XVI. yüzyılın ilk yıllarında Bosna'nın Vişegrad kazasının Rudo nahiyesinin Sokoloviç (Şahinoğlu) köyünde aynı adı taşıyan bir ailenin çocuğu olarak doğdu. Geniş ve soylu bir ailenin çocuğu olan Bayo (Bayiça) bir müddet çobanlık yaptıktan sonra Mileşeva Manastırı'nda rahip olan dayısının yanına gitti. Devşirme toplamakla görevli olan Osmanlı memurları soylu ailelerin çocuklarını toplamaya özen gösterirdi. Kanuni'nin cülûsundan sonra Bosna'dan devşirme toplamakla görevli Yayabaşı Yeşilce Mehmed Bey, Sokoloviç köyüne geldiğinde, o sırada 15- 16 yaşlarında olan Bayo'yu beğenerek devşirme kaydetti. Ailesi onu vermek istemese de Mehmed Bey bu gencin istikbalinin çok parlak olduğunu söyleyerek onları ikna etti.

  • 2
  • 11
Sokollu Mehmed Paşa, Osmanlı İmparatorluğu’nda nasıl yükseldi?
Sokollu Mehmed Paşa, Osmanlı İmparatorluğu’nda nasıl yükseldi?

Kanunî, Edirne'deyken Bsna ve çevresindeki tanınmış ailelerden toplanan 40 çocuk buraya getirilmişti. Padişah bunların arasında Sokoloviç'i gördü ve Edirne Sarayı'nda eğitimine başlamasını istedi. Mehmed adını alan bu genç Edirne Sarayı'nda yetiştirildikten sonra 'küçük oda' hizmetiyle Enderun'a alındı. Buradaki, daha sonra da sarayın diğer bölümlerindeki hizmetleri padişahtan takdir gördü. Küçük odadan Hazine'ye, oradan da Enderun'un en seçkin yeri olan Has odaya geçti. Daha sonra ribâbdar, çuhadar, silahdar, çaşnigirbaşı ve kapıcılar kethüdası oldu.

Sokollu Mehmed Paşa’nın çobanlıktan veziriazamlığa uzanan serüveni

Barbaros'un ölümü üzerine 1546'da Kaptan-ı deryalığa yükselen Sokollu Mehmed'in, artık saray dışı memuriyet hayatı başlıyordu. 1550'de Rumeli Beylerbeyi oldu, daha sonra da İran seferindeki hizmetlerinden dolayı 1554'te vezirliğe yükseldi. 1561'de Şehzade Selim'in kız İsmihan Sultan ile evlenmesi, talihini daha da parlattı. 1564'te ikinci vezir iken Veziriazam Semiz Ali Paşa'nın ölümü üzerine veziriazamlığa yükseldi. Sokollu Mehmed Paşa, aniden yükselmemiş, XVI. yüzyıldaki Osmanlı hiyerarşisindeki düzüne uygun olarak, sırayla birçok memuriyette bulunduktan sonra veziriazam olmuştu. Birçok devlet görevinde bulunduğu içinde tecrübesi oldukça fazlaydı. Kanuni'ye iki yıl veziriazamlık yaptı. Kanuni, 1566'daki son seferinde vefat edince, padişahın ölümünü ustaca gizleyerek bir kriz çıkmasını önledi. II. Selim devrinde de veziriazamlıkta kaldı.

  • 4
  • 11
Lehistan krallarının seçilmesindeki rolü nedir?
Lehistan krallarının seçilmesindeki rolü nedir?

1572'e Lehistan Kralı II. Sigismund'un vârissiz ölümüyle, Polonya tahtı için çekişme başladı. Rusyaların buraya asker sevki üzerine Osmanlı İmparatorluğu harekete geçti. Klasik Osmanlı siyasetine göre Lehistan, Avusturya ve Rusya'ya karşı tampon bölge olarak görülüyordu. Lehistan tahtına Osmanlı aleyhtarı biri geçerse Eflak, Boğdan ve Erdel tehdit altına girebilirdi. Osmanlı yönetimi Leh beylerinden birisinin seçilmesini istiyordu. Ancak Fransa'nın da müdahil olmasıyla ve Henry de Valois'i aday göstermesi üzerine Sokollu Mehmed Paşa onu destekledi. Sokollu'nun Leh beylerine ve piskoposlarına tavsiyesiyle Henry, Lehistan Kralı seçildi. Böylece Leh tahtına Osmanlı tarafları siyaset izleyecek biri çıkmıştı.

Henry'nin Fransa tahtına geçmesi üzerine Lehistan yine başsız kaldı. Bunun üzerine Sokollu, buraya tekrar Osmanlı tarafları birini seçtirmek için harekete geçti. Avusturya ve Rusya hükümdarlarının kendilerini Leh Kralı seçtirmesi istenmiyordu. Leh soylularının bir kısmı, Osmanlı'nın tavsiye edeceği kişiyi kral seçeceklerini belirttiler. Bunun üzerine Sokollu, kendilerine kral olarak Erdel veya İsveç Kralı'nı seçmelerini tavsiye etti. Avusturya ile Rusya'nın aleyhinde de faaliyete geçti. Bir müddet hangisinin Leh Kralı olacağını düşünen Sokollu, sonunda Erdel voyvodası Bathory'de karar kıldı ve onu seçtirdi. Böylece Osmanlılar Lehistan'ın hamisi olmuşlardı.

2024 Fikriyat. Tüm hakları saklıdır.
BİZE ULAŞIN