Arama
Şeyh Edebali kimdir? Şeyh Edebali'nin Osman Gazi'ye nasihati...
Orta Asya'nın uçsuz bucaksız topraklarını aşıp Anadolu'ya yerleşen "dört yüz çadırlık bir aşiretin" kısa zamanda tarihin en önemli devleti haline gelmesindeki sır, sadece bilek ve kılıç gücünde saklı değildi. Şeyh Edebali gibi ilim ve irfan erbapları sayesinde devlet tecrübesi İslamiyet'le birleşerek yeni bir ruh kazandı. Peki, Şeyh Edebali kimdir? Şeyh Edebali, Osman Gazi'ye nasihatleri nelerdi?
Şeyh Edebali, 1206 yılında Karaman'da doğduğu rivayet edilir. Kaynaklarda Edebâlî kelimesinin bu şekli yanında bazen Atabâlî ve kısaltılmış olarak Ede-şeyh şeklinde yazılır.
İlk tahsilini Karaman'da yapan Şeyh Edebali, Hanefî fakihi Necmeddin ez-Zâhidî'nin öğrencisi oldu. Daha sonra Dımaşk'a giderek dönemin tanınmış âlimlerinden dinî ilimleri tahsil etti.
Dımaşk'tan dönünce tasavvufa yöneldi ve Bilecik'te bir zaviye kurarak halkı irşada başladı.
Âşıkpaşazâde zaviyesinin hiç boş kalmadığını, şeyhin gelip geçen fukaranın her türlü ihtiyacını gidermeye çalıştığını hatta bu maksatla koyun sürüsü bulundurduğunu yazar.
Orta Asya'nın uçsuz bucaksız topraklarını aşıp Anadolu'ya yerleşen "dört yüz çadırlık bir aşiretin" kısa zamanda tarihin en önemli devleti haline gelmesindeki sır, sadece bilek ve kılıç gücünde saklı değildir. Bunun sırrı, Orta Asya'dan gelen devlet tecrübesinin İslamiyet'le birleşerek yeni bir ruh kazanması ve yeryüzünde adaleti sağlama kızıl elmasında saklıydı.
Şeyh Edebali ile Osman Gazi Bilecik'te tanıştı. Âlimleri çok seven Osman Gazi, mübarek günlerde şeyhin zaviyesine giderek dinî ve idarî konularda onun görüşlerine başvururdu.
Vefâiyye tarikatına mensup olan Edebâli, aynı zamanda ahî teşkilâtının reisiydi. Ahî şeyhliğinin Edebâli'den sonra kime geçtiği bilinmez. Ancak daha sonraki yıllarda I. Murad'a intikal etti.
Şeyh Edebali, ömrünün son zamanlarında kızı ve torunu Alâeddin Bey ile Bilecik'te oturdu. Kendisine Kozağaç köyünün öşür ve hâsılatı verilen Şeyh'e, kızı Râbia Hatun (veya Bâlâ Hatun) kendilerine verilen bu köyü tekkeye vakfetmişti.
Ahilik, Anadolu'da özellikle 13. yüzyıl ile 15.yüzyıllar arasında çok etkili bir kurumdu. Anadolu'nun sosyal, ekonomik, siyasi, askeri, dini ve kültürel hayatında etkili olan Ahiler, Osmanlı Devleti'nin kuruluşunda da rol almışlardı. İlk Osmanlı bürokrasisinde Ahi teşkilatının üyeleri hizmet vermişlerdi.
Horasan'dan Anadolu'ya göçen Müslüman Türkmenlerin ticaret, sanat ve ekonomi gibi çeşitli meslek alanlarında yetişmelerini sağlayan, onları hem ekonomik hem de ahlaki yönden yetiştiren, çalışma yaşamını iyi insan meziyetlerini esas alarak düzenleyen bir örgütlenmeydi. Ünlü seyyah İbn Batuta bu zaviyelerden övgüyle bahsetmişti. Bursa'nın Ahiler sayesinde zengin ve mamur bir Osmanlı kenti olduğunu anlattı. Henüz bir uç şehri olan İznik'te de Osman Gazi'nin oğlu Orhan Bey'in gazileri yaşamaktaydı.