Arama
Osmanlı'nın önemli âlimi İbn-i Şerif’ten tabiplere tavsiyeler
İnsana ve insan sağlığına son derece önem veren Osmanlı'da tıp bilimi oldukça ehemmiyetliydi. Burada âlimler desteklenip, medreseler ve şifahaneler açılırdı. Bu âlimlerden biri de İbn-i Şerîf'ti. Osmanlı Devleti'nde 15. yüzyılda yaşayan önemli hekimlerden İbn-i Şerif, ölümüne kadar tıpla ilgilenmiş, halkın anlayabileceği nitelikte eserler kaleme almıştı. Osmanlı'nın önemli âlimi İbn-i Şerif'in tabiplere tavsiyelerini sizlerle buluşturuyoruz.
Tabip hastanın yanına gelince diyanet ve emanet şartlarına uymalı, insancıl ve şefkatli olmalıdır. Gözünü, kulağını, elini ve dilini bütün yaramazlıklardan korumalıdır.
Hekim, öncelikle hastalığın çeşidini ve aslını bilmesi gerekir. Bunun için o günün ve geçmiş günün hallerini sorup öğrenmelidir. Hastanın durumunun dün ile aynı olup olmadığını, değişip değişmediğini anlamalıdır. Eğer üç gün bir düzeyde ise tabip artık anlamalı ki hastalık son safhaya erişmiştir. Her gün artıyorsa bilinir ki, hastalık henüz artma safhasındadır. Eğer her gün azalıyorsa artık hastalık gerileme safhasındadır. Tedbirler de buna göre yapılır.
Tabip, hastaya neresinde ağrısı olduğunu sormalıdır. Bir uzvunda ağrı varsa bilinir ki hastalığın başlangıcı oradadır. Sıtma tutmaya başlayınca madde o uzva dökülür. Buraya yakıyla veya zımâd (yakı) ile kuvvet vermek gerekir.
*Zımâd (yakı) yapımı: Kabuğu soyulmuş mercimek, sumâk, nâr kabuğu, gülnâr, kızıl gül ve mersin yaprağı her birinden eşit miktarda alınıp kaynatılır. Bir parça bez bu suyla ıslatılır ve o ağrıyan yere konur. Sonra üzerine kaynatılmış otları bağlayarak yakı yapılmış olur.
Eğer hastaya yakı uyuyorsa bilir ki hastanın dimâğı selâmettedir. Güven ve ümit vardır. Eğer yakı uymazsa hekim iştahını araştırmalıdır. İştah varsa hekim bilmelidir ki sindirim organları sağlıklıdır ve ümit fazladır. Eğer iştahı yoksa aksi bir durum söz konusudur.
Hastanın yatacak yeri de hastanın hâline uygun olmalıdır. Issı marazlarda hastanın yattığı ev serin ettirilir. Soğuk su ile sulanır. Hasta örtülerek korunur. Fakat örtü çok olursa zarar verir, harareti artırır. Havasını soğuk etmekten maksat da yüreğine serinliğinin erişip rahatlık vermesidir. Hafif örtünün faydası hastanın bedeninin rahat olmasıdır.