Osmanlı'daki kıble pusulaları: Kıblenüma

⏳En güzel örnekleri pirinç olan kıblenümalar, ahşap ve bronz gibi maddelerden de yapılmıştı.

⏳Üzerinde basit bir harita, bir pusula, bir ibre, alt kısmında da belli başlı şehirlerin isimleri vardı. Şehirler coğrafi konumlarına göre sıralanmışlardı.

⏳Bu aletlerle kıblenın rotasını bulmak zor değildi. Kabe'nin yönü belirleneceği zaman önce pusula ile kuzeyin neresi olduğu bulunur, sonra ibrenin bir ucu içerisinde veya civarında bulunulan şehre getirilirdi.

⏳İbrenin diğer ucunun güneydoğuya düşen Kabe ile yaptığı açı göz önüne alınır, kıblenüma elde sabit tutularak yüz bu açı doğrultusunda güneydoğuya çevrilir ve Kıble bulunmuş olurdu.

⏳Osmanlı döneminde çok yaygın olan kıblenümalar, 19. asrın son senelerine kadar rağbet gördü.

Müslüman alimlerin icat ettiği astronomi aletleri

⏳Özellikle sosyal statüsü ve maddi durumu iyi olanlar için yapılmış olanları işçilik bakımından birer sanat şaheseriydi ve şimdi bazı müzelerin saat bölümlerindeki vitrinleri süslüyorlar.

⏳Kimi zaman da müzayedelerde boy gösteriyor. Artık kıbleyi bulma ihtiyacımız telefonlarla karşılansa da onlardan geriye geçmiş zamanın estetiğini yansıtan bu sanat eserleri kaldı…

⏳Kıblenümalar ayrıca çevrelerinde bir kültür dairesi de oluşturdu.

⏳Nitekim hayatın ta kendisi olan edebiyat, Osmanlı'nın gündelik yaşantısında önemli bir yer tutan kıblenümaları konu edindi. Kıblenümaların motif olarak kullanıldığı şiirler ortaya çıktı

⏳Kıbleyi gösteren alet olan Kıble-nümâ edebiyatta âşığın kalbi veya gönlü olarak ifade edilir. Kıble-nümâ aşığın gönül gözüdür.

Müslüman alimlerin ezber bozan astronomi keşifleri

"Tâ la`l-i ruhun Kâ'be-i ashâb-ı safâdır
Âyîne-i kalbin ana hoş kıble-nümâdır"

Nevi

Yanağının kırmızısı huzur ehlinin Kabe'sidir. Kalbinin aynası da ona kıblenümadır. (kıble gösteren alet)