Osmanlı aliminden günümüze ışık tutacak terbiye kuralları

ERZURUMLU İBRAHİM HAKKI KİMDİR? İbrahim Hakkı, 1701 tarihinde Erzurum'da doğdu. Saygın bir mutasavvıf olan babası Osman Efendi onu iyi bir eğitimle yetiştirdi. İbrahim Hakkı dokuz yaşındayken babasıyla Siirt'e gitti ve Tillo Köyü'ndeki Kadiri şeyhi İsmail Fakirullah'a intisap etti.. 1735'te Erzurum'a döndü. Üç defa hacca gitti. Arabistan ve Mısır'ı dolaştı. 1752'de İstanbul'da Sultan I. Mahmud Han'ın özel izniyle saray kitaplığından yararlandı. Şiirlerini İlahiname adı altında topladı. Ünlü eseri Marifetname'de çağının jeolojiden astronomiye, fizyolojiden psikolojiye kadar pek çok alandaki bilgilerini bir araya getirmeye çalıştı. 1780 yılında vefat etti., İSLAM İLİM TARİHİNİN EN ÖNEMLİ ESERLERİNDEN BİRİ: MARİFETNAME Yetmişten fazla eser kaleme alan İbrahim Hakkı'nın eserleri arasında en meşhur olan ise şüphesiz Marifetname'dir. Bu eser yaşadığı dönemin önemli bilgilerini kapsayan ansiklopedik özellikte bir kitaptır. Erzurumlu İbrahim Hakkı Marifetname adlı eseriyle insanlara önce çevrelerindeki eşyayı, daha sonra kendilerini ve en sonunda da Allah'ı (CC) bildirmeyi amaçlıyordu. Kitabın içindeki Kıyafetname adlı bölüm ise bir çeşit görgü bilimidir. O, derin düşüncesiyle cisimlerin birleşmesini, hayatın doğuşunu, cinslerin gelişmesini yepyeni bir görüşle ortaya koymuştu. Erzurumlu İbrahim Hakkı'ya göre, bütün varlık küre şeklindedir: 'Âlemin her ne tarafına nazar olunsa şekli muhaddep görünür.' 'Arzda ve semada müşahede olunan bütün şekiller yuvarlaktır'. Einstein bu görüşü ondan çok daha sonra matematiksel yollardan göstermiştir. ERZURUMLU İBRAHİM HAKKI'DAN ŞİİR GÜLDESTESİ MARİFETNAME NEDİR? Ansiklopedik bir eser olan Marifetname, Erzurumlu İbrahim Hakkı'nın en önemli eserlerinden biridir. Erzurumlu İbrahim Hakkı bu eseri 400 kitaptan faydalanarak yazdı. Tasavvuftan, edebiyata, edebiyattan astronomiye kadar pek çok konunun yer aldığı eser, Allah'ın (CC) varlığını ve birliğini anlattığı birinci bölüm, anatomi ve fizyolojinin anlatıldığı ikinci bölüm ve terbiye kurallarının anlatıldığı üçüncü bölüm olmak üzere üç bölümden oluşur. Büyük alim ve mutasavvıf Erzurumlu İbrahim Hakkı'nın Ma'rifetname eserinde yer alan terbiye kuralları... Arkadaş, akıllı olmalı; zira ahmak arkadaştan insana hayır gelmez. Ve çünkü ahmak arkadaşın, bilmeden ve istemeden, sana zararı dokunur. Arkadaş, iyi huylu olmalı. Zira kötü huylu kimseden vefa ve safa gelmez. Ve çünkü kötü huylu kimse gazabına hükmedemez. Arkadaş iyi kişi olmalı. Kötü işler işlemekte ve durmadan günah etmekte direnen bozguncularla dost olma. Çünkü Allah'tan korkan, kötü işler işlemekte direnmez. Hak'tan korkmayan kimsenin, şerrinden ise kimse emin olamaz. Zira o, daima ikiyüzlülük ve bozgunculuk üzredir. Arkadaş, dünyaya ve dünya nimetlerine vurgun olmamalı. Zira bu gibilerin dostlukları geçici olur. Ve hırslı kişilerle arkadaşlık etmek öldürücü bir zehirle yavaş yavaş zehirlenme gibidir. Ve huy huya çeker, üzüm üzüme baka baka kararır. Hırslı insanlarla arkadaşlık eden de, elbette, günün birinde, haris bir insan olur. Arkadaş, sadık olmalı. Zira yalancı ile dostluk kurulamaz. Ve çünkü yalancı, sana, uzağı yakın ve yakını uzak gösterir. Her şeyden önce çocuğa güzel bir isim takmalıdır. Oğlanları ve kızları altı yaşına bastıklarında okula göndermelidir. Aileler çocuklara, özellikle, bir sanat öğretmelidir Çocuklara hakaret ve beddua etmemelidir; zira ki beddua, fakirlik sebeplerindendir. Erkek, karısına daima sakin, yavaş ve latif olmalı ve daima yumuşak, söylemeli. Nitekim Peygamberden şöyle rivayet edilmiştir: 'Halkın hayırlısı, karısına hayırlı ve faydalı olan kimsedir'. Erkek, karısının bulunduğu yere girince ona selam verip halini, hatırını sormalı. Erkek, kadınına daima tatlı ve yumuşak davranmalı ve daima yüzüne gülüp ona dostluk göstermelidir. Zira kadın, erkeğin eğri olan kaburga kemiğinden yaratılmıştır. Erkek, karısının her türlü sırlarını asla kimseye açıklamamalıdır. Erkek, karısı ile şakalaşmalı ve latifeler söyleşmelidir. Nitekim Hz. Peygamber, Hz. Ayşe ile bir kere bir koşu yarışması bile yapmıştı. Komşun, eğer, senden bir şey borç isterse veresin. Komşun, eğer, seni davet ederse davetine gidesin. Komşun, eğer, senden yardım isterse, yardım edesin. Komşun, eğer, bir musibete uğrarsa ona baş sağlığı dileyesin. Komşun, eğer, hasta olursa onu ziyaret edesin. Komşun, eğer, kaybolursa onun evini ve ev halkını koruyasın.

Osmanlı aliminden günümüze ışık tutacak terbiye kuralları

İLGİNİZİ ÇEKEBİLECEK DİĞER MAKALELER

İnsanlığın Hafızası Kayıt Altında: Gazze Soykırımı Dijital Arşive Dönüştü

Efsaneden Gerçeğe: Aytmatov’un Düşünce Atlası

İstanbul’un en eski açık hava müzesi Yedikule Zindanları

Hace Yusuf Hemedani Rutbetü'l Hayat

FİKRİYAT GÜNDEM

İnsanlığın Hafızası Kayıt Altında: Gazze Soykırımı Dijital Arşive Dönüştü

İngiliz Aktivist Ruth Herbert, Filistin İçin Yürüdü: "İnsanlığımız Filistin ile Sınanıyor"

Semender nesiller

Tarihimizde unutulmayan uçak kazaları

Jew York tarihe karışıyor