Müslüman alimlerin bilim tarihine yön veren uzay çalışmaları
İslam'da bilim, 8.yüzyıldan itibaren ivme kazandı ve yapılan araştırmalar dünya tarihine yön verdi. Bu dönemde Müslüman bilim insanlarının kaleme aldığı eserler, kaynak niteliğinde görülüp, ders kitabı olarak okutuldu. Öyle ki Batı'nın kendi çalışmaları olarak sahiplendiği birçok yenilik, aslında asırlar önce İslam uygarlığında ortaya konulmuştu. Gelin, tarihin seyrini değiştiren ve ilklere imza atan Müslüman bilim insanlarının uzay çalışmalarına daha yakından bakalım.
Önceki Resimler için Tıklayınız
ES- SUFİ'NİN ETKİLEDİĞİ BATILI BİLİM ADAMLARI
➡ 13. yüzyılda Castilla Leon Kralı X. Alfonso'nun hazırlattığı "Astronomi Bilgisi Kitabı" isimli dört ciltlik İspanyolca ansiklopedi kitabı, büyük ölçüde Abdurrahman es- Sufi'nin yaptığı çalışmaları içeriyordu.
➡ Büyük alimin "Kitabu Suveri'l-kevakibi's-sabite" isimli çalışması, sadece bu ansiklopediyi değil, 15. ve 16. yüzyıllarda da Viyana ve Nürnberg'deki ilim çevrelerini etkiledi. 16. yüzyıla ait Catinenses adlı astronomi ve astroloji kataloğu da Abdurrahman es- Sufi'nin eserlerinden hareket edilerek kaleme alındı.
Ay'da bir krater ile 12621 kodlu cüce gezegen Es-Sufi'nin ismini taşır
ABDURRAHMAN ES-SUFİ'NİN ESERLERİ
📕 Kitabü Süveri'l-Kevakibi's Sabite: Daha sonra Batı dillerine çevrilen bu eser, sabit yıldızlarla ilgili gözlemlerini içerir. Asırlarca İslam âleminde en önemli bilim kitabı olarak kabul edilen bu eserin dünyanın birçok kütüphanesinde yazmaları vardır.
📕 Kitabü'l-Amel bi'l Usturlab: Bu eserde usturlap gözlem aleti ile gözlem yapmakla ilgili bilgiler yer alır. 42 bölümden oluşan eserin en eski nüshası Topkapı Sarayı Müzesi Kütüphanesi'nde yer alır.
📕 Kitabü'l- Amel bi'l-Küreti'l-Felekiye: Gök küresi gözlem aletini ve onunla yapılan gözlemleri anlatan, gezegenler hakkında bilgi veren bir eserdir.
📕 Kitâbü'l-Amel bi'l-küreti'l-felekiyye: Gök kürelerinden nasıl faydalanılacağını gösteren bir eserdir. 157 bölümden oluşan eser, "Şemsüddevle" için yazıldı. Kitabın bir nüshası Topkapı Sarayı Müzesi Kütüphanesi'nde yer alır.
ABDURRAHMAN ES-SUFÎ'NİN GÖKBİLİM LİTERATÜRÜNE KAZANDIRDIKLARI
YAŞADIĞI ASRA İSMİNİ VEREN "BİRUNİ"
Jeodezi biliminin kurucusu, yer çekimi fikrini Newton'dan 7 asır önce dile getiren, güneşin hareketlerinden mevsimlerin başlangıç dönemine hesaplayan ve yaşadığı asra ismini veren "El Biruni"dir.
📌Bilimsel gözlemin,Trigonometri ve İzdüşüm Geometrisi gibi birçok matematik alanının öncüsü olarak kabul edilen el Biruni, 4 Eylül 973 tarihinde Hârizm'in merkezi Kâs'ta dünyaya geldi.
➡ Biruni, astronomi, aritmetik, geometri, fizik, kimya, tıp, eczacılık, tarih, coğrafya, filoloji ve etnolojiden jeodezi, botanik, mineraloji, dinler ve mezhepler tarihine kadar otuza yakın bilim dalında çalışmalar gerçekleştirdi.
➡ Avrupa'da "Aliboron" adıyla ünlenen el-Biruni'nin eserleri, pek çok Batı diline çevrilerek kaynak kitap görevi gördü.
BİLİMSEL ÇALIŞMALARINA 17 YAŞINDA BAŞLADI
➡ Astronomi, matematik, fizik, tıp, coğrafya, tarih ve dinler tarihi alanlarında önemli eserler veren, bilim ve matematiğin temel taşı el- Biruni'nin çoğu kaybolan 146 kitabının yarısına yakını astronomi; yirmisi ise matematik alanındaydı.
➡ Araştırmacı bir ruha sahip olan Biruni, ilk rasadını 990 yılında on yedi yaşındayken yaptı. Bilime olan merakı o kadar yüksekti ki rasatlar sırasında güneşe bakmaktan gözleri rahatsızlandı fakat engel olmadı. Rasatlarını, güneşin sudaki aksine bakarak sürdürdü.
İSLAM ALEMİNİN EN BÜYÜK BİLGİNİ
➡ Biruni, çok erken yaşlarda yarım derecelik bölümlere ayrılmış bir çember ile güneşin yüksekliğini ölçerek şehrin enlem derecesini hesapladı.
➡ İslam medeniyetinin büyük astronomu Ebü'l-Vefâ el-Bûzcânî ile buluşarak Ay tutulmasını gözlemledi.
➡ Araştırma azmi ile çağın ilmine yön verdi. Nitekim Sarton onun yaşadığı dönemi "Biruni asrı" olarak adlandırmış; Barthold ise "İslâm âleminin en büyük bilgini" şeklinde nitelemiştir.
