Arama
İstanbul’un kaybolan hazineleri
Tarihi şehirler, insanı çepeçevre kuşatan eski eserleri sayesinde canlılıklarını muhafaza eder. Sadece muhteşem büyük yapılarla değil, sokak aralarında kalan küçük ama bir o kadar kadim eserler ile şehrin ruhu korunur. İstanbul'da maalesef son yüzyıl içinde birçok cami, mescit ve çeşme imar planları adı altında yapılan yıkımlarla ortadan kaldırılmıştır. Eskiden İstanbul siluetini süsleyen ancak şimdi yerlerinde olmayan eserleri tanıyalım...
BOSTANCIBAŞI ABDULLAH AĞA CAMİİ
🔸 Bulunduğu semt dolayısıyla Langa Camii de denilen bu eser, Aksaray'dan Yedikule'ye giden ana caddenin sapağında bulunuyordu.
🔸 Abdullah Ağa Camii, 15. yy. sonlarından itibaren İstanbul'un şehir dokusundaki yerini alır ve 1937 yılına kadar varlığını korur. Belgelenen son fotoğraflarında cemaat yeri kubbelerinin yıkıldığı görülür. Caminin 1766 depreminde ortadan kalkmış olduğu tahmin edilebilir.
◾ Uzun yıllar ihmal edilmiş durumda kalan Abdullağ Ağa Camii, caddenin genişletilmesi sebebiyle 1937 yılında yıktırılıp yerinin dümdüz edildiği bilinmektedir. Cami yıktırıldıktan sonra kalan arazi üzerinde daha sonra apartman yapılmıştır.
MERCAN SARAYI (ALİ PAŞA KONAĞI)
🔸 İstanbul'un gereksiz yere yıktırılan tarihi eserleri arasında birkaç saray da vardır. Bunlardan birisi İstanbul Üniversitesi merkez binasının kuzey tarafında Mercan Yokuşu başında bulunan Ali Paşa Konağı diğer adıyla Mercan Sarayı'dır.
🔸 Yapı İstanbul'un en gösterişli köşelerinden birinde, Haliç'in ve Boğaz'ın girişlerine hakim, Galata ve Üsküdar'ı gören bir noktada yükselir.
◾ Bu konağın yanması üzerine Sultan Abdülaziz tarafından tekrar inşa edilmesi için Ali Paşa'ya tahsis edilir. Bazı kaynaklarda yapının Balyan ailesinden Agop ve Sarkis Balyan tarafından yapıldığı belirtilir.
🔸 Halk arasında "Yanık Saraylar" adıyla tanınan Ali Paşa Konağı veya Mercan Sarayı, İstanbul siluetinin bir alameti olarak yıllarca boş durur. Binanın ihya edilerek üniversite kütüphanesinin buraya taşınılması düşünülse de bu plan gerçekleştirilemez. Zamanla da sarayın kalıntıları tamamen ortadan kaldırılır.
SÜLEYMAN SUBAŞI CAMİİ
🔸 Cami, Haliç üzerinde Galata tarafındaki Azapkapı'yla Unkapanı'nı birleştiren Atatürk Köprüsü'nün ucundaki düzlükte bulunuyordu.
🔸 Unkapanı Camii olarak da adı geçen bu eser, Kanuni Sultan Süleyman döneminde yaşadığı bilinen Süleyman Subaşı tarafından yaptırılır. Sultanın vefatının ardından caminin yanması üzerine ihya edilir.
🔸 19. yüzyılın ikinci yarısında caminin önemli bir değişikliğe uğradığı ve bütünüyle yıktırılarak yeniden inşa edildiği bilinir. 1940 yılında Atatürk Köprüsü inşa edilirken de tamamen ortadan kaldırılır.
MERZİFONLU KARA MUSTAFA PAŞA CAMİİ
🔸 Gerekçesi anlaşılmadan yıktırılıp ortadan kaldırılan tarihi eserlerden biri de Karaköy'deki Merzifonlu Kara Mustafa Paşa veya kısaca Karaköy Camii'dir.
◾ Bu caminin yerinde daha sonraları büyük bir şöhrete erişmiş olan İtalyan mimar Raimondo Daranco'nun inşa ettiği çok değişik üslupta bir cami bulunuyordu.
YEDEKÇİLER CAMİİ
🔸 Karaköy İskelesi'nden Kadıköy'e gidenler Topkapı Sarayı'nın eteğinde Sarayburnu ile Ahırkapısı Feneri arasında sahilde bir cami görürlerdi. Etrafında hiçbir yapı olmayan bu küçük ibadet yeri, kendi haline bırakılır.
◾ Bu küçük cami, aslında sarayın başta gelen hizmetlilerinden Bostancılar Ocağı'nın bir bölümünün mescidi olarak inşa edilir.
🔸 1930'lara doğru çevresi bütünüyle boşaldığından bakımsız kalır. Yine de yarı yıkık minaresi ile uzun yıllar varlığını korur. Daha sonra harap görüntüsünün verdiği rahatsızlık bahane edilerek önce minaresi yıktırılır, binası da mesken gibi kullanılır. Ardından bütünüyle yıkılır.