Avrupa'da geniş bir bölgeyi kapsayan 'gizemli' tüneller (Erdstall tünelleri) 12 bin yıl önce yapılmış. Üstelik bu tünellerin Türkiye'ye kadar uzandığı düşünülüyor. Alman arkeolog Dr. Heinrich Kusch, bir mağara uzmanı ve 'Antik Dünya'ya Açılan Yeraltı Kapısının Sırları' (Secrets Of The Underground Door To An Ancient World) adlı kitabında, bu tüneller hakkında geniş bilgiler sunuyor. Bugünün yer altı otoyolları olan bu tünellerin yırtıcı hayvanlardan, kötü hava şartlarından ve savaşlardan korunmak için yapıldığı görüşü yaygın. Tünellerin tamamı birbirine bağlanmıyor fakat bir bütün olarak ele alındığında son derece geniş bir yeraltı ağı olarak karşımıza çıkıyor.
Avrupa'da, "Erdstall" adı verilen 2.000'den fazla, insan yapımı tünel bulunuyor. Üstelik uzun yıllardır üzerlerinde yapılan çalışmalara rağmen, henüz kimler tarafından ve ne amaçla yapıldığı bilinmiyor. Terim olarak "erdstall", Almanca maden tüneli anlamına gelir. Ancak maden tüneli ismi birçok insan yapımı yer altı tüneli için kullanılmaktadır.
Dünyada sayısız tünel sistemi vardır. Ancak erdstall tünellerinin bu sistemler içinde ayırt edici özellikleri var. Bu tünellerin son derece dar, oval ve duvarlarının pürüzsüz yapıda olduklarını söyleyebiliriz. Bazı erdstall tünellerinin sonunda banklar bulunur. Bu karanlık yerlerde, kimler, niçin oturdular, bilinmiyor.
Bu dar tünellerin içinde, daha alçak ve daha yüksek tünellere geçmek için kullanıldığı tahmin edilen geçiş noktaları var. Erdstall tünellerinin bir girişi ve bir çıkışı bulunuyor. Bu özelliği, hava akımını neredeyse imkansız hale getiriyor.
Alman arkeolog Dr. Heinrich Kusch, "Secrets Of The Underground Door To An Ancient World" (Antik Dünyaya Açılan Yer altı Kapısının Sırları) adlı kitabında, Avrupa kıtasının hemen her köşesinde Neolitik yerleşimlerin altlarında tüneller bulunduğunu belirterek, bu tünel ağının İskoçya'dan bugünkü Türkiye topraklarına kadar uzandığını bildirdi.