Arama
Evliya Çelebi kimdir? İnsanlık tarihine yön veren Evliya Çelebi'nin seyahat rotası...
Gördüğü bir rüyayla seyyahlığa başlayan Evliya Çelebi, gezdiği yerlere ait kültürel değerleri anlattığı 10 ciltlik Seyahatname'yi kaleme aldı. Bu eserle yalnızca yaşadığı döneme değil, birçok farklı milletin kültürel birikimine ışık tuttu. Peki, neredeyse dünyanın her yerini adımlayan Evliya Çelebi nereleri gezdi? İşte sizler için 51 yıl boyunca, 7 iklim ve 18 padişahlık gezen Evliya Çelebi'nin seyahat güzergahını derledik.
Seyahatname'de geçen bilgilere göre Evliya Çelebi, 25 Mart 1611 tarihinde, İstanbul, Unkapanı'nda doğdu. Evliya, eğitiminin ilk aşamasında daha çok babasının Unkapanı pazar yerindeki dükkânına gelen bilgili ve çok yönlü tanıdıklardan yararlandı. Daha sonra Unkapanı'nda Fil Yokuşu'ndaki Hamid Efendi Medresesinde yedi yıl eğitim gördü. 1635 yılında, akrabası Silahdâr Melek Ahmed Paşa vasıtasıyla Ayasofya Câmii'nde IV. Murad Han ile tanıştırılan Evliya Çelebi, yüksek seviyede devlet ve bilim adamları ile üst rütbeli askerlerin yetiştiği Enderûn Mektebine kabul edildi.
Birçok savaşa katılan, ata iyi binen, sırası geldiği zaman iyi bir savaşçı olarak birçok kez ölüm tehlikesiyle yüz yüze gelmiş, fakat ince zekâsı, hazırcevaplığı ve güler yüzü ile bu ölüm tehlikelerinden yakasını kurtarmayı başarmış biriydi. Ömrünü gezmeye, yeni yerler ve insanlar tanımaya vakfeden Evliya Çelebi, seyahatnamesinde kendisinden seyyah-ı âlem ve nedim-i beni âdem Evliya-yı bî-riyâ yani dünya gezgini, insanoğlunun dostu, riyasız Evliya olarak bahseder. Evliya Çelebi, Seyahatnamesinin altıncı cildinde, aile kökünün Ahmet Yesevî'ye kadar ulaştığını yazar. Türkçeyi düzgün, etkili ve sanatsal kullanabilme becerisine sahip olan Evliya, Enderun'da Arapça, Farsça ve Rumca; babasının arkadaşı Simyon Usta'dan ise Latince ve Yunanca öğrendi.
Evliya Çelebi, evlerinin yakınında bulunan Ahi Çelebi Camii'ne zaman zaman giderdi. Bir gece evinde iken rüyasında kendini Ahi Çelebi Camii'nde gördü. Rüyasını şöyle anlatır: "İstanbul'da evimde bir gece uykuya dalmıştım. Birden kendimi Yemiş İskelesi yakınında bulunan Ahi Çelebi Camii'nin içinde gördüm. Caminin içi nur yüzlü bir cemaatle dolup taşmıştı. Bunların kim olduklarını anlayamadığımdan yanımda bulunan zata dayanamayarak sordum. "A Sultanım mübarek isminizi buyurur musunuz?'. O zat okçuların piri Ebu Vakkas oğlu Sa'd olduğunu söyledi. Derhal elini öptüm.
Yine "Sizin yanınızdaki zatlar kimdir?" diye sual ettiğimde "Onlar Sahabe-i Kiram ve Ensar hazretleridir' dedi. Bu zatlar sıra ile Hazreti Ebubekir, Hazreti Ömer, Hazreti Osman ve Hazreti Ali idi. Bunları doya doya seyredip taze can buldum.
Mihrapta ise kâinatın efendisi Hazreti Peygamberimiz oturmakta idi. Biraz sonra yanımda oturmakta olan Ebu Vakkas oğlu Sa'd hazretleri elimden tutup beni Peygamber efendimizin huzuruna götürdü ve dedi ki "Sadık aşığın, Evliya kulun şefaatini diler". Ben de derhal Hazreti Peygamber'in mübarek ellerinden öptüm. Fakat heybetlerinden çok korkarak titredim ve heyecandan kendilerine "Şefaat ya Resulallah" diyeceğim yerde "Seyahat ya Resulallah" deyiverdim. Efendimizin yüzünde tatlı bir tebessüm belirdi. "O zaman seyahatlerimin hayırlı olması için Fatiha" buyurdular. Bundan sonra sıra ile Ashab-ı Kiram'ın ellerini öptüm ve onlar da bana "Âlemlerin seyyahı ve mübarek bir kul olasın" diye dua ettiler".
Evliya Çelebi sabah olunca rüyasını tabir ettirdi. Rüya tabircisinden "Sen büyük bir seyyah olacaksın. Sana seyahat buyurulmuş" sözlerini işitince de seyahatlerine başladı. Evliya Çelebi İstanbul'u gezip dolaştıktan sonra şehir dışına ilk seyahatini 1640'da Bursa'ya yaptı. Ardından değişik devlet adamlarının maiyetinde hiç durmadan Osmanlı İmparatorluğu'nun dört bir yanını gezip, gördüklerini kaleme aldı.