Eczacılığın İslam uygarlığına uzanan kökeni
Dünya üzerindeki ilk eczane, bundan tam 12 asır önce Bağdat'ta kuruldu. Burada "muhtesib" adı verilen memurların görevi, sadece ilaçların ağırlığını, saflığını ve bozulup bozulmadığını denetlemekti. Müslüman alimler, 9'uncu yüzyılda temelini attıkları eczacılığı her geçen gün biraz daha geliştirdiler ve bu alanda birçok yazılı eseri literatüre kazandırdılar. Ortaya koydukları eserlerle tıpta adeta bir devrim gerçekleştiren bu alimlerin keşfettikleri ilaçlara ve eczanelere dair bilinmeyenleri sizler için derledik.
Günümüzde, neredeyse her köşede rastladığımız eczane, yeni icat edilmiş bir mefhum değildir. Zira bundan 12 asır önce, Bağdat'ta eczaneler kurulmaya başlamıştı.
9'uncu yüzyılın başında kendi eczanelerini işleten eczacılar karmaşık ilaçları hazırlama ve saklama gibi babadan oğula aktarılan birtakım bilgi ve becerilere sahipti.
Genellikle pazarlarda faaliyet gösteren bu aile müesseseleri periyodik olarak, özellikle de 12'inci ve 13'üncü yüzyıllarda, muhtesib adı verilen resmi memur ve muavinleri tarafından denetleniyordu.
Bu denetimlerde ağırlık ve tartıların doğruluğu ve kullanılan ilaçların saflığı kontrol ediliyor, bozulmuş ilaçların kullanımının önüne geçilerek sahte eczacı ya da şarlatanlar ayıklanıyordu.
Tüm eczacılar "Sıhhat ve Emniyet Amiri" tarafından yapılan ayrıntılı teftişlere tabi olup, ilaçlara başka madde karıştıranlar ibret için halk önünde cezaya çarptırılmaktaydı.
Eczaneler yalnızca pazarlarda bulunmazdı. Modern hastane ve kliniklerde olduğu gibi, bundan bin yıl önceki hastanelerde de basit laboratuvarı andıran ilaç hazırlama ve dağıtma birimleri bulunurdu.
Bu birimler, hastaların ihtiyaç duyduğu şurup, macun, merhem ve diğer ecza müstahzarlarını preparatları üretirdi.
9'uncu yüzyılda, pratik yanı oldukça gelişen eczacılık bilimi, bugün isimlerini sıklıkla zikrettiğimiz Müslüman âlimler tarafından destekleniyordu.
Hastalıklar için çok çeşitli ilaç ve çareleri ilk kez açıklayan Sebur bin Sehl, kimyasal bileşiklerin tıpta kullanımını teşvik eden Râzî, 700 kadar müstahzar ile bunların özelliklerini, etki mekanizmalarını ve endikasyonlarını açıklayan İbn Sînâ ve doğru ilaç dozajını belirleyip uygulayarak tıbbi formüllerin temelini atan Kindî gibi bilim insanlarınca destekleniyordu.
