Dünyada bir ilki gerçekleştiren Osmanlı fabrikası; Zeytinburnu Demir Çelik Fabrikası
Osmanlı sanayileşme tarihinde çok önemli bir yere sahip olan Zeytinburnu Demir Çelik Fabrikası, birçok yeni teknolojinin ilk defa kullanıldığı kuruluşlardan biriydi. Dünyada bir ilk olan seri atışlı havan topunun ilk kez üretildiği bu fabrika, o dönem en büyük Osmanlı yatırımlarından biri olarak kabul edildi. Yerli ve yabancı birçok meraklı tarafından ziyaret edilen bu kuruluşun serüvenini sizlerle buluşturuyoruz.
Önceki Resimler için Tıklayınız
Tesisin üretime geçmesinden bir süre sonra yakınındaki bir arsa satın alınarak fabrikanın arazisi geliştirildi.
1849 yılında ise fabrika tam kapasite üretime geçme aşamasındayken, Hazine-i Hassa'ya olan borçları nedeniyle idari olarak Tophane-i Âmire'ye devredildi. Tophane idaresine geçtikten sonra 1900-1901 yıllarında fabrika tamamen bir mühimmat fabrikasına dönüştü. Fabrikanın kurulduğu alan, bugün de orduya aittir.
Osmanlı'nın o devirlerde girdiği savaşların çokluğu yeni teknoloji top üretimi de gerekli kıldı. Bu sebeple dönemin ünlü mühendislerinden 19 yaşında Ahmed Süreyya Emin, iki senelik bir uğraş neticesinde cebinden 500 altın harcayarak dünyanın ilk seri atışlı topunu Zeytinburnu Demir Çelik Fabrikası'nda döktürdü.
Türk icadı olan bu topun seri üretimi daha sonra Alman Krupp Silah Fabrikası tarafından gerçekleştirilecektir. Ahmed Süreyya Emin dünya literatürüne geçen bu topu günümüzde Harbiye Askeri Müzesi'nde sergilenmektedir.
Harbiye Askeri Müzesi ile ilgili haberimize ulaşmak için tıklayın.
Bununla beraber fabrika, ülkenin sanayi ve altyapı talebine gerekli arzı sağlamaktan uzak kalmıştır. II. Abdülhamid dönemine gelindiğinde ise, Seraskerliğe bağlı olan fabrikada sadece mil, toplara mahsus çeşitli özellikte dane, çelik şarapnel, halka, kovan gibi harp mühimmatı üretilmekteydi. Azalan bu üretim hacmiyle birlikte fabrika, faaliyetini Cumhuriyet'e kadar sürdürmüştür.
