Arama
Avrupa’nın Karanlık Çağı’nda tıp ilmine ışık tutan Müslüman alimler
Bundan bin yıl önce, Karanlık Çağı yaşadığı dönemde Avrupa'ya ilim götürenlerin Müslüman alimler olduğunu biliyor musunuz? Peki ya, Batıda tıp ilminin gelişmesini, İbn-i Sina, Er-Razi, Zehravi ve İbnü'l Cezzar gibi Müslüman alimlerin eserlerinin tercümeleriyle sağladığını? Veya tıbba dair bazı tedavilerin, Müslüman hekimler tarafından tedavi edilen Haçlılardan öğrenildiğini? Fikriyat olarak Avrupa'nın Karanlık Çağı'nda tıp ilmine ışık tutan Müslümanlara dair bilinmeyenleri derledik.
830 yılında kurularak tıp tarihinde önemli bir çığır açan El-Kayrevan Hastanesi sayesinde Tunus, tıbbî faaliyetlerin merkezi haline gelmişti.
El Kayrevan bünyesindeki tabipler, sayfalar ve tomarlar dolusu tıbbî neşriyatı kaleme alıyor; bunlar Afrikalı Konstantinus gibi kişilerce Avrupa'ya ulaştırılıyordu.
11. yüzyılda (Müslüman iken sonradan Hristiyan olan) Tunuslu âlim Afrikalı Konstantinus, Latince bilen Avrupalıların anlayabilmesi için tıp ansiklopedilerini tercüme ediyordu.
Bu gelişme bir yandan Avrupa'daki tıbbî çalışmalarda yeni bir dönemi başlatırken bir yandan da tıp eğitimi verebilecek seçkin bir zümrenin ortaya çıkmasına vesile oldu.
Konstantinus'un en tanınmış tercümesi 10. yüzyıl hekimi Ali bin Abbas Mecusi tarafından yazılan ve Latincede Pantegni olarak tanınan Hükümdarlar Kitabı'ydı.
1515 yılında Lyons'da (Fransa) ve 1536 yılında Basel'de (İsviçre) basılan bu eser, Müslüman tıbbı üzerine yazılan klasik eserlerin en iyilerindendi.
Orta Çağ'da en çok alınıp okunan kitaplardan biri olan Uzak Ülkelere Yolculuk Yapan Seyyahlar için Rehber ya da kısa ismiyle Seyahat Rehberi, El-Kayrevan Hastanesi'nde eğitim gören ve çalışan İbnü'l Cezzâr tarafından yazılmıştı.
Burada 955 yılında 80 yaşın üzerindeyken ölen İbnü'l Cezzâr, arkasında 24 bin dinar ile tıp ve başka alanlarda 25 kantar (1125 kg) kadar kitap bıraktı.
Mirası içinde kadın hastalıkları ve tedavisi hakkında bir eser de yer alır. Bu esere göre, adet (menstrüasyon), kadının sağlığının korunmasında olduğu kadar kadın hastalıklarında da merkezi bir rol oynamaktaydı.
Bu tür yazılar sayesinde geniş bir şöhret kazanan İbnü'l Cezzâr, Orta Çağ Batı Avrupa'sının en etkili simalarından birisi haline geldi.
Konstantinus tarafından Viaticum peregrinantis ismiyle Latinceye, Synesios tarafından Yunancaya ve Zedat ha-derachim ismiyle İbraniceye tercüme edilen Zâdü'l Müsâfir ve Kutü'l Hadır (Seyyahlara Rehber) adlı kitap, bu çevirilerin de etkisiyle uluslararası alanda en çok okunan ve satılan eser oldu.