Asırlık tarihin şahidi: Beyazıt Yangın Kulesi

📌 Kaidenin doğu yüzünde Keçecizâde İzzet Molla'nın tarafından yazılmış tarih manzumesi yer alır. Kitabenin üst kısmında Sultan II. Mahmud'un tuğrası yer bulunur. Kitabe hattat Yesârîzâde Mustafa İzzet Efendi tarafından yazıldı.

Kitabede şu ifadeler yer alır:

"Hakk bu kim Sultan Mahmud'un sarây-ı şevkete bir naziri gelmemiştir olalı dünyâ binâ
Bâni-i endişesi tecdîd kıldı devletin köhne bünyân-ı cihânı itmede hâlâ binâ
Eyleyüp eski sarâyın bâb-ı ser-asker o şâh nev-be-nev yapmakda anda nice a'lâ binâ
Emredüp ser-asker-i sâbık Hüseyin Gazi'ye buldu bu kâf-ı şecâ'at kulle-i ra'nâ binâ
Eyleyüp ser-asker lâhik nezâret hüsnüne ânı ma'na eyledi gûyâ iki pâşâ binâ
Revzen-i eflâktan bakdıkca zîr-i pâyına kaldı kendi kaddine hayretde bu bâlâ binâ
Olmasa zerrîn külâhı âsumâna müntehi arz ider mi zer alemle kevkeb-i zehrâ binâ
Dâr-ı mülki itmesün bu külleye muhtâc hakk zîynetiçün itmiş olsun şâh-ı mülkârâ binâ
Kulle-i eflâk durdukça o şâhın eylesün zirve-i çarha esâs şevketin mevlâ binâ
Sanke tâk-ı çarha yazdım izzetâ târîhini kıldı Han-ı Mahmud-ı Adlî kulle-i vâlâ binâ

1244

Hurirre e'l-fâkir e'l abdü'd-dâi Yesârî-zâde Mustafa İzzet"

📌Bütün ana duvarları taştan yapılan kulenin merdiveni ahşaptır. Girişten nöbet katına kadar toplam 180 basamaktan oluşur.

📌 Beyazıt Kulesi'nin nöbet katı yani gözetleme mahali 50 metre, toplam yüksekliği 85 metreydi.

📌 Önceleri ahşap çatıya sahip olan Beyazıt Kulesi'ne, 1849 yılında değiştirilerek yerine dört yuvarlak pencereli birer odadan meydana gelen üç kâgir kat yerleştirildi.

📌Kule, alttan itibaren nöbet, işaret, sepet ve sancak katı olarak adlandırılan kısımlardan meydana gelirdi. Bu ilavelerle beraber kulenin yüksekliği 118 metreye ulaştı.

📌 Nöbet katından köşklü denilen görevliler, sancak katında bayrak bulunurdu. Sepet katından yangın bölgesine doğru sepet sarkıtılırdı. İşaret katından ise diğer kuleler yangından haberdar edilirdi.

Gözetleme katından, İstanbul'un nefes kesen manzarası 360 derecelik bakış açısıyla görülmektedir. Bu katta aynı zamanda duvar ile tavanın birleştiği dairesel kuşakta kesintisiz olarak bir manzara resmi yer alır. Bu manzarada kulenin kendisi de resmedilmiştir.

📌 Kuleye yerleştirilen acemi oğlanlar, gece gündüz şehri gözetlerdi. Yangın kulesine 'yangın köşkü'; görevlilere "köşklü" denirdi.

📌 Beyazıt Yangın Kulesi'nde toplam 20 köşklü bulunurdu. Kuledeki odalarda ikamet eden köşklüler, görevlerine 1923 yılına kadar devam ettiler.

📌 Kulede yangınlar, kendine özgü yöntemler ile tulumbacılara ve halka bildirilirdi. Buradaki görevliler, yangın alarmı verebilmek için kulenin iki yanındaki gemi mahmuzunu andıran direklere, gece-gündüz ayrı işaretler çeker ve asardı.

📌 Gündüz bir yangın görülmüşse bir kırmızı ya da sarı bayrak asılır veyahut iki taraftan sepet sarkıtılırdı. Gece ise kırmızı, yeşil ve beyaz büyük fener veya maytap yakılırdı.