Yeni başlayanlar için okunması gereken 10 sanat kitabı
Sanat, bir duyguyu yaşayan insanın, o duyguyu bilerek ve isteyerek başkalarına aktarma olayıdır. Tarih boyunca neyin sanat olarak adlandırılacağına dair fikirler sürekli değişmiş, bu geniş anlama zaman içinde değişik kısıtlamalar getirilip yeni tanımlar üretilmiştir. Sizler için bir duygunun, tasarımın, güzelliğin dışa vurumunda kullanılan yöntemlerin tümünü kapsayan sanata dair okunması gereken 10 kitabı derledik.
Giorgio Vasari, İtalyan Rönesans'ının belli başlı sanatçılarının hayat hikâyelerini yayımladığında, sanat tarihi disiplininin temellerini de attı. Vasari'nin kullandığı biyografik yöntem, asırlar boyunca sanat tarihi yazımına öncülük etti ve model oluşturdu.
İlk baskısı 16. yüzyılda gerçekleştirilen ve ilk sanat tarihi kitabı olarak nitelendirilen "Sanatçıların Hayat Hikâyeleri"nden yapılan bu kapsamlı seçki, Rönesans'ın doğuşunu ve gelişimini dönemin belli başlı sanatçıların hayatları ve yapıtları üzerinden anlatıyor. Cimabue ve Giotto'dan Alberti gibi perspektif teorisyenlerine ve Rönesans sanatının doruğunu temsil eden Raffaello, Leonardo ve Michelangelo gibi büyük ustalara uzanan Vasari, sanatçılarla ilgili ilginç anekdotların yanı sıra yapıtları hakkında da son derece ayrıntılı bilgiler veriyor.
Sanatın Öyküsü, bugüne kadar yayımlanmış sanat kitapları arasında en tanınmış olanlarından biridir. Bilinen ilk mağara resimlerinden, günümüzün deneysel sanatlarına kadar uzanan geniş bir dönemi ele alan önemli bir başlangıç kitabı olarak, yayımlandığı günden beri rakipsizdir. Prof. Gombrich, sanat alanındaki derin bilgisini, ele aldığı sanat çalışmalarına duyduğu sevgi ile birleştirip aktarabilen gerçek bir usta olarak kabul edilmektedir.
Sanatın Öyküsü'nün dünya çapında kazandığı büyük başarı, anlatımındaki yalınlığa ve açıklığa dayanır. Yazar amacını, "daha iddialı çalışmaların sayfalarını dolduran çok sayıdaki isim, dönem ve üslubu kolay anlaşılır bir şekilde düzenlemek" olarak tanımlar. Gombrich, görsel sanatların psikolojisi konusundaki bilgilerini de kullanarak, sanat tarihini, "içindeki her eserin geçmişle bir bağ kurup, geleceğe işaret ettiği, sürekli iç içe geçen ve değişen gelenekler dizisi" ve "bugünü piramitlerin çağına bağlayan canlı bir zincir" olarak görmemizi sağlamıştır.
Görme konuşmadan önce gelmiştir. Çocuk konuşmaya başlamadan önce bakıp, tanımayı öğrenir. Ne var ki başka bir anlamda da görme sözcüklerden önce gelmiştir. Bizi çevreleyen dünyada kendi yerimizi görerek bulunuruz. Bu dünyayı sözcüklerle anlatırız ama sözcükler dünyayla çevrelenmiş olmamızı hiçbir zaman değiştiremez. Her akşam güneşin batışını görürüz. Dünya'nın güneşe arkasını dönmekte olduğunu biliriz. Ne var ki bu bilgi, bu açıklama gördüklerimize uymaz hiçbir zaman.
İslam sanatı ve mimarlığının dünyadaki önemli uzmanlarından Prof. Dr. Robert Hillenbrand, bin yıllık bir tarihi ve Atlantik'ten Hindistan ve Çin sınırlarına uzanan bir alanı ele alarak, İslam uygarlığına ait sanatların yeni bir sentezini oluşturdu. Hillenbrand, mimarlık, hat sanatı, kitap süsleme, resim, seramik, cam, dokuma ve metal işçiliğini kapsayan çok geniş bir yelpazedeki sanat biçimlerinin gelişimini, Hz. Muhammed'in ölümünden Osmanlı İmparatorluğu'na dek izliyor. Haritalar ve sözlük bölümüyle tamamlanan bu kitap, okuru büyük işler başarmış bir uygarlığın sanatlarına ulaştıran bir rehber niteliğindedir.
Kabul edelim, bir sanat müzesi ziyareti ilham verici bir deneyim olabileceği gibi feci sıkıcı bir hal de alabilir. Sırf sanat eseri diye baktığımız her resim ya da heykeli seveceğiz diye bir kaide yok elbette. Ama şu da gerçek: "Baktığımızın arkasındakini görmemizi sağlayacak bilgiye sahip olmak, o eseri başka türlü görmemize, anlayabilmemize ve hatta ondan etkilenebilmemize sebep olabiliyor. Başka bir deyişle, "barok" ya da "post-modern" gibi tanımlar biz dost meclisinde kullanıp havalı ya da komik gözükelim diye uydurulmadı, faydalılar."
Gerçekten Bilmeniz Gereken 50 Sanat Fikri, başlıca sanat akımlardan önde gelen temsilcilerine dek sanat tarihine mükemmel bir giriş kitabı. Barok, Rönesans, klasik Yunan ve eski Mısır gibi ana sanat dönemlerinin yanı sıra, romantizm, minimalizm, sürrealizm ve pop art gibi önde gelen hareketlerini kapsıyor. Degas ile Monet ya da Dali ile Duchamp arasındaki farkı ayırt edemeyenleri tarih öncesinden bugüne bir yolculuğa çıkarıyor.
