Kalbi Allah'a yönlendiren fazilet: Gece ibadeti
İbadet kişinin maddi ve manevi açıdan hayatını düzenleyen bir dini vecibedir. İbadetler içinde ayrı bir yerde olan namaz, Allah Resulü tarafından "dinin direği" olarak anılmıştır. Farz namazların dışındaki en kuvvetli namazlardan olan teheccüd bir diğer ifadeyle gece namazı Allah Teala tarafından Resulullah'a (SAV) hususi olarak farz kılınmıştı. Gecenin karanlığını aydınlatan nur olan teheccüd namazının faziletini araştırdık.
🔹 Uykudan güçlükle uyanmak anlamına gelen teheccüd, gece uyanıp kılınan namaz anlamına gelmekte. Allah Teala pek çok ayette gece namazının önemine dikkat çekmiştir. Bu ayetlerin büyük bir kısmı Allah Resulü'ne (SAV) hitap etse de gece namazı kılan kullar övülmüştü.
🔹 Allah Resulü (SAV) farzlar dışında en faziletli namazın gece namazı olduğunu zikretmişti. Gece namazı müminlerin Allah Teala'ya yaklaşamalarını sağlayan, günahları engelleyen bir ibadet olarak kabul görmüştü.
🔹 Bu sebeple asırlar içinde Müslümanlar bu nafile ibadete özel önem göstermişler, Hak Teala'nın mağfiretine ulaşabilmek maksadıyla gece namazına sıkı sıkıya sarılmışlardı.
Teheccüd namazı için, "Niyet ettim Allah rızası için teheccüd namazı kılmaya" şeklinde niyet edilir. Teheccüd namazının iki-sekiz rek'at arasında çiftli sayılarda kılınması tavsiye edilmiştir. Bununla birlikte, dileyen kimse daha fazla da kılabilir. Bu durumda iki rek'atta bir selâm vermek daha faziletli olmakla birlikte, dört rek'atta da selâm verilebilir. (İbn Âbidîn, Reddü'l-muhtâr, 2/25-26) İki rek'attan fazla kılındığında arada konuşma, yeme içme gibi namaza aykırı davranışlarda bulunulmamışsa, tekrar niyet etmek gerekmez. Dört rek'at olarak kılındığında, ikinci rek'at sonunda teşehhüd için oturulduğunda "tahiyyat"tan sonra "Allahümme salli" ve "Allahümme bârik" okunur. Üçüncü rek'at için ayağa kalkıldığında önce "Sübhâneke" okunur, sonra "Eûzü besmele" çekilir ve Fâtiha sûresi okunur.
"Gecenin bir kısmında O'na secde et ve uzun gece boyunca O'nu tesbih et. Şu insanlar, geçici dünyayı seviyorlar, ileride kendilerini bekleyen zor günü ise umursamıyorlar."
İnsân Suresi 26-27. Ayetler
İnsân Suresi 26-27. Ayetler Tefsiri
◾ Müzzemmil ve Müddessir sûrelerinde olduğu gibi burada da Hz. Peygamber'in Mekke dönemindeki ibadet durumları yansıtılmakta, onun yüce Allah'ı sabah akşam zikir ve tesbih etmekle, gece gündüz O'na ibadetle yükümlü olduğu bildirilmektedir. Bu ibadetlerle Hz. Peygamber'in Allah'a derin saygı ve bağlılığının, irade ve azminin daha da güçlendirilmesinin ve müşriklerin çirkin saldırılarına karşı direncinin arttırılmasının amaçlandığı anlaşılmaktadır. Râzî müfessirlerin bu âyetlerle ilgili görüşlerini üç maddede özetlemiştir.
"Gecenin bir vaktinde kalkıp kendine mahsus nâfile bir ibadet olarak da namaz kıl ki, rabbin seni övülmüş bir makama yükseltsin."
İsrâ Suresi 79. Ayet
İsrâ Suresi 79. Ayet Tefsiri
◾ "Kalkıp namaz kıl" diye çevirdiğimiz tehecced fiilinin masdarı olan teheccüd kelimesi, yerine göre hem "uyumak" hem de "uyanmak" anlamına gelmektedir. Kelime, sözlüklerde bu âyetteki kullanımından hareketle "geceleyin uykudan kalkıp namaz kılmak" şeklinde açıklanmaktadır (Râgıb el-İsfahânî, el-Müfredât, "hcd" md.). Fıkıh kitaplarında yatsı, vitir ve teravih namazları dışında geceyi ihya etmek, ibadet etmek için kılınan nâfile namazlara teheccüd namazı denmektedir.
"Onlar gecenin az bir kısmında uyurlardı. Seher vakitlerinde rablerinden bağışlanmalarını dilerlerdi."
Zâriyât Suresi 17-18. Ayetler
Zâriyât Suresi 17-18. Ayetler Tefsiri
◾ Takvâ sahiplerinin âhirette erişecekleri mutlulukların kısa tasvirine yer verilmekte ve onların bu güzelliklere lâyık görülmelerinde etkili olan bazı özelliklerine değinilmektedir. 16. âyetin, "rablerinin kendilerine verdiklerini alarak" diye çevrilen kısmı genellikle, "âhirette Allah Teâlâ'nın kendilerine lutfedeceği mükâfat ve nimetlerden memnun ve mutlu olarak" mânasıyla açıklanmıştır (Zemahşerî, IV, 27-28). Bu kısım için "dünyadayken rablerinin buyruk ve yasaklarına uyarak" yorumu da yapılmıştır; fakat bu yorum sözün akışına uygun değildir.
