Arama
Somut olmayan 5 kültürel mirasımız
Kuşaktan kuşağa aktarılan kültürel miraslarımız sayesinde, toplulukların ve grupların çevreleriyle, doğayla ve tarihleriyle etkileşimleri sürekli biçimde artarken kimlik ve devamlılık duygusu da olumlu yönde artış gösterir. Böylece kültürel çeşitliliğe ve insan yaratıcılığına duyulan saygıya da katkıda sağlanır. Kültürel miraslarımızı daha gözle görülür kılmak, önemi konusunda bilinçlenmeyi sağlamak amacıyla 5 "somut olmayan mirasımızı" derledik.
Islık dili, parmak, dil, diş, dudak ve yanaklar yardımıyla oluşan "ıslık"ın, kelime değeri kazanmasıyla kurulan iletişim sisteminin adıdır. Türkiye'nin Doğu Karadeniz Bölgesi'nin dağlık ve engebeli yapısı özellikle konut yerleşimlerinin birbirinden uzak olmasına yol açmış, dolayısıyla bölge insanı günlük hayattaki iletişimini, uzaktan uzağa ıslığın çıkarmış olduğu yüksek ses hacminden yararlanmak suretiyle gerçekleştirme yolunu bulmuştur.
Islık dili, kültürel kimliklerinin belirgin bir parçasıdır ve kişiler arası iletişim ve toplumsal dayanışmanın pekiştirici unsurlarından biri olarak görülmektedir. Günümüzde Doğu Karadeniz Bölgesi'nde 10 bine yakın insanın ıslık dilini konuşabildiği ve/veya anlayabildiği tahmin edilmektedir. Islık dilinin, başta Giresun ili ve özellikle Çanakçı ilçesinde olmak üzere, Ordu ve Gümüşhane'nin kırsal alanlarında yaşayan topluluklar tarafından yaşatıldığı gözlemlenmiştir.
Bilimsel araştırmalarla kanıtlandığı üzere, ıslık dilini kullanan insanların beyinlerinin hem sağ hem de sol loblarını eşit derecede kullanabilmesinin insan yaratıcılığına olumlu katkısı olduğu ilgili topluluk tarafından düşünülmektedir. Islık dili, 4-9 Aralık 2017 tarihlerinde Somut Olmayan Kültürel Miras Listesi'ne kaydettirilmiştir.
Meddahlık, taklit ve canlandırmalarla dinleyiciyi eğlendirmek amacıyla öykü anlatma sanatı olarak tanımlanabilir. Bu sanatı icra edenlere Arapça öven, metheden anlamında meddah denilir. Meddah, sanatını icra ederken bir sandalye üzerine oturur, değnek (pastav) ve mendil (makreme) gibi aksesuarlar kullanarak öyküsünde canlandırmalar ve taklitler yapar.
Değnek dinleyicinin dikkatini çekmek ve anlatımları güçlendirmek için bir ses efekti olarak kullanılabildiği gibi oyunda anlatılan eşya ve canlıların temsili için de kullanılır. Mendil ise ses değiştirmek veya çeşitli karakterlere bürünmek için kullanılır. Meddahların oyunlarında kullandığı bu eşyaların meddahlık geleneği içinde simgesel anlamaları olduğuna ilişkin tarihi kayıtlar da vardır.
Meddahlık, Geleneksel Türk Tiyatrosu ve temaşa sanatının günümüze ulaşabilmiş az sayıdaki türlerinden biridir. Meddah oyunlarının konuları, çoğu zaman seyirci profiline, ilgisine, sosyal ve siyasal gündeme bağlı bir şekilde doğaçlama olarak belirlenmektedir. Bu yönüyle hemen her oyun, belli bir kurgu ve dizgeye sahip olsa da aslında eşsiz ve özgündür. Meddahlık geleneğinin usta-çırak ilişkisi içerisinde sözlü anlatımlar yoluyla yaşatılması, anlatılan öykülerin günümüze ulaşmasını güçleştirmiştir. Dolayısıyla yayımlanmış meddahlık metinleri oldukça azdır.