Arama
Lale Devri'nin Avrupalı Ressamı: Jean Baptiste Van Mour
Lale Devri, Osmanlı'nın en şatafatlı dönemi olarak bilinir. Bu dönemden kalan hatıralar her ne kadar bizi aydınlatıcı olsa da tablolardaki renk cümbüşlerinden çok daha somut veriler elde edebiliriz. İşte bu isimlerden bir tanesi Jean Baptiste Van Mour. Ünlü ressam, 1699 yılında Fransa elçisi Comte de Ferriol'la birlikte geldiği İstanbul'a yerleşti ve İstanbul'u, saray hayatını, Patrona Halil İsyanını tuvale aktardı. Ayrıca hayatının sonuna kadar yüzlerce resim yapan Van Mour'a Fransa kralı tarafından "Kralın Doğudaki Daimi Ressamı" unvanı verilmişti.
Comte de Ferriol'la birlikte Fransa'ya dönmeyerek daha sonraki Fransız elçileri maiyetinde çalışmaya devam eden ve hayatının sonuna kadar İstanbul'da kalan Van Mour'a Fransa Kralı tarafından 1725 yılında (bir Fransız sanatçısına ilk kez verilen) "Kralın Doğudaki Daimi Ressamı" unvanı verildi. Bu arada Fransa Elçisi Marquis de Bonnac'ın emriyle, Fransa Bahriye Nezareti'ne sunulmak üzere Türklerin balık tutma usullerini yansıtan bir tablo serisi yaptığı gibi, başka ülkelerin elçilerinin portre ve kabul töreni resmi siparişlerini de yerine getirdi.
Venedik balyoslarının kabul törenlerini tasvir ettiği tablolardan bazıları halen Beyoğlu'ndaki İtalyan Başkonsolosluğu'ndadır. 1727 yılında İstanbul'a gelen Hollanda elçisi Cornelis Calkoen de Van Mour'un eserlerine büyük ilgi göstermiş ve topladığı eserler daha sonra zengin bir koleksiyon olarak Amsterdam Devlet Müzesi'ne nakledilmişti.
Van Mour'un İstanbul'da özellikle yabancı elçiliklerden gelen siparişleri karşılayabilmek için bir atölye kurduğu ve bu atölyede muhtemelen Rum ve Ermeni asıllı yerli ressamları yetiştirip çalıştırdığı tahmin ediliyor.
İstanbul'da yaşadığı süre zarfında Sultan III. Ahmed'in saltanatına, Damad İbrahim Paşa'nın sadrazamlığına, Lâle Devri'ne, bu devri sona erdiren Patrona Halil İsyanı'na şahit olan Van Mour, bu devri yansıtan çok sayıda gravür yaptı.
1700'lerin başında İstanbul nasıl bir şehirdi? Bütün bu soruların cevapları Van Mour'un resimlerinde bulunabilir. Lâle Devri İstanbul'undan günlük hayat sahneleri, resmî törenler, insan tipleri... Patrona Halil'i isyan sırasında ve daha sonra Topkapı Sarayı'nda idam edilirken gösteren resimler de var. Hollanda elçisi Cornelius Calkoen için sarayda yapılan resm-i kabul, Sadrazam'ın sarayında verilen ziyafet... Pera'daki Hollanda elçilik binasından bakılarak yapılmış bir İstanbul manzarası…