Orucun önemi nedir? Orucun mahiyeti nedir? Üç aylarda kaç gün oruç tutulur?
Oruç, Allah'ın emrine tabi olmak ve O'nun rızasını kazanabilmek için yapılır. Oruç tutan kişi, daimi bir ibadet şuuru içinde nefs engeliyle mücadele eder. Peki, orucun mahiyeti ve önemi nedir? Oruç ibadetinin dünya ve ahiret kazançları nelerdir? Kandilde oruç nasıl tutulur? İşte riyanın en az karışacağı bir ibadet olduğu için sevabı en fazla olan ibadetlerden biri olan oruç hakkında merak edilenler…
Namaz mükellefiyeti için gerekli olan şartlar yani Müslümanlık, ergenlik (bulûğ) ve belli bir aklî olgunluk düzeyinde olmak (akıl), oruç için de gerekli ve geçerlidir. Ergenlik yaşına gelmeyenler ibadetlerle yükümlü olmamakla birlikte, alıştırmak ve ısındırmak maksadıyla, aile büyükleri onlara ara ara namaz kılmalarını ve oruç tutmalarını söyleyebilir. Peygamberimiz, yedi yaşından on yaşına kadarki sürede çocuğun namaza alıştırılmasını önermiştir. Bedenî durumları dikkate alınmak şartıyla çocukların 8-9 yaşlarından itibaren oruca alıştırılmaları da uygundur.
Genel vücûb şartları yanında kişinin ayrıca oruç tutmaya güç yetirecek durumda olması ve yolcu olmaması da şarttır. Bu şartlar orucun edasının vâciplik şartları olarak da adlandırılır. Oruç bahsinin başında zikrettiğimiz âyetin belirttiğine göre, hasta ve yolcu olan kişiler isterlerse oruç tutmayabilirler. Fakat tutmadıkları oruçları normal duruma döndükten sonra kazâ ederler.
Halk arasında üç aylar diye bilinen Recep, Şaban ve Ramazan ayları mübarek aylardır. Nitekim Hz. Peygamber, Recep ayı girdiğinde "Allah'ım! Recep ve Şaban'ı bize mübarek kıl ve bizi Ramazan'a ulaştır." diye dua etmiştir (Ahmed b. Hanbel, Müsned, I, 259).
Ramazan ayında oruç tutmak farzdır (Bakara, 2/184-185). Recep ve Şaban aylarında ise; Hz. Peygamberin (s.a.s.) diğer aylara oranla daha fazla nafile oruç tuttuğu ancak Ramazan'ın dışında hiçbir ayın tamamını oruçlu geçirmediği hadis kaynaklarında yer almaktadır (Buhârî, Savm, 52-53; Müslim, Sıyâm, 173-79).
Bu itibarla, Recep ve Şaban aylarının aralıksız olarak oruçlu geçirilmesinin dini bir dayanağı yoktur. Kişi, sağlığı müsait olup güç yetirdiği takdirde bu aylarda dilediği kadar nafile oruç tutabilir.
Özellikle Recep ve Şaban ayında nafile oruçlar tutulur, günahların affedilmesi için daha çok namaz kılınır ve tövbe edilir. Recep ve Şaban ayının ardından gelen Ramazan ayı 11 ayın sultanı olarak tüm İslam aleminde heyecanla karşılanır.
İslam'da "üç aylar" orucu diye bir oruç kaynaklarda bulunmamaktadır. Müslüman; Recep ve Şaban aylarında çok oruç tutmalıdır ama onları tamamen oruçlu geçirmek diye bir husus yoktur. Hz. Âişe validemizin ifadesine göre Efendimiz, Ramazan'dan başka hiçbir ayı bütünüyle oruçlu olarak geçirmemiştir. Ramazan'dan sonra en çok oruç tuttuğu ay ise Şaban ayıdır.
(Müslim, Sıyam 175, 176).
