Orucu bozmayan şeyler

Orucu bozmayan şeyler 🔹 Bilerek ve isteyerek yapılması halinde orucu bozan şeyler unutarak yapıldığında oruç bozulmaz. Bu konuda Ramazan orucu ile diğer oruçlar arasında fark yoktur. Unutularak yapıldığında bu eylemler sırasında oruçlu olduğunu hatırlayan kimse derhal oruca aykırı olan işi terk edip oruca devam eder. Oruçlu olduğunu hatırlar ve yine devam ederse bilerek ve isteyerek orucunu bozmuş olur. Bu genel prensipten sonra orucu bozmayan bazı şeyleri maddeler halinde sıralayalım: a) Oruçlu olduğunu unutarak yemek, içmek, cinsel ilişkide bulunmak Hz. Peygamber (SAV): 'Kim oruçlu iken unutarak yerse orucunu tamamlasın. Çünkü ona Allah yedirmiş ve içirmiştir' (Buhârî, 'Savm', 26) buyurmuştur. (Benzeri için bk. Tirmizî, 'Savm', 26) Unutarak yiyen içen kimse, oruç tutmaktan aciz değil ise oruçlu olduğunu kendisine hatırlatmak gerekir, hatırlatmamak mekruhtur. Eğer oruç tutmaktan aciz ise hatırlatmamak daha iyidir. KUR'AN-I KERİM UYGULAMAMIZDAN MUKABELE DİNLEMEK İÇİN TIKLAYIN b) Düşünmek veya bakmak sureti ile menisini getirmek 🔹 Ancak böyle yapan kimse günahkâr olur. c) Göze sürme çekmek 🔹 Hz. Peygamber (SAV) Ramazanda oruçlu iken sürme kullanmıştır. (Tirmizî, 'Savm', 30) d) Diş fırçası veya misvak kullanmak 🔹 Peygamberimiz oruçlu iken dişlerini misvak ile temizlerdi. (Tirmizî, 'Savm', 29) e) Ağzı çalkaladıktan sonra ağızda kalan yaşlığı tükürükle birlikte yutmak, genizden burun içine gelen akıntıyı yutmak f) Dişlerin arasından çıkan ve mideye ulaşmayacak kadar küçük olan kırıntıyı yutmak g) Boğaza ve genze kaçırmamak kaydıyla ağzı çalkalamak, buruna su çekmek h) Yıkanmak, yüzmek ı) Eşini öpmek (Tirmizî, 'Savm', 31) i) Vücuduna koku sürünmek j) Boğaza duman ve toz gibi şeylerin girmesi 🔹 Çünkü bunlardan sakınmak mümkün değildir. * Sigara ve benzeri şeylerin dumanını isteyerek içine çekmek orucu bozar ve hem kaza, hem kefaret gerekir. k) İradesi dışında ağız dolusu kusmak l) İsteyerek ağız dolusundan az kusmak m) Kusmuğu istemeden yutmak n) İsteyerek ağız dolusu kusmak ve isteyerek kusmuğu yutmakla oruç bozulur ve kaza gerekir o) Cünüp olarak sabahlamak KUR'AN-I KERİM UYGULAMAMIZDAN MUKABELE DİNLEMEK İÇİN TIKLAYIN p) İhtilam olmak 🔹Oruçlu iken rüyada ihtilam olmak orucu bozmaz. Peygamberimiz (SAV): 'Üç şey orucu bozmaz: Kan aldırmak, (istem dışı) kusmak ve ihtilam olmak' (Tirmizî, 'Savm', 24) Buraya kadar fıkıh ve ilmihal kitaplarında zikredilen orucu bozan ve bozmayan şeyleri kısaca zikrettik. Ancak tedavi amaçlı eylemlere ve bunların orucu bozup bozmadıkları konusunda adı geçen kaynaklarda yer alan görüşlere değinmedik. Çünkü teknoloji ve tıbbın gelişmesi ile hem pek çok yeni tedavi yöntemi ortaya çıkmış, hem de öteden beri başvurulagelen yöntemlerin orucu bozup bozmayacağı noktasından fıkıh kıstaslarına göre yeniden değerlendirilmeleri imkânı doğmuştur. Bu bakımdan orucu bozup bozmamaları bakımından bazı muayene ve tedavi yöntemlerinin yeniden ele alınıp değerlendirilmesi gerekmiştir. Bu sebeple Diyanet İşleri Başkanlığı Din İşleri Yüksek Kurulu, konuyu ele alarak görüşüp değerlendirmiş ve karara bağlamıştır. 🔻 Söz konusu kararın ilgili maddelerini aynen aktarıyoruz: Orucu bozup bozmamaları bakımından bazı muayene ve tedavi yöntemleri a) Astım hastalarının kullandığı sprey 🔹 Akciğer hastalarının kullandıkları spreyden, bir kullanımda 1/20 ml. gibi çok az bir miktar ağza sıkılmaktadır. Bunun da önemli bir kısmı ağız ve nefes boruları civarında emilerek yok olmaktadır. Bundan geriye bir miktarın kalıp tükürük ile mideye ulaştığı konusunda kesin bir bilgi de yoktur. Abdest alırken ağızda kalan su ile kıyaslandığında bu miktarın çok az olduğu görülmektedir. Halbuki oruçlu, abdest alırken ağzına verdiği sudan geri kalan miktarın mideye ulaşması halinde orucun bozulmayacağı konusunda hadis (Dârimî, 'Savm', 21) ve İslâm bilginlerinin icması vardır. 🔹 Ayrıca, misvaktan bazı kırıntıların ve kimyevi maddelerin mideye ulaşması kaçınılmaz olduğu halde, Hz. Peygamber'in (SAV) oruçlu iken misvak kullandığı, sahih hadis kaynaklarında yer almaktadır. (Buhârî, 'Savm', 27; Tirmîzî, 'Savm', 29) Diğer taraftan, 'kesin olarak bilinen, şüphe ile bozulmaz' kaidesi gereğince, mideye ulaşıp ulaşmadığı konusunda şüphe bulunan bu şeyle oruç bozulmaz. Bu itibarla astımlı hastaların, sağlığı oruç tutmalarına uygun olup başka bir hastalıkları da yoksa rahat nefes almalarını sağlamak amacıyla ağza püskürtülen oksijenli ilaç orucu bozmaz. KUR'AN-I KERİM UYGULAMAMIZDAN MUKABELE DİNLEMEK İÇİN TIKLAYIN b) Göz damlası 🔹 Uzman göz doktorlarından alınan bilgilere göre, göze damlatılan ilaç miktar olarak çok az (1 mililitrenin 1/20'si olan 50 mikrolitre) olup bunun bir kısmı gözün kırpılmasıyla dışarıya atılmakta, bir kısmı gözde, göz ile burun boşluğunu birleştiren kanallarda ve mukozasında mesamat yolu ile emilerek vücuda alınmaktadır. Damlanın yok denilebilecek kadar çok az bir kısmının, sindirim kanalına ulaşma ihtimali bulunmaktadır. Bu bilgiler, yukarıdaki bilgilerle birlikte değerlendirildiğinde, göz damlası orucu bozmaz. c) Burun Damlası 🔹 Tedavi amacıyla buruna damlatılan ilacın bir damlası, yaklaşık 0,06 cm3 'tür. Bunun bir kısmı da burun çeperleri tarafından emilmekte, çok az bir kısmı mideye ulaşmaktadır. Bu miktarda, mazmazada (ağzı çalkalamakta) olduğu gibi affedilmiştir. d) Dilaltı hapı 🔹 Bazı kalp rahatsızlıklarında dilaltına konulan ilaç, doğrudan ağız dokusu tarafından emilip kana karışarak kalp krizini önlemektedir. Söz konusu ilaç ağız içinde emilip yok olduğundan mideye bir şey ulaşmamaktadır. Bu itibarla, dilaltı kullanmak orucu bozmaz. e) Endoskopi, Kolonoskopi Yaptırmak, Makat veya Ferçten Ultrason Çektirmek 🔹 Midedeki hastalığı tespit amacıyla mideyi görüntülemek veya mideden parça almak için yaptırılan endoskopide, ağız yoluyla mideye tıbbî bir cihaz sarkıtılmakta ve işlem bittikten sonra çıkarılmaktadır. Kolonlardaki hastalığı teşhis etmek amacıyla, bağırsak içini görüntülemek veya parça almak için yapılan kolonoskopide, makattan bağırsaklara cihaz gönderilmekte ve işlem bittikten sonra çıkarılmaktadır. Kolonoskopide, hemen daima, endoskopide de genellikle, incelenecek alanın temizliğini sağlamak amacıyla cihaz içinden su verilmektedir. Endoskopi veya kolonoskopi yaptırmak; makat veya ferçten ultrason çektirmek; yeme, içme anlamına gelmemekle birlikte, çoğunlukla cihaz içinden su verildiği için oruç bozulur. Ancak söz konusu işlemlerde cihazların kullanımı sırasında sindirim sistemine su, yağ ve benzeri gıda özelliği taşıyan bir madde girmemesi durumunda endoskopi, kolonoskopi yaptırmak, makat veya ferçten ultrason çektirmek orucu bozmaz. KUR'AN-I KERİM UYGULAMAMIZDAN MUKABELE DİNLEMEK İÇİN TIKLAYIN f) İdrar Kanalının Görüntülenmesi, Kanala İlaç Akıtılması 🔹 İdrar kanallarına giren cihazlar veya akıtılan ilaçlar orucu bozmaz. g) Anestezi 🔹 Acı ileten sinir yolları üzerinde iletimin değişik seviyelerde engellenmesi anestezi oluşturmaktadır. Lokal, bölgesel ve genel anestezi olmak üzere, üç türlü anestezi vardır. Küçük ameliyatlarda ameliyat bölgesinin yakın çevresine iletimi engelleyen ilaçların verilmesi ile oluşan anesteziye sınırlı uyuşturma denir. Vücudun daha geniş bölgeleri, örneğin belden aşağısı veya bir yarısı iletimin omurilik düzeyinde engellenmesi için omuriliğe veya omuriliğe varmadan geniş bir sinir grubunun oluşturduğu bağlantı yerleri üzerine ilaç verilerek oluşturulan anesteziye 'bölgesel anestezi' denir. Hastanın uyutulup ağrının duyulması beyin düzeyinde engellenirse bu tür anesteziye 'genel anestezi' denir. Anestezi, nefes yolu veya iğne ile vücuda ilaç verilerek oluşturulmaktadır. Nefes yolu veya iğne ile yapılan anestezi, mideye ulaşmadığı gibi, yeme- içme anlamı da taşımamaktadır. Ancak bölgesel ve genel anestezide, acil durumlarda ilaç ve sıvı vermek amacıyla damar yolu açılarak, bu açıklık işlem süresince serum vermek suretiyle sağlanmaktadır. Bu itibarla, sınırlı uyuşturma, orucun sıhhatine engel değildir. Bölgesel ve genel anestezide serum verildiği için oruç bozulur. h) Kulak damlası ve kulağın yıkattırılması 🔹 Kulak ile boğaz arasında da bir kanal bulunmaktadır. Ancak kulak zarı bu kanalı tıkadığından, su veya ilaç boğaza ulaşmaz. Bu nedenle kulağa damlatılan ilaç veya kulağın yıkattırılması orucu bozmaz. Kulak zarında delik bulunsa bile, kulağa damlatılan ilaç, kulak içerisinde emileceği için, ilaç ya hiç mideye ulaşmayacak ya da çok azı ulaşacaktır. Daha önce de belirtildiği gibi, bu miktar oruçta affedilmiştir. Ancak kulak zarının delik olması durumunda, kulak yıkattırılırken suyun mideye ulaşması mümkündür. Bu itibarla, orucu bozacak kadar suyun mideye ulaşması halinde oruç bozulur. ı) Fitil kullanmak, Lavman yaptırmak 🔹 Ağrı kesici, ateş düşürücü olarak veya diğer bazı amaçlarla makattan; mantar ve bazı kadın hastalıklarının tedavisinde ferçten fitil kullanılmaktadır. Lavman, tıbbî operasyon öncesi veya kabızlıkta kalın bağırsak da bulunan dışkının, anüsten içeriye, sıvı verilerek dışarı çıkarılmasıdır. Sindirim sistemi, ağızla başlayıp anüsle sona eren, sindirim borusu ile sindirim bezlerinden oluşur. Sindirim borusu ise, ağızla başlar. Ağzın gerisinde yutak bulunur. Sonra yemek borusu, mide, ince bağırsak, kalın bağırsak, rektum ve anüs gelir. Sindirim ince bağırsaklarda tamamlanmaktadır. Kalın bağırsaklarda ise, sadece su, glikoz ve bazı tuzlar emilmektedir. Kadının ferci ile sindirim sistemleri arasında ise bir bağlantı bulunmamaktadır. Bu itibarla kadınların fercinden kullanılan fitiller, orucu bozmaz. Makattan kullanılan fitiller ise, her ne kadar sindirim sistemine dâhil olmakta ise de sindirim ince bağırsaklarda tamamlandığı, fitillerde gıda verme özelliği bulunmadığı ve makattan fitil almak yemek ve içmek anlamına gelmediği için, orucu bozmaz. Lavman yaptırmak konusunda ise, iki durum söz konusudur; kalın bağırsaklarda su, glikoz ve bazı tuzlar emildiği için, gıda içeren sıvının bağırsaklara verilmesi veya orucu bozacak kadar su emilecek şekilde verilen suyun bağırsakta kalması durumunda oruç bozulur. Ancak, suyun bağırsaklara verilmesinden sonra bekletilmeyip bağırsakların hemen temizlenmesi durumunda, verilen su ile birlikte bağırsaklarda bulunan dışkının dışarıya çıkarıldığı ve bu esnada emilen su da çok az olduğu için oruç bozulmaz. KUR'AN-I KERİM UYGULAMAMIZDAN MUKABELE DİNLEMEK İÇİN TIKLAYIN i) İğne yaptırmak, hastaya serum ve kan vermek 🔹 İğnenin orucu bozup bozmayacağı, kullanılış amacına göre değerlendirilebilir. Ağrıyı dindirmek, tedavi etmek, vücudun direncini artırmak, gıda vermek gibi amaçlarla enjeksiyon yapılmaktadır. Gıda ve keyif verici olmayan enjeksiyonlar, yemek ve içmek anlamına gelmediklerinden orucu bozmazlar. Ancak gıda ve / veya keyif verici enjeksiyonlar orucu bozar. Hastaya serum veya kan verilmesi de aynı hükme tabidir. j) Diyaliz 🔹 Böbrek yetmezliği hastalarına uygulanan diyaliz, periton diyalizi ve hemodiyaliz olmak üzere iki çeşittir. Periton diyalizi, karın boşluğuna verilen özel bir solüsyon aracılığı ile, hastanın kendi karın zarı kullanılarak kanın zararlı maddelerden arındırılması ve sıvı dengesinin sağlanması işlemidir. Hemodiyaliz ise, kanın vücut dışında bir makine yardımı ile temizlenip vücuda geri verilmesi işlemidir. Kan bir iğne aracılığı ile hastanın kolundan alınır. Hemodiyaliz makinesi, 'diyalizör' denen bir filtreden kanı sürekli geçirerek zararlı maddeleri ve fazla suyu filtre eder. Filtre edilen temiz kan ikinci bir iğne ile hastanın damarına geri verilir. Bu işlem yapılırken bazen, gıda içerikli sıvı verilmesi gerekmektedir. Buna göre hastaya herhangi bir sıvı maddesi verilmeden gerçekleştirilen hemodiyalizde oruç bozulmaz. Diğer diyaliz çeşitlerinde ise, vücuda gıda içerikli sıvı verildiği için oruç bozulur. k) Anjiyo yaptırmak 🔹 Halk arasında anjiyo olarak bilinen operasyon, teşhise yönelik (anjiyografi) ve tedaviye yönelik olarak uygulanmaktadır. Anjiyografi, 'vücut damarlarının görüntülenmesi' demektir. Damar içine damarların görünür hale gelmesini sağlayan ve 'kontrast' madde olarak tanımlanan ilaç verilerek, anjiyogram adı verilen filmler elde edilir. Anjiyografi sayesinde organları besleyen damarlar görüntülenerek damar hastalıkları veya bu damarlardan beslenen organlara ait tanı koydurucu bilgiler edinilir. Tedaviye yönelik olarak uygulanan anjiyonun klasik yöntemi anjiyoplastidir. Bu ise, dar veya tam tıkalı damarların 'balon' ya da 'stent' denilen özel araçlarla tekrar açılması için yapılır. Bu bilgiler ışığında gerek anjiyografi, gerekse 'anjiyoplasti' operasyonlarında yemek ve içmek anlamı bulunmadığından, oruç bozulmaz. l) Biyopsi Yaptırmak 🔹 Tahlil amacıyla vücudun herhangi bir organından parça alınması (biyopsi), orucu bozmaz. m) Kan vermek 🔹 Kan vermenin orucu bozup bozmayacağı konusunda, Hz. Peygamber'den (SAV) rivayet edilen 'Hacamat yapanın ve yaptıranın orucu bozulur' (Ebû Dâvûd, 'Sıyam', 28) hadisinden hareketle bazı İslâm bilginleri kan vermekle orucun bozulacağını söylemişlerdir. Din bilginlerinin çoğunluğu ise, Hz. Peygamber'in (SAV) oruçlu iken hacamat olduğuna dair rivayeti (Buhârî, 'Savm', 32; Ebû Dâvûd, 'Sıyam', 29) esas alarak kan vermenin orucu bozmayacağını söylemişlerdir. Bu iki hadis ve diğer rivayetler birlikte değerlendirildiğinde, 'Hacamat yapanın ve yaptıranın orucu bozulur' hadisinin 'hacamat yapanın ve yaptıranın orucu bozulma tehlikesiyle karşı karşıyadır.' şeklinde anlaşılmalıdır. Zira hacamat yapan kişi emerek kanı aldığı için boğazına kan kaçma ihtimali, hacamat yaptıranın ise zayıf düşeceğinden yeme içme zorunda kalma ihtimali bulunmaktadır. Nitekim Enes b. Malik de hacamat yaptırmanın oruçluyu zayıf düşüreceğinden dolayı hoş karşılanmadığını söylemiştir. (Buhârî, 'Savm', 32) Bu itibarla, oruçlu iken kan vermek orucu bozmaz. n) Merhem ve İlaçlı bant 🔹 Deri üzerindeki gözenekler ve deri altındaki kılcal damarlar yoluyla vücuda sürülen yağ, merhem ve benzeri şeyler emilerek kana karışmaktadır. Ancak cildin bu emişi, çok az ve yavaş olmaktadır. Diğer taraftan bu yeme içme anlamına da gelmemektedir. Bu itibarla, deri üzerine sürülen merhem, yapıştırılan ilaçlı bantlar orucu bozmaz.

Orucu bozmayan şeyler

evinde tam 300 kaktüs yetiştiren emekli adam

Japon müzisyen Nakamura Tempei, İstanbul'a geldi

Kadim bir meslek: Sadekârlık

Yan Lianke'nin Güneşin Öldüğü Gün kitabından cümleler

Tarihteki yıkıcı sel felaketleri

Haris el Muhasibi'nin kaleminden nefis ve tevbe

İslam’dan edebiyata kadar en özgün konuların podcastleri

Kerkük'te tarihi bir karar

Biz ne ara böyle olduk?

Kur’an-ı Kerime göre Mescid-i Aksa ve Yahudilerin tutumu

Geçmişten geleceğe boykot kültürü

Türk Dil Bayramı nedir?

Sürek avcıları ya da Şaron’dan Netanyahu’ya!

Zalimlerin iç savaşı!

Gözü yaşlı kralın hayattaki son arzusu

Neden İran, İsrail’i haritadan silmiyor?

Bosna Savaşı öncesinde bölgedeki gerilimlerin tarihsel kökenleri

Tarihe Tanıklık Eden Kubbeler: İstanbul'daki Paşa Camileri

Sahabenin ümmete örnekliği

Sevgi ve kardeşliğe dayalı toplum

Haris el Muhasibi'nin kaleminden nefis ve tevbe

Gücün Karanlık Tarafı: Stanford Hapishane Deneyi'nin öğrettikleri

Halil Cibran'ın kaleminden "Gezgin"

Kadim bir meslek: Sadekârlık

Dostluğun ve kardeşliği simgesi: Şirvanlı Camii

Karar vermekte neden zorlanırız?

Arama

Orucu bozmayan şeyler