Mukaddes bir yolculuk olan haccın faziletleri

Hac, kelime olarak Allah'a yönelme, günahlardan arınma, Hak yolunda feragat gösterme, meşakkatleri göğüsleme ve dinin özüyle temasa geçme manasına gelir. Dini bir terim olarak ise Mekke'de bulunan Kâbe'yi ve civarındaki kutsal olan özel yerleri, belirli vakti içinde, usulüne uygun olarak ziyaret etmek demektir.

Yüce Allah, Kur'ân-ı Kerim'de bildirdiğine göre, daha önce tahrip olmuş Kâbe'nin eski temelleri, Hz. İbrahim ve oğlu Hz. İsmail tarafından bulunarak kutsal mabet yeniden inşa edilmişti. Hac suresinin 27-29. ayetlerine göre de insanları hac yapmak üzere Mekke'ye ilk davet eden peygamber, Hz. İbrahim'di. Bu tarihten itibaren diğer peygamberler ve inananlar Kâbe'yi ziyaret etti.

İslam'ın doğuşu sırasında Kâbe'yi tavaf, kurban kesme gibi adetler devam ettiriliyordu ancak bunlar putperest geleneklerine uygun olarak sürdürülüyordu. Hicretin 9. senesinde nail olan "Şüphesiz, insanlar için kurulan ilk ibadet evi, Mekke'de âlemlere rahmet ve hidayet kaynağı olarak kurulan Kâbe'dir. Orada apaçık deliller, İbrâhim'in makamı vardır. Oraya giren emniyette olur. Gitmeye gücü yetenin o evi ziyaret etmesi, Allah'ın insanlar üzerinde bir hakkıdır. Kim inkâr ederse bilmelidir ki, Allah bütün âlemlerden müstağnidir." Al-i İmran'ın 96-97. ayetleri ile hac, Müslümanlara farz kılındı. Hz. Peygamber (sav) tarafından da putperest adetlerinden arındırıldı.

Peygamber Efendimiz (sav), hac ibadetinin İslam'ın beş temelinden birisi olduğunu belirterek şöyle buyurur:

"İslam beş şey üzerine bina edilmiştir: Allah'tan başka ilah olmadığına, Muhammed'in Allah'ın elçisi olduğuna tanıklık etmek, namaz kılmak, zekât vermek, hac etmek ve Ramazan orucunu tutmak." (Buhârî, İman, 1 I, 8; Müslim, İman, 19-22. I, 45)

Önemli İslam âlimlerden El-Halimi, haccın fazileti hakkında şöyle der: "Hac, bütün ibadetlerin manalarını bir araya toplar. O halde hacceden bir kimse oruç tutmuş, namaz kılmış, itikâf yapmış, zekât vermiş, Allah yolunda savaşmış gibidir. Hem biz daha babalarımızın sulbünde iken tıpkı ibadetlerin en üstünü olan iman gibi hacca çağrılmış bulunuyoruz.''

Buhari ve Müslim'in Ebu Hureyre (ra) den rivayet ettikleri hadis-i şerif de haccın üstünlüğü ve fazileti çok açık şekilde ifade eder: "Resulullah (sav)'a "Amellerin en üstünü hangisidir?" diye soruldu. "Allah'a ve Resulüne imandır." buyurdu. "Sonra hangisi?" diye soruldu. "Allah yolunda cihattır." buyurdu. "Sonra hangisidir?" diye sorulunca: "Mebrur (kabul gören, kabul edilmiş ) hac." cevabını verdi.

"Hacılar ve umre yapanlar, Allah'ın heyetidirler, dolayısıyla O'na dua ettikleri takdirde Allahü Teala icabette bulunur. Mağfiret diledikleri takdirde ise onları bağışlar." (İbnu Mace; İbnu Hıbban; Beyhaki)

Haccın beşeri ve sosyal alanda pek çok faydası vardır. Bu faydaların en başında, kul hakkı hariç kişinin günahlarının bağışlanması, kalbinin günah kirlerinden arınması gelir.

Kur'ân-ı Kerim'de hac ibadetinin muhtelif safhaları hem şekli hem de manevi ve rûhî yönlerden tasvir edilerek çeşitli yararlarının bulunduğu belirtilir. Hac suresinin 27 ve 28. ayetlerinde Hz. İbrahim'e hitaben şöyle buyurulur:

"İnsanlar arasında haccı ilan et ki, gerek yaya olarak, gerek uzak yollardan gelen yorgun develer üzerinde sana gelsinler. Gelsinler ki kendilerine ait birtakım menfaatlere şahit olsunlar ve Allah'ın kendilerine rızık olarak verdiği (kurbanlık) hayvanlar üzerine belli günlerde (onları kurban ederken) Allah'ın adını ansınlar."

Hac, nefsi temizleyip arı, duru hale getirir ve nefsi ihlasla donatır. Böylece insana yeni bir hayatın kapılarını açar, insanın maneviyatını yükseltir, umutlarını güçlendirir. İlahi rahmet ve affa dair duyduğu güveni sağlamlaştırır.

Hac, imanı güçlendirir. Allah'a verilen sözün yenilenmesine yardım eder. Sapması, yalanı olmayan en dürüst tövbeye götürür. Nefsi tertemiz hale getirerek duyguları inceltir.