Arama
Huzur veren Osmanlı geleneği: Temcid-i şerif
Osmanlı'da orucun başlangıcını haber vermek için sahur vaktinde temcid-i şerifler okunurdu. Ramazan'ın ilk on beş gecesinde "Merhaba ya şehr-i Ramazan merhaba!", son on beş gecesinde "Elveda dost elveda!" ifadeleri kullanılırdı. Temcidler, Ramazan ayında son teravihe kadar devam ederdi. Peki, temcidler nasıl okunurdu?
Osmanlı'da, 'Üç Aylar' denilen vakitten itibaren, gelecek hatırlı misafir on bir ayın sultanı Ramazan için hummalı bir hazırlık başlardı. Şehir ve köylerde herkes Ramazan hazırlığı yapardı. Mutfakların eksiği tamamlanır; evler, camiler ve sokaklar temizlenirdi. Müslümanlar için çok önemli bir ay olan Ramazan'a özel geleneklerde vardı. Bunlarda biri de temcid-i şeriflerdir.
Temcid kelimesi sözlükte 'tazim ve sena etmek' anlamına gelir. Ezandan ayrı olarak minarelerden okunan temcidler, Allah'a yapılan yakarış, dualardır. Üç aylarda Recep'in ilk gecesinde okunmaya başlanan temcidler, Ramazan'ın son teravihine kadar devam ederdi. Temcid sahur vaktinde okunduğundan halk arasında "sahur" manasına da gelirdi.
Temcid-i şerifler, eski zamanlarda pazartesi ve cuma geceleri, üç aylarda, Ramazan'da ise her gece teravih namazından sonra ve sahur vaktinde müezzinler minarelerden okurdu. Camideki müezzinlerin önemli görevlerinden biri de temcid okuyacak topluluğu yönetmekti. Okunan temcidlerin sonunda münacatlar yani Allah'a yakarış kıtaları bulunurdu.
Temcidler bir nevi sahurun bitip imsak vaktinin girdiğini haber verirdi. Kandil ve Kadir gecelerinde temcid okuyanların sayısı artardı. Bu özel günlerde minarenin altında toplanan insanlar okunan temcid hakkında yorumlar yapardı.
Osmanlı'da temcidler, birçok cami ve tekkede üç ayların başlamasıyla beraber okunmasına rağmen Süleymaniye Camii'nde yalnız Ramazan gecelerinde icra edilirdi. Cemaat okunan temcidlerin makamı üzerine musiki münazarası yapardı.
Temcid geleneğinin nasıl başladığına dair farklı görüşler vardır. Bazı görüşlere göre temcid, Bilal-i Habeşi tarafından okunmaya başladı. Bir rivayete göre, Hicri 58 yılında eski Mısır valisi Mesleme bin Muhalled, bazen cami dahilinde itikâfa girdiğinde Hristiyanların gece yarısından sonra çaldıkları nakus sedasından ibadeti esnasında olumsuz etkileniyordu. Bundan dolayı da Havran Emiri Şuraybil bin Amr'ın gece yarısı minareye çıkıp sabahın ilk ışıklarına kadar temcid okurdu.