En çok merak edilen dini sorular
İslam'ın iki temel kaynağı olan Kur'an-ı Kerim ve onun hayata uygulanmış şekli olan Peygamber Efendimizin hadisleri ideal mümini oluşturur. Bu nedenle Müslümanlar, yüce kitabımızın emirleri ve Allah Resulü'nün sünnetleri ışığında hareket eder. Peki, Kur'an-ı Kerim hatim duası var mıdır? Neden ezan imsakten bir saat sonra okunur? Kur'an ahlakı nedir?
Ticaret, insanlar arasındaki karşılıklı ilişkilerde başvurulan bir yol ve yöntemdir. Bu konuda Kur'an-ı Kerim'in ilk inen ayetlerinden itibaren çok önemli ilkeler konulmuştur.
Mutaffifîn suresinin 1-4. ayetleri örnek olarak gösterilebilir: "Ölçüde ve tartıda hile yapanlara yazıklar olsun. Onlar insanlardan bir şey ölçüp aldıklarında tam, fakat onlara vermek için ölçüp tarttıklarında ise eksik ölçer ve tartarlar. Onlar tekrar diriltileceklerini düşünmezler mi?"
Fikriyat Kur'an-ı Kerim uygulamasından Mutaffifîn suresini okumak için tıklayın
Ticaret, hem ayetlerde hem de hadis-i şeriflerde özellikle yer verilen bir husustur ve konuyla ilgili pek çok ahlaki ilke yer alır. Özellikle karşılıklı ticaret halinde olan insanların birbirini aldatmaması, alım satımda özellikle satılan malın kusuru varsa bunun özellikle vurgulanması ve bir mal için söz verilmişse anlaşmayı bozacak şekilde bir başkasının müdahil olmaması, bir alışveriş sırasında çok fazla yemin etmekten kaçınılması gerektiği gibi hususlar ticari ahlakın en önemli ilkeleri arasındadır.
Peygamber Efendimiz (sav) şöyle buyurmuştur "Bir malı satmak istediğin zaman, versen de vermesen de yüksek fiyat değil satmak istediğin fiyatı söyle." (İbn Mâce, Ticâret, 29)
"Alışveriş yapanlar birbirlerinden ayrılmadıkları sürece (alışverişi kabul edip etmeme konusunda) serbesttirler. Eğer dürüst davranırlar ve (malın kusurunu) açıkça söylerlerse, alışverişleri bereketlenir. Fakat kusuru gizler ve yalan söylerlerse, (yaptıkları) alışverişin bereketi gider."
(Ebû Davûd, Büyû', 51)
İslam, ticari hayatta dair bazı yasakları belirledi. Bunlardan bazıları şunlardır: "Satılan malı tekrar satmak, pazarlık üzerine pazarlık yapmak, malı ucuza almak için üreticiyi pazar fiyatını öğrenmeden yolda karşılamak ve üreticinin malını almak, satın almak niyeti olmadığı hâlde piyasayı yükseltmek amacıyla ve başkalarını kandırmak maksadıyla müşteri kızıştırmak."
İslam'a göre haram olan şeyleri almak ve satmak, olmayan bir malı satmak, ölçüde ve tartıda hile yaparak haksız kazanç elde etmek de yasaklanmıştır. Satılması yasak mallar listesinde, gerçekte henüz denizden çıkarılmadığı hâlde dalgıcın denize dalarak getireceği inciler de bulunurdu.
Fikriyat podcast uygulamasında yer alan "İslam Ahlakı" programını dinlemek için tıklayın
Peygamberimiz, malı ederinin üzerinden daha fazla satılmasını yasakladı. Elindeki ürünü ederinden fazla satan kişileri de sert bir şekilde uyardı: "Stokçu/karaborsacı ne fena bir kuldur; fiyatların düştüğünü öğrenince üzülür, yükseldiğini duyunca sevinir." (Zebidî, Sahih-i Buhârî Muhtasarı Tecrid-i Sarih Tercemesi)
Günümüzde ne yazık ki bu hususlar çok fazla dikkate alınmıyor.
Eğer bir alışveriş varsa mutlaka taraflar açık ve net olmalılar ve malın kusuru varsa bunu ifade ederek karşı tarafın bundan haberdar edilmesi gerekir. Ticaret yapılırken bunun bereket duasıyla taçlandırılması gerekir. Çünkü helal rızk temini söz konusudur. Allah'tan da bunu bereketli kılması istenmesi unutulmaması gerekir.
Kuran ahlakı, Allahu Teâla'nın insanlara emir ve tavsiyelerde bulunduğu ahlaki ilkelerdir.
Kur'an-ı Kerim'de ibadetler, günlük yaşam, hukuki düzenlemeler ve ahlaki nitelikli ile ilgili ayet-i kerimeler vardır. İlk inen ayetlerden itibaren Müslümanların hayatlarında ahlaki dönüşüm hedeflemiştir. Özellikle Mekke dönemindeki ayetlere baktığımızda bu ilkeleri görüyoruz. Ahlaki karakterin olumlu yönde gelişmesi için özellikle bu hususa vurgu yapıldığı görülür.
Önceki peygamberlerden bahseden ayetlerde de çok önemli ahlaki ilkeler vardır. Alışverişte hileden uzak durmak, ölçü ve tartıyı yerine getirmek bu konuda özellikle hassasiyet göstermek önemli ahlaki ilkeler arasındadır. Hem ticari hayatın hem de toplumsal hayatın gerekliliğidir.
Kul hakkı anlamına gelebilecek, insanlar arası ilişkilerde karşısındakini haksızlığa uğratacak bütün olumsuzluklardan da uzak durma anlamında değişik ayetlerde belli ilkelerin konulduğu görülür. Örneğin; "aranızdaki ticareti karşılıklı rızaya dayanarak yapın." gibi bir emir bulunur.
Bu bakımdan Kur'an-ı Kerimin ahlaki ilkeleri, Müslüman olarak bizim de ahlaki kıvama gelmemizi hedefleyen ayetlerdir.
