Amvas Vebası İslam tarihini nasıl değiştirdi?
Veba, tarih boyunca pek çok insanın can kaybına yol açan, coğrafyaların kaderini, savaşların seyrini değiştiren salgın bir hastalıktır. Batı dünyasında "kara ölüm" olarak adlandırılan veba, İslam tarihinin ilk dönemlerinde tehlikeli boyutlara ulaşmış; 200 yıl boyunca zaman zaman etkisini gösteren bu salgın, pek çok Müslüman'ın yaşamını yitirmesine sebep olmuştu. O salgınlardan biri de Amvas Vebası'ydı. İslam'ın ikinci halifesi Hz. Ömer döneminde baş gösteren Amvas Vebası, İslam tarihini adeta yeniden şekillendirmişti. Peki, Hz. Ömer veba salgınında ne tür önlemler almıştı? Amvas Vebası İslam tarihinin seyrini nasıl değiştirdi?
Amvas Vebası, 638-639 yılları arasında günümüzde Filistin sınırları içinde ortaya çıkan bir salgındır. Amvâs Taunu olarak da anılan bu veba salgını, daha sonra Ürdün, Irak, Şam ve Urfa'ya da yayılmıştır.
Adını, Kudüs'ün 33 kilometre kuzeybatısında yer alan Amvas köyünden alan bu veba, İslam tarihinde ilk görülen salgın hastalık olarak kabul edilir.
Vebaya adını veren Amvas köyü, Halife Ömer bin Hattab döneminde Doğu Roma'ya karşı alınan Ecnâdeyn zaferinden sonra İslam ordusu için karargâh olarak kullanılmaya başlandı.
Eski bir yerleşim yeri olan köy, stratejik bir bölgede kuruluydu. Kudüs yolu üzerinde, orduların konakladığı önemli bir mevkiiydi.
Bu köyde baş gösteren ve aylarca süren salgında, aralarında Suriye orduları başkumandanı Ebu Ubeyde bin Cerrah ve birçok komutan da olmak üzere 25 bin insan ölmüştür.
Meşhur muhaddis İbn Hacer el-Askalânî, salgından yıllar sonra; ölenlerin sayılamayacak kadar çok olduğunu aktarır.
Amvâs salgını, 541 yılında başlayarak yaklaşık iki asır boyunca bölgede aralıklarla etkili olan Jüstinyen Veba Salgınının bir uzantısıdır. Amvas Vebası, ilk büyük çaplı salgındır.
Hz. Ömer'in halifeliği döneminde ortaya çıkan Amvas Veba Salgını, oldukça geniş bir coğrafyayı etkisi altına almış, en yıkıcı etkileri ise Suriye'de yaşanmıştır.
Hz. Ebubekir, Peygamberimizin vefatından sonra ortaya çıkan dinden dönme olaylarını bastırdıktan sonra, İslam ordularını iki kısma ayırmış; Irak, Filistin, Ürdün ve Suriye bölgelerinin fethi için göndermişti.
Bu seferler sırasında Hz. Ebubekir vefat etmiş yeni halife Hz. Ömer olmuştu. Onun halifeliği ile fetih hareketleri devam etti.
