Arama
İbn-i Sina'nın eğitimle ilgili öngörüleri
Günümüzde eğitim alanında gerçekleştirilen tüm yenilikler, aslında eski çalışmaların modern uzantıları olarak karşımıza çıkar. Buna örnek olarak, İbn-i Sina'nın eğitimle ilgili düşünceleri bugünkü anlamda bir model özelliği taşımasa da, altyapı oluşturabilir. Çocuk eğitimi konusunda modern eğitimin tespitlerini ortaya koyan İbn-i Sina'ya göre eğitimin amacı, insan yeteneklerinin ortaya çıkarılmasıdır. Sizler için İbn-i Sina'nın kitaplarında ve risalelerinde yer alan eğitimle ilgili öngörülerini derledik.
İbn-i Sina'nın ilk düşüncesi, çocuğun doğumundan başlayarak bir eğitim ve öğretim sürecine girilmesi gerektiğidir. Doğan çocuğa ilk önce babası iyi bir isim koymalı, sonrada sütten kesilir kesilmez, kötü huylar edinmeden eğitimine başlanmalıdır. Çünkü ona göre eğitimin amacı; insanın yeteneklerini en üst düzeye kadar geliştirip kendisini mükemmelleştirerek, dünya ve ahiret mutluluğuna eriştirmektir. Bu süreç içinde, kendisini bilen insan; doğal olarak, Rabbini de bilir.
İbn-i Sina eğitim ve öğretimin 6 türünden söz eder:
Zihnî Öğretim: Öğretmen genel bir konuyu nedenleriyle örnekler vererek açık bir şekilde anlatır. Örneğin, kışın su donup genişlediği için kabını parçalamaktadır.
Sınaî Öğretim: Öğretmen araç-gereç kullanmasını öğretir. Testere, rende vb.
Telkinî Öğretim: Öğretmen tekrar ettirerek şiirler ve otların adlarını vs. öğretir.
Tedibî Öğretim: Öğretmenin öğüt ve nasihat yoluyla gerçekleştirdiği öğretimdir.
Taklidî Öğretim: Öğretmenin söylediklerinin aynen ve hemen benimsenmesidir. Bunun için öğretmenin güvenilir olması gereklidir.
Tenbihî Öğretim: Öğretmenin öğrenciye çevresinde karşılaştığı olayları, bunların nedenlerini ve etkilerini öğretmesidir.
Çocuğun ilk temel eğitimi; duygu, düşünce ve davranış geliştirme amacına yönelik ahlak eğitimi olmalıdır. Bunun için; kötü çevre ve ortamlardan uzak tutulup, iyi çevre ve ortamlarla tanışması sağlanmalıdır. Çocuğa fazla baskı yapmamalı, hataları uygun bir biçimde düzeltilmelidir.
Çocuğun eğitimi; devletin değil, ailenin görevidir. O halde hangi safha ve süreçlerden geçirilerek, nasıl bir insan olarak yetiştirileceğine karar vermek; devletin değil, ailenin yetkisi dâhilindedir. 6 yaşına gelince okula gönderilmeli, 14 yaşına kadar okutulmalıdır. Öğretmen dindar, dürüst, bilgili, insaflı, temiz, kibar olmalı; çocuk eğitimi ve öğretimini bilmeli, çocukların yeteneklerini tanımalı, onlarla ilgilenmeli ve onları yalnız bırakmamalıdır.
