Peyami Safa'nın hafızalarımıza kazınan 5 romanı

DOKUZUNCU HARİCİYE KOĞUŞU

Yazarın en popüler kitaplarından biri olan bu eser öncelikle fakir ve dizinden rahatsız olan bir çocuğun, kendisinden dört yaş büyük Nüzhet isimli bir kıza aşık olması, beraberliğe dönüşmeyen bu aşkın getirdiği sıkıntı ve heyecanlardan dolayı rahatsızlığının artması ve nihayet ameliyat edilmesi romanın konusunu şekillendirir.

FATİH-HARBİYE

Bir genç kızın hayatı üzerinden o dönemdeki Osmanlı kültüründeki Doğu Batı çatışmasını ve Batı kültürünün standart kültüre nasıl monte edilmeye çalışıldığına dikkat çekmektedir. Romanın ana karakteri Neriman, Şark musikisi ile Garp musikisini karşılaştırır ve Şark musikisinin tıpkı insanları gibi ağır kanlı, Garp musikisinin ise yine tıpkı insanları gibi hareketli olduğunu söyler. Aynı şekilde, Fatih'in durağan ve hareketsizliği karşısında Harbiye'nin cıvıl cıvıl ve hareketli olmasına dikkat çeker.

YALNIZIZ

Engin ruh tahlilleri ve kendi türünde açtığı çığırla onu yalnızca Türk edebiyatının değil, Dünya edebiyatının zirvelerine taşımış şaheseridir. Peyami Safa'nın diğer bütün romanlarında olduğu gibi Yalnızız romanında da doğu-batı, madde-mânâ, ruh-beden, idealizm-materyalizm gibi ikilemler üzerinde durularak, aynı evde yaşadıkları hâlde birbirlerinden oldukça farklı mizaç, düşünce ve insan ilişkilerine sahip aile fertleri üzerinden ruhunu arayan bir toplum resmedilir. Bireysel ve toplumsal kimliklerimiz arasında, bilhassa Batılılaşma hareketlerinden sonra ortaya çıkan uyumsuzluğun yarattığı sıkıntılar, kalabalıklar içinde milyonlarca "yalnız"ın peyda olmasına sebep olmuştur. Yalnızız; sıra dışı kurgusu ve bir üst kurmaca metin olarak romanda kendine yer bulan ütopya ülkesi Simeranya ile yarım asırdır Türk edebiyatının en çok okunan ve sevilen romanlarının başında geliyor.

BİR TEREDDÜDÜN ROMANI

Romanda bir yazarın iki kadın arasındaki tereddüdünden ve insan hayatında tereddütlerin ne kadar engelleyici faktörler olduğundan bahsedilmektedir. Ayrıca kadının toplumda ve ailede olması gerektiği konum hakkında yorumlarla beraber sosyal çıkmazlarımız olan her şeyi kalıplara sığdırma anlayışımızın çarpıklığına değinilmiştir.

MATMAZEL NORALYA'NIN KOLTUĞU

Peyami Safa'nın en dikkate değer romanlarından biridir. Hemen hemen bütün romanlarında Doğu/Batı çatışması ekseninde bir temayı ele alan Safa, bu romanında da benzer biçimde, mistisizmle özdeşleştirdiği Doğu'yu, akılcılıkla özdeşleştirdiği Batı zihniyetiyle bir mukayeseye sokmaktadır. Ruh ve madde ikilemi olarak da niteleyebilece- ğimiz bir merkezde her iki zihniyet, başkarakter Ferit aracılığıyla sorgulanmaktadır.