Arama
Kısa ömrüne birden çok eser sığdıran Ömer Seyfettin'in hayat tecrübeleri
Türk edebiyatının önemli yazarlarından olan ve edebiyatın lisanını kendine dert edinen Ömer Seyfettin yazılarında, yalın, halkın konuştuğu ve anladığı bir dil kullanmak gerektiğini savundu. Kısa ömrüne birden çok eser sığdırdı. Edebiyata hikâyeleriyle damga vuran Ömer Seyfettin'in askerlik hayatı da oldukça hareketliydi. Ömer Seyfettin'i doğum yıldönümünde hayat tecrübeleriyle birlikte anıyoruz.
Türk Edebiyatına hikâyeleriyle damga vuran Ömer Seyfettin'in askerlik hayatı da oldukça hareketli. Meslek hayatına Kuşadası Piyade Taburu'nda mülazım-ı sani olarak başladı. Daha sonra Pirlepe'de görev yaptı. Buradaki başarılarından dolayı iki liyakat madalyasıyla ödüllendirildi. İsyanın bastırılmasıyla Kuşadası'na döndü. Daha sonra Balkanlar'da Velmefçe, Pirlepe, Osenova, Pirbeliçe, Serez, İştip, Babina, Demirhisar, Cum'a-i Bala, Hazlık gibi sınır yerleşim yerlerinde çete takibiyle uğraştı. Bir süre ordudan ayrılan Ömer Seyfettin Balkan Savaşları'nın patlak vermesiyle askere çağrıldı ve Garp Ordusu'nda 39. Alay'ın 3. Tabur'una katıldı. 20 Ocak 1913'te Kanlıtepe'de Yunanlılar'a esir düştü. Atina yakınlarındaki Nafliyon kasabasında on ay kadar süren esirlik hayatının ardından İstanbul'a döndü. Bu dönemde tekrar ordudan ayrılan Ömer Seyfettin, 1915'de Harbiye Nezareti'nin kültür ve sanat adamları için Çanakkale cephesine düzenlediği geziye katıldı.
"Yalancı, nazik bir tebessüm maskesi altında yüzümüzü saatlerce gergin tutmak... Bütün bunlar ne gülünç maymunluklar!"
Seyfettin'in ilk hikâyesi, 1902 yılında Sabah gazetesinde "Tenezzüh" başlığıyla yayınlandı. 1911 yılının Nisan ayında Selanik'te çıkarmaya başladığı Genç Kalemler dergisi milliyetçilik akımını edebiyatta da başlattı. Âkil Koyuncu, Râsim Ahmet ve Ali Canib ile birlikte çıkarttıkları bu dergide "Milli Edebiyat" sözünü ilk defa kullanarak milli bir edebiyat oluşturma görevini üstüne aldı. Bu dergide yayımlanan Yeni Lisan makalesiyle Yeni Lisan hareketini başlattı. Ömer Seyfettin mecmuadaki bu makalesi, lisan ve edebiyattaki ayrı bir beyannamesi kabul edilir. Yazısında Eski Lisânla ilgili;
"Biz Asya'dan Garba oradan Anadolu'ya hicret etmişiz. Hicretimizin ilk asırlarında Arabî ve Farsî birçok kelimeler lisanımıza girmiş. Bunun katiyen zararı yok Lakin edebiyat, sanat ve dolayısıyla tezeyyün-i fikri Arabî ve Farsî kaideler de getirmiş. Türkçe muvazenesini kaybetmiş." İfadesi yer alır.
Ona göre "yeni, tabii bir lisan"la milli bir edebiyat meydana getirmek mümkün olacaktır. Ömer Seyfettin Milli Edebiyat için şart koştuğu dilin sadeleşmesinde konuşulan İstanbul Türkçesini esas almakta, dilimize kullanımı yaygınlaşan Arapça ve Farsça kelimelerin tasfiyesini istemez. Dolayısıyla tasfiyeci değildir. Asıl hareket noktası milli bir lisandır. Çünkü milli bir edebiyat ancak milli bir lisanla meydana gelir. Yeni lisan için " Milli bir edebiyat vücuda getirmek için evvela milli bir lisan ister. Eski lisan hastadır. Hastalıkları için"deki lüzumsuz ve ecnebi kurallardır." der.
"Bütün o kitapları okuyanlar gibi ben de artık her şeyi inkâr eden, hiçbir şeye inanmaz, paradoksal, münasebetsiz bir herif olmuştum. Dünü tamamıyla unutuyor, yarını asla düşünmüyor; bugünü memnun, müsterih bir hayranlıkla geçiriyordum."
Genç Kalemler Tahrir Heyeti adına Ziya Gökalp ve Ali Canip'le birlikte yazdıkları "Vatan! Yalnız Vatan" adlı kitapçıkta millet ve milliyet gibi kavramları reddeden masonluğun tehlikesine dikkat çeker. Yazarın aynı günlerde yayımlanan "Primo Türk Çocuğu" adlı hikâyesi de bu risaledeki fikirler doğrultusundadır.
Bir kısmını fantezi diye nitelendirdiği tahkiyeli metinlerin ardından şahsî damgasını taşıyan hikâyelerini 1911 'deki Yeni Lisan hareketinden sonra yazar. Hikâyelerinde ilham kaynakları çok çeşitlidir. Öncelikle şahsi hayat tecrübelerinin izlerini taşıyan metinler önemli bir yer tutar. Bunlardan bir kısmını kahraman anlatıcının bakış açısıyla verdiğinden bunlar kendisiyle ilgili araştırmalarda belge diye kullanılır. "And", "Falaka", "İlk Cinayet", "Kaşağı" gibi hikâyeleri çocukluk yıllarının; "Bomba", "Hürriyet Bayrakları", "Tuhaf Bir Zulüm", "Beyaz Lale", "Nakarat" gibi hikâyeleri askerlik hayatının yansıması olarak kabul edilmiştir.
"Gülün, gülün... Gülmenin sonu ağlamadır. Vuslatın sonu hicran... Yazın sonu hazân... İkbalin sonu zeval... Hayatın sonu ölüm!.. Acaba ibret gözüyle şu dünyaya bir baksanız!"