Kerbela mersiyeleri
1344 sene evvel meydana gelen Kerbela vakası, tüm Müslümanları hüzne boğan, İslam tarihinin en elim olaylarından biridir. Yüzyıllar boyu kanayan bir yara, sönmeyen bir ateş ve bugün dahi canlı olan bu olay karşısında Müslümanlar, üzüntülerini farklı yollarla dile getirdiler. Bu yolların başında da edebiyat gelir. Şairler Kerbela'yı şiirlere taşımış ve "Kerbela Mersiyesi" adı verilen bir edebi tür ortaya çıkmıştır.
Önceki Resimler için Tıklayınız
"Kemîne bende-i Âl-i Abâyız kavm-i Süfyâna
Demâdem la'net etmek farzdır hem farz-ı akdemdir"
Ziya Paşa
(X) Ziya Paşa kimdir❓
(X) 1829-1880 yılları arasında yaşayan devlet adamı, şair ve gazeteci. Çalkantılı bir siyasi yaşama sahip olan Paşa, birçok vilayette yöneticilik yapmış, "Hürriyet" gazetesini çıkarmıştır.
(X) 🔍 Bilgi Notu:
(X) Ziya Paşa, Tanzimat Fermanı ile beraber gelişen yeni Türk edebiyatının kurucularından biri olarak kabul edilir.
📌 Devlet adamlığının getirdiği otoriterliği şiirinde gözlenen Ziya Paşa, diğer mersiye şairlerinden farklı olarak şiirindeki eleştiri dozunu epeyce artırır. Paşa'nın şiirinde bulunan, "Demâdem la'net etmek farzdır hem farz-ı akdemdir" dizesi durumu gözler önüne serer. Ziya Paşa, Hz. Hüseyin'in (RA) uğradığı zulme üzülmüştür ama öfkesi şiirde, bu üzüntünün önüne geçer.
(X) Asaf Halet Çelebi'nin hayatını ve eserlerini okumak için tıklayın
"Nice yüz bin ok atıp Âl-i Resûle dem-be-dem
Kerbelâ sahrâsı döndü sanki kan deryâsına"
Yusuf Fahir Ataer
(X) Yusuf Fahir Ataer kimdir❓
(X) 1892-1967 yılları arasında yaşayan Celveti şeyhi, şair. Şiirlerinde Ehl-i beyt sevgisini dile getiren Ataer, aruz ve hece vezni ile şiirler yazmıştır.
(X) 🔍 Bilgi Notu:
(X) Ataer'in "Kerbelâ'ya Dair Bir İki Söz ve Mersiye-i Şerîf" başlıklı bir kitabı bulunmaktadır.
📌 Şiir, büyük bir tasvir sanatıdır. Tarih boyunca şairler destanları ve hikâyeleri şiir yolu ile insanlara anlatmışlardır. Osmanlı son dönem şairlerinden ve ulemasından olan Yusuf Fahir Ataer de Hz. Hüseyin'in şehadetinden duyduğu hüznü mersiye yolu ile dile getirir. Şair, "Kerbelâ sahrâsı döndü sanki kan deryasına" dizesinde olayın vahşetine dikkat çeker.
"Kâfir-i nefsin elinden gel oda gir ey gönül
Ger şehîd olmak dilersen çün Hüseyn-i Kerbelâ"
Nesîmî
(X) Nesîmî kimdir❓
(X) Orta Doğu'da doğup yaşayan şair. Yazdıkları ve söyledikleri ile hala tartışma konusu olan Nesîmî, Emir Yeşbek tarafından öldürülür.
(X) 🔍 Bilgi Notu:
Nesimi "Hurufi" olması ile bilinen bir şairdir. Hurufilik harflerin içinde sırlar bulunduğunu iddia eden batıni bir düşünce yapısıdır.
📌 Nesîmî şiirlerinde, duygu yoğunluğunu klişeleştirmeyi öne çıkaran büyük bir şairdir. Dolaştığı her yerde insanları şiirleri yoluyla etkilemeyi başaran şair de Kerbela olayından etkilenmiştir. Beyitte nefsin elinden kaçışı ateşe tercih eden Nesîmî, şehit olmanın güzelliğini Hz. Hüseyin'e (RA) bağlar.
(X) Kırk Hadis türü nasıl ortaya çıkmıştır? Öğrenmek için tıklayın
"Gam-ı dünya bizi bilmez velî mâh-ı muharremde
Şehîd-i Kerbelâ bir âh u vâhımız vardur"
Hayâlî
(X) Hayâlî kimdir❓
(X) 1497-1557 yılları arasında yaşayan divan şairi. Kanuni Sultan Süleyman'ın musahiplerin olan Hayâlî Bey, yazmış olduğu şiirlerle devrinin önde gelen isimlerinin saygısını kazanmıştır.
(X) 🔍 Bilgi Notu:
(X) Hayâlî'nin eser olarak sadece divanı vardır. Onun edebi gelişiminde "Mecma-ı şuarâ ve menba-ı zürefâ" olarak anılan memleketi "Yenice-i Vardar"ın büyük payı vardır.
📌 Hz. Hüseyin'in (RA) şehadeti, Ümmet-i Muhammedi derinden etkiler. Bu minvalde kaleme alınan mersiyelerde öne çıkan tema daima, anmaktır. Hayâlî Bey de "ah u vâhını" yazdığı şiir ile dile getirir. Muharrem ayı Kerbela meselesini akla getirdiği için Şiilerce "hüzün ayı" olarak kabul edilir. Şiirde geçen "Şehid-i Kerbela" lafzı herkesin aklına Hz. Hüseyin'i (RA) getirir.
(X) Tezkire ne demek? Tezkireler hakkında detaylı okuma yapmak için tıklayın
