Karamazov Kardeşler'den Huzur'a

Etkinlikte Huzur'a dair açıklamalarda bulunan İstanbul Üniversitesi Yeni Türk Edebiyatı Ana Bilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Ali Şükrü Çoruk 'Huzur'a konu itibarıyla baktığımızda başat bir aşk romanı olduğunu görürüz ama bu bildiğimiz sıradan bir aşk değildir. Mümtaz ve Nuran aşkını daha çok Mümtaz cephesinden görürüz.' diyerek şöyle devam etti: 'Biz bu aşkın hallerini ve gelişimini daha çok Mümtaz cephesinden görürüz. Bununla beraber romanı sadece bu konuya hapsetmek romana haksızlık olacaktır. Romanda bireysel olduğu kadar pek çok toplumsal hatta dünyayı ilgilendiren (çünkü Tanpınar'ın kaygılarından bir tanesi de evrensel bir yazar olmaktır) konuları anlatmak çabası içerisindedir. Tanpınar'ın dünyasında Baki, Nef'i, Fuzuli ve Şeyh Galip, nasıl bir yer edinmiştir? Tanpınar'ın romanda cevap bulmaya çalıştığı konuları Ali Şükrü Çoruk, şöyle sıraladı: 'Tanpınar'ın roman vasıtasıyla cevap bulmaya çalıştığı konulardan bir tanesi, 'İnsan nedir, hayatın anlamı nedir?' sorusudur. Bu daha çok varoluşçu çerçevede ele alınarak, Dostoyevski, Sartre ve Camus'nün düşünceleri etrafında romanda tartışılır. İkinci olarak süreklilik fikri etrafında milliyetçilik düşüncesi. Üçüncü olarak; toplumsal olaylara, tarihe ve maziye kayıtsız kalmayan bir yazar olarak Tanpınar'ın, 'Türkiye nasıl kurtulur? Nasıl kalkınır?' sorularına da romanda kahramanları vasıtasıyla, onları konuşturarak cevap bulmaya çalıştığını görürüz. Prof. Dr. Ali Şükrü Çoruk ile Tanpınar'ın düşünce dünyasında yer alan önemli detayları konuştuğumuz 'Hafıza ve hatıranın kıyısında Ahmet Hamdi Tanpınar' isimli röportajımızı okumak için tıklayın. Dördüncüsü; güzel sanatlar ve müzik... Müziğin güzel sanatlar içerisindeki yeri... Beşinci olarak; fert ve cemiyet ilişkisi. Yani 'fert nedir, cemiyet nedir' gibi soruların ciddi anlamda tartışıldığını görürüz. Altıncısı modernlik yorumu... Tanpınar'ın yine bu noktadaki çözüm önerisi, 'değişerek devam etmek, devam ederek değişmektir.' Yedinci olarak; romanın bir gelişim romanı olduğunu görürüz. Sekizinci olarak; 'Sanat nedir, amacı, anlamı nedir?' sorularını ciddi anlamda tartıştığını görürüz. Tanpınar'a göre sanat, ölümsüzlüğe ulaşmanın bir biçimidir. İnsan bedeni toprağa karışabilir ama ortaya koyduğu eserlerle diğer insanların fikirlerinde yaşıyorsa o insan ölümsüzlüğe ulaşmış demektir. Dokuz, 'Mükemmel sanat eseri mümkün mü?' Bu problem de Tanpınar'ın sorunları arasındadır. Mümtaz eserini mükemmel hale getirmeye çalışır. Bu aslında Tanpınar'ın da kaygısıdır. Tanpınar ile Mümtaz bu anlamda birleşir. Onuncu soru; 'İnsanın sınırları, insan nedir?' sorusunun devamı olarak karşımıza çıkar. On bir, İstanbul'dur. Romanın kahramanlarından birisidir. On iki panteizm, on üçüncüsü de Tanrı sorundur.' 'Hafıza ve hatıranın kıyısında 'Ahmet Hamdi Tanpınar'' isimli röportajımızı izlemek için tıklayın. Romanın esas unsurlarından biri aktüel zamanın 24 saat olmasıdır. Bununla beraber bu süre içerisinde Mümtaz'ın bütün hayatını düşünme yoluyla tekrardan yaşadığını görürüz. Kitabı incelemek ve satın almak için tıklayın. Tanpınar der ki: 'Şiirlerimde söylemediklerimi romanda yazdım…' Tanpınar'ı her şeyden önce iyi bir şair olmak isteyen, bu konuda ömrünü harcamış birisi olarak düşünebiliriz. Bu özelliğini de romanlarındaki cümlelerinde görmemiz mümkün. Okuyucusuna 'Bir düşünce ancak bu şekilde söylenebilir.' fikrini vermeye gayret gösterir. Çoruk şöyle bir ekleme yaptı: 'Yine şiirsellik tarafından hareket edecek olursak saf ve katışıksız imge arayışı içerisinde olduğunu da görürüz. Bazı imgeleri romanda açıklamak çok zordur. 19'uncu ve 20'nci yüzyıl roman tekniklerini bir araya getirme çabası içerisinde olduğunu görürüz Tanpınar'ın.' Zaman şairi Ahmet Hamdi Tanpınar'dan okunması gereken 10 kitap Tanpınar, belli bir akım belli bir dönemin roman anlayışına bağlı kalmış değil; geçmişi unutmadan aktüeldeki gelişmeleri de sanatsal anlamda ıskalamadan bir terkibe gitmeye çalışan romancıdır. 'Tanpınar'da bir eklektizm söz konusudur' diyen Çoruk, 'Yani kendisinden önceki roman tekniklerinden faydalanır. Aktüel dönemdeki roman tekniklerini ve ilerlemeleri de kendine mal etmeye çalışarak metin yazar. Dolayısıyla Tanpınar'da 19. yüzyıl romancılığı da vardır, 20. yüzyıl romancılığı da... Özelde de modernist roman anlayışının izlerini görmek mümkündür.' açıklamasını yaptı. Tanpınar'ın Huzur romanında, sanatı konu edinmesi ve mükemmel esere ulaşmanın imkânsızlığı noktası modernist tarafıdır. Kahramanların aktif değil edilgen olmaları, hayat olaylar ve diğer insanlar karşısında edilgen bir yapıya sahip olmaları, dünyayı değiştirme gücünden yoksun olmaları ve bunun bilincinde olmaları da ciddi anlamda modernist yönünü gösterir. Zamanı kullanımı, zamanı 24 saatlik bir çerçeve olarak düşünmesi ve bu 24 saat içinde bütün hayatına hatta ait olduğu toplumun tarihini de bir anlamda gözden geçirerek yaşaması da modernist tarafına bir örnektir. Tanpınar tarzında roman yazmak diye bir şey olmadığı belirten Çoruk, 'O da onun biricikliğini göstermektedir. Diğer bir önemli yanı da çoğulcu yaklaşımı benimsemesidir. Huzur romanına baktığımızda Tanpınar'ı biraz İhsan'a yakın görür gibi oluruz ama onun kahramanlarına eşit yaklaştığını biliriz. Her kahraman Tanpınar'dan bir şeyler söyler. Yani Tanpınar'ın sözcüsü konumunda kahraman bulmak zordur romanlarında. Bunun nedeni de, hakikate ulaşmaktır. Çünkü hakikat insanın tek başına kendi gayretiyle ulaşabileceği bir şey değildir.' dedi. Tanpınar romanın kaynağı olarak şöyle der: 'Konuşma romancılığın bütün bir tarafıdır.' Konuşma çift yönlü işleyen bir mekanizmadır Tanpınar'da. Huzur'da da bunu görürüz. Kahramanların, özellikle Mümtaz'a baktığımızda kendi içinde konuşma tarafının çok güçlü olduğunu görmek mümkündür. Her romancı kendisinden önceki romancılardan ve eserlerden etkilenir.' diyen Çoruk, bu durumu şöyle izah etti: 'Daha doğrusu bu durum, iyi bir eser ortaya koymanın şartları arasında 'kopya olmamak şartıyla' yer alır. Bu etkilenme bir rekabet havası içerisinde daha önce ele alınmış bir konuyu kendisine, kendisi haline getirecek şekilde orijinal ve özgün bir şekilde kullanmak şartıyla etkilenmenin yanındadır. Bu noktada Tanpınar'ın kaynaklarına baktığımızda ilk akla gelen Halit Ziya'dır.Çünkü Halit Ziya'yı Türk romancılığının başlangıcı olarak kabul eder. Dolayısıyla roman yazmak isteyen bir kişi iyi bir roman yazabilmek için Halit Ziya ile rekabet içinde olmalıdır. Tanpınar bunu yapmıştır. Mai ve Siyah'taki Ahmet Cemil – Raci kavgası daha gelişmiş şekliyle Mümtaz- Suat kavgasında karşımıza çıkmaktadır.' Tanpınar'ın beslendiği diğer bir isim ise Dostoyevski… Bu çok fazla dile getirilen bir husus değil. Tanpınar yazılarında ifade etmiş olmakla beraber araştırmacılar bu konu üzerinde çok fazla durmamıştır. Dostoyevski, Tanpınar romancılığı üzerinde çok daha etkili bir isimdir.' diyen Çoruk, örneklerini şöyle verdi: 'Huzur 4 bölümden oluşur, Dostoyevski romanları da 4 bölümden oluşmuştur. Müzik, edebiyat ilişkisi bağlamında düşünüldüğünde Dostoyevski'nin bunu bilerek yaptığını söyler Tanpınar. Adeta Huzur'u bir konçerto gibi düşünüp 4 bölümde inceler. Dostoyevski'nin ait olduğu toplumun tarihsel macerasıyla Tanpınar, kendi toplumunun tarihsel macerası arasında da bir benzerlik görür. Tanpınar'ın meseleleri de aşağı yukarı aynıdır. Değişerek devam etmek, devam ederek değişmekten yanadır. Tıpkı Dostoyevski gibi… Kitabı incelemek ve satın almak için tıklayın.

Karamazov Kardeşler'den Huzur'a

"Zaman belirleyici" olarak bilinen muvakkithanelerin bir örneği de Selimiye'de

"Gerçek Zamanlı Oyun Motorları ve Dijital Sanat: Sinemadan Oyunlara Uzanan Yolculuk" paneli düzenlendi

Dahinin izinde: Leonardo da Vinci'nin evrensel mirası

Bozkırın Efendileri'nden alıntılar

Edip Cansever'in kaleminden 50 alıntı

İmam Gazali'nin Kitabu't Tevbe kitabından alıntılar

İslam’dan edebiyata kadar en özgün konuların podcastleri

5 başlıkta Filistin - PODCAST

Ankara'da terör örgütü ASALA tarafından şehit edilen diplomatlar için anıt yapılacak

Somali’nin hürriyet kahramanı: Muhammed b. Abdullah Hasan

Yahudi asrı ve iki aldatıcı ideoloji

Çin'den, İran'ın İsrail'e "sınırlı ve nefsi müdafaa" kapsamında karşılık vermesine destek

Sahabenin ümmete örnekliği

İslam sanatında zirve: Selçuklu çinileri

Kosova'nın 735 yıllık en eski camisi: Mlike

İnzivanın iktizası

Edip Cansever'in kaleminden 50 alıntı

Tolstoy Müslüman mıydı?

Bozkırın Efendileri'nden alıntılar

Kalem - 7

Zihinsel Savaş: Karar Yorgunluğu

Mezamorta Hüseyin Paşa kimdir?

Arama

Karamazov Kardeşler'den Huzur'a