Dil bilgisinde bilinmesi gereken temel terimler
Bir dili seslerinden cümlelere kadar, içerdiği bütün dil birliklerini geniş bir şekilde anlam ve görevlerini kapsayacak şekilde inceleyen bilim dalına dil bilgisi denildilğini biliyoruz. Peki, incelediği dil unsurlarına göre kendi içinde bölümlere ayrıldığını kaçımız biliyoruz? Dil bilgisi konusunda bilinmesi gereken temel terimleri derledik.
Önceki Resimler için Tıklayınız
Fiilin en temel özelliği; o eylemi yapan bir kişisinin ve yapılma zamanının bulunmasıdır. Yani işin kim tarafından ve ne zaman yapılmış olduğunu belirtmesidir. Bir fiilin kip ve şahıs eki ile ifade edilmiş haline "çekimli fiil" denir.
İsim tamlaması; aralarında anlamca ilgi bulunan, biri diğerini iyelik yönünden bütünleyen, en az iki farklı isimden meydana gelmiş kelime grubu. İsim tamlamalarında birinci sözcük grubuna tamlayan, ikinci sözcük grubuna tamlanan denir.
Bir fiilin yapılmasını emrederken kullanılan kiptir. Emir kipinin ekleri yoktur. Fiillere şahıs ekleri -sin, -in(iz), -sinler getirilerek yapılır.
Haber kipi veya bildirme kipi, Türkçede fiillerin zaman eklerinden birini taşıyan, yani zaman anlamı taşıyan hallerinden her biri. Türkçede beş haber kipi vardır: Geniş zaman, Şimdiki zaman, Bilinen geçmiş zaman, Öğrenilen geçmiş zaman, Gelecek zaman.
İsim-fiil, mastar veya eylemlik, fiillerin cümlede isim görevinde kullanılan hâli. Türkçedeki üç fiilimsi grubundan biridir. Fiil kök veya gövdelerine -me, -mek veya -iş mastar eklerinin getirilmesiyle oluşturulur. Bu eklerde ses uyumlarına göre gerekli değişiklikler yapılır. Kardeşim okumayı öğrendi.
