Çok tanınan yazarların az bilinen kitapları
F. Scott Fitzgerald denilince akla ilk gelenin Muhteşem Gatsby olması ya da George Orwell'ın adını duyar duymaz 1984'ü hatırlamak oldukça normal ve anlaşılabilir. Fakat bu usta isimlerin ünlü eserlerinin gölgesinde kalmış, öne çıkma fırsatı bulamamış kitapları da var. İşte pek çoğunu yakından tanıdığımız, dünya edebiyatının ünlü yazarlarının gölgede kalmış eserleri…
20. yüzyılın önde gelen aydınlarından Jean-Paul Sartre, romanları, oyunları ve düşünce yazılarıyla varoluşçuluğu olduğu kadar bütün bir yüzyılın gençlerini de etkilemiştir.
Aydın kimdir? Kendisini ilgilendirmeyen şeylere burnunu sokan, insan ve toplum adına kabullenilmiş gerçeklerin ve bundan kaynaklanan davranışların tümünü sorgulama iddiasında olan biri midir? İşlevi var mıdır? Bu işlevini yerine getirmek için kim görevlendirmiştir onu? Yoksa onun özelliği, hiç kimse tarafından görevlendirilmemiş olması, konumundan dolayı kimseye borçlu olmaması mıdır? Öyleyse bu özelliğiyle o, canavarlaşmış toplumların ürünü bir canavardır. Onu kimse istememekte, hiç kimse tanımamaktadır. Söyledikleri, yazdıkları karşısında duyarlı olunabilir, ama varoluşuna pek aldırılmaz.
20. yüzyılın en etkili düşünürlerinden Jean-Paul Sartre, Aydınlar Üzerine adlı kitabında "aydın" kavramını pek çok yönden inceliyor.
Franz Kafka'nın Köy Öğretmeni adlı öyküsünde, dev bir köstebeğin varlığını kanıtlamak için mücadele veren bir tüccarla bir köy öğretmeni ansızın kendilerini amansız bir rekabetin içinde bulurlar. Şarlatan gibi görülen bu ikilinin kendilerini soktukları rahatsız edici durumdan kurtulabilmeleri çok zor olacaktır.
Ateşçi öyküsünde ise, on altı yaşındaki Karl Amerika'ya giden bir gemiye apar topar bindirilir. Faydalı bir şey yapma güdüsüyle, yolculuğun sonunda tanıştığı adama yardım etmek isterken, yıllardır haber almadığı senatör dayısıyla karşılaşır ve kendisini iki sınıf arasında sıkışmış halde bulur.
İyi niyetle yapılıyor dahi olsa toplumun farklı tabakaları arasındaki yardım çabalarının nasıl da ters tepebileceğini gözler önüne seren bu eser sizleri bekliyor.
Arkadaşları arasında kısaca Ze Mauro olarak tanınan, Jose Mauro de Vasconcelos 26 Şubat 1926'da Rio de Janeiro yakınlarında Bangu'da doğdu. Kızılderili ve Portekizli karışımı bir ailenin çocuğuydu. Okumayı çok genç yaşta tek başına öğrendi. Tıp, desen çizimi, hukuk ve felsefe öğrenimine başlayıp yarıda bıraktı. Öğrenim hayatında olduğu gibi iş hayatında da balıkçılık, öğretmenlik, modellik, dansçılık, garsonluk, tiyatro, sinema ve televizyon oyunculuğu gibi çeşitli meslekleri denedi. Hayatı boyunca Kızılderili haklarını korudu. Can Yayınları arasında çıkan "Şeker Portakalı", Güneşi Uyandıralım, Delifişek, Kayığım Rosinha, Yaban Muzu, Çıplak Sokak adlı yapıtlarıyla ülkemizde çok sevilen bu Brezilyalı yazar, "Kırmızı Papağan"ı yazmak amacıyla uzun süre Kızılderililerle yaşadı. Kitabı 1953 yılında bitirdi. Yazar, bu romanıyla günümüze dek süregelen Kızılderili sorunlarını, Kızılderililerin gizemli yaşamlarını, 'garimpeiro' adı verilen maden arayıcılarının çalışmalarını, yağmur ormanlarında avlanan ırmak avcılarını, Kızılderili gerçeğini, o yöreden uzakta oturan Brezilyalılara ve bütün dünyaya duyurmayı amaçlamıştır.
"Bir Osmanlı Vergi Tahsildarının Güncesi adlı kitabı elime aldım, okumaya başladım. Bu, Osmanlıca yazılmış zor bir kitaptı. Ne var ki tuhaf bir şekilde hiç güçlük çekmeden okuyabiliyordum. Kitabın sayfalarını çevirirken, Türk vergi tahsildarı İbn Armut Hasir olmuştum, belimde eğri bir pala, İstanbul'da vergi toplamaya çıkmıştım. Meyve ve tavuk, sigara ve kahve kokuları sokağa ağır ağır akan bir nehir gibi yayılmıştı. Hurma ve mandalina satan seyyar satıcılar yol kenarında yüksek sesle bağrışıyorlardı."
Yalnız bir çocuk, gizemli bir kız ve Koyun Adam… Acaba korkunç yaşlı adamın onları hapsettiği ürkünç kütüphaneden kaçmayı başarabilecekler mi? Haruki Murakami'den büyükler için yazılmış, masal tadında bir öykü…
Neden bunlar benim başıma gelmek zorundaydı ki? Oysa tek yaptığım, kitap ödünç almak için kütüphaneye gelmekti. "O kadar da canını sıkma" dedi Koyun Adam, beni avutmak için. "Baksana Koyun Adam" dedim. "Neden o yaşlı adam benim beynimi yemek istiyor ki?" "Bilgiyle dolu beyin çok lezzetli olur çünkü. Yumuşacıktır. Aynı zamanda böyle topak topaktır."
Amin Maalouf 2011 yılında Claude Lévi-Strauss'un ardından Fransız Akademisi'nde 29. Koltuğa seçildi. Fransız Akademisi üyesi olmak Fransız dili üstüne araştırma yapmak kadar Akademi'nin tarihi hakkında çalışmak gibi bazı yükümlülükleri de beraberinde getiriyordu. İşte 29 Numaralı Koltuğun Hikâyesi bu çalışmaların bir meyvesi olarak doğdu.
Akademi'nin âdetleri gereği, seçilen her yeni üye koltuğunu devraldığı selefi hakkında bir konuşma yapmak zorundaydı. Maalouf da Claude Lévi-Strauss hakkında muazzam bir konuşma yaptı. Ancak Maalouf'un 29 numaralı koltuğa olan ilgisi bununla sınırlı kalmadı.
On sekiz kişi yer alıyor kitapta. Bu on sekiz kişinin hikâyesi hiç kuşkusuz dönem(ler)in Fransa'sına ayna tutma işlevi de görmekte...
Maalouf, her zamanki titizliği ve ayrıntılara olan düşkünlüğüyle, koltuğun ilk sahibi Pierre Bardin'den (1590-1635) selefi Claude Lévi-Strauss'a varıncaya dek, Fransa'nın siyasi ve kültürel tarihinin satır aralarında bir kazı çalışmasına girişiyor adeta...
