Asım'ın neslinden diriliş nesline: Ünlü yazarlardan ideal gençlik
Farsçada "hazine" anlamına gelen genç kelimesi, bu dönemin insana bahşedilmiş bir hazine olduğunu apaçık ortaya koyar. İnsanın en dinamik ve coşkun yılları olan gençlik, ayrıca ünlü edebiyatçıların ve fikir insanlarının da üzerinde önemle durup kalem oynattığı bir zaman dilimini ifade eder. Yazarlar, toplumun içinde bulunduğu zor şartlardaki kurtuluş reçetesini çoğunlukla gençlikte görmüştür. Hepimizin aşina olduğu Asım'ın nesli düşüncesi bunun yalnızca bir örneğidir. Gelin Mehmet Akif'ten Necip Fazıl'a, Nurettin Topçu'dan Sezai Karakoç'a kadar ünlü edebiyatçılarımızın idealize ettiği gençlik anlayışına yakından bakalım...
📌Yazarlar, insan hayatının belki de en güzel dönemi olan gençlik hakkında birçok vecize kaleme aldılar. Victor Hugo gençliği "Muhteşem bir yıldız" olarak tanımlarken; Ömer Hayyam, *rindane tavrını elden bırakmadan "Gençlik bir kitaptı, okuduk bitti" şeklinde hepimizin muzdarip olduğu zaman kavramının altını çizmiştir.
*Rindane: "Rint olan kimseye yakışır şekilde" anlamına gelmektedir. Rind, dünya işlerine önem vermeyen kimse, kalender ve gönül eri olarak tanımlanır.
➡ Fakat edebiyat dünyamızda bazı yazar ve şairlerimiz vardır ki mevcut sistemin karşısına dikilen, bilinçli ve inançlı nesiller yetiştirmek hususunda kalemleriyle mücadele vermekten vazgeçmediler.
➡ Milletlerin gelişiminde ve büyümesinde gençlere büyük pay düştüğünün farkında olan edebiyatçılarımız, bütün ümitlerini yine gençlere bağladılar. Milletimizin içine düştüğü çıkmazlardan ve sorunlardan kurtulmaya çözüm ararken gençliğe sarıldılar ve ideal gençlik anlayışını bu düşüncelerle şekillendirdiler. Sözü daha fazla uzatmadan edebiyatçılarımızın kurtuluş umudu ideal gençlik tasavvurlarına gelin yakından bakalım.
Fikriyat'ın e-dergi platformundan kültür sanat dergilerine ulaşmak için tıklayın
📌 Mehmet Akif, Safahat adlı eserinin altıncı kitabı olan Asım'da hayal ettiği ideal Müslüman-Türk gençliğini ayrıntılarıyla anlatmış ve bu ideal gençliğe "Asım'ın nesli" adını vermiştir. Asım'ın nesli, imkansızlıklar ve kötü şartlar içine doğmuş ve bunlarla mücadele etmeye çalışmıştır. Akif, bunun en son örneği olarak da Çanakkale Savaşı'nı verir.
➡ Yedi bölümden oluşan eserinin birini Asım ismine ayırması, İstiklal şairimizin gençlik üzerindeki ümitlerini gözler önüne serer.
Peki, Akif'e göre Asım'ın nesli neden bu kadar önemli?
📌 20. yüzyılın başlarında savaşlarda yaşanılan mağlubiyetler, toplumsal, kültürel ve dini yozlaşmalar, Osmanlı'yı büyük bir tehditle karşı karşıya bırakmıştı. İşte Akif'e göre, böylesine bir dönemde medeniyetimizin tek kurtuluşu ilmi anlamda kendisini geliştirmiş, İslami değerlere sonuna kadar sahip çıkan ve toplumsal olaylara kayıtsız kalmayan Asım'ın nesliydi…
"Hâle baktıkça adam kahroluyor elde değil;
Bizi kim kurtaracak, var mı ki bir başka nesil?
— Âsım'ın nesli, Hocam"
🔎 Asım'ın nesli, Akif'in gençlere yüklediği anlamın, onlara dair hayal ve beklentilerinin bir profili olarak karşımıza çıkar.
"Asım'ın nesli…diyordum ya…nesilmiş gerçek:
İşte çiğnetmedi nâmusunu, çiğnetmeyecek. "
Asım kitabı hakkında bilmemiz gerekenler
📌 1924 yılında basılan Asım, yazılışı ile basılması arasındaki sürenin en uzun olduğu eserdir. Asım'ın ilk parçaları Sebîlürreşâd'da 1919 Eylül'ünde çıkmaya başlamış fakat Mehmet Akif'in Anadolu'ya geçiş faaliyetleri araya girdiği için uzun aralıklarla çıkmıştır.
ASIM'IN KONUSU
2615 mısradan oluşan kitap hacim olarak ilk Safahat'tan sonra en uzun manzum diyaloga sahiptir. Eser, Hocazâde, Köse İmam, Köse İmam'ın oğlu Âsım ve Hocazade'nin oğlu Emin arasında geçen diyaloglar ekseninde oluşturulmuştur.
Hocazâde ile Köse İmam arasındaki geçen konuşmalar, çoğunlukla memleket meselesi hakkındadır. Köse İmam oğlu Asım'dan dert yanar. Bozulan aile kurumuna ciddi eleştiriler yöneltilen eserde eski-yeni, halk-aydınlar, mektep-medrese çatışmaları yer alır. Gördüğü olumsuzluklar karşısında Köse İmam ümitsiz olsa da Hocazade Asım'ın neslinden asla ümidini kesmez. Bu nesil sayesinde İslam dünyası üzerindeki rehavet, çok geçmeden yok olacaktır…
🔎 Bunları biliyor musunuz?
➡ Akif'in ünlü "Çanakkale Şehitlerine" şiiri, Âsım'ın şiirinin sonlarına doğru Hocazâde tarafından söylenir. Yeni nesilden umutlu olan Hocazâde, gençleri beğenmeyen Köse İmam'a karşı Âsım'ın neslini savunurken kahramanlıklarının bir örneği olarak Çanakkale Savaşı'nı ele alır ve bu mükemmel destan ortaya çıkar.
📌 "İslâm inkılâbının, ruhunu dökeceği kalıp gençliktir" diyerek gençlik hakkındaki tavrını ve duruşunu net bir şekilde gözler önüne seren Necip Fazıl, davasının taşıyıcısı olarak gençleri görmüştür. Şairin ilk muhatabı gençlik olduğu için birçok konferansına "Aziz Gençlik!" hitabıyla başlamayı adet edinmiştir.
➡ Edebiyatımızın aksiyoner ismi Necip Fazıl "Gençliğe Hitabe" isimli yazısında ideal gençlik tasavvurunu açıkça ortaya koyar. Bu yazı şairin gençlik manifestosu olarak nitelendirilebilir.
Ünlü şairin yazısında ifade ettiği gençliğin vasıfları ise şöyle:
"'Kim var? ' diye seslenilince, sağına ve soluna bakmadan fert fert 'ben varım! ' cevabını verici, her ferdi 'benim olmadığım yerde kimse yoktur! ' fikrini besleyici bir dâva ahlâkına kaynak bir gençlik..."
