Şiirimizin özgün sesi Nef'i Divanı
Bazı isimler kendilerine has olan karakterlerini sanatlarına büyük bir ihtimam ve özenle nakşeder. Türk edebiyatının en önemli şairlerinden olan Nef'i, şiirleri ve bilhassa hicivleri ile bir devre damga vurarak şiirimizde yeni bir ekolün öncüsü olur. Şairin divanı, dilin sınırlarının en üst düzeyde olduğu ilham verici derecede üstün bir metindir.
*Nef'î Divanı'nın Princeton baskısının iç kısmından bir görsel
Nef'î kimdir?
◼ 1572 – 1635 yılları arasında yaşayan Divan edebiyatının hiciv üstadı Nef'î, şiir dili ve renkli karakteri ile edebiyatımızın önde gelen simalarından biri olarak kabul edilir. Erzurumlu olan Nef'î'nin adı Ömer'dir. İdareci bir aileye mensup olan şair, babadan şairdir.
◼ İyi bir eğitim hayatı geçiren Nef'î'nin üzerinde ünlü alim ve şair Gelibolulu Âlî'nin ciddi bir emeği vardır. Âlî, Nefî'ye ciddi bir şiir birikimi katarak mahlasını verir. Şairin İstanbul'a gitmesi ve sarayla ilişki kurmasında da Âlî'nin emeği vardır.
*Nef'î Divanı'nın Princeton baskısının iç kısmından bir görsel
◼ I.Ahmed'e sunduğu kasidelerle İstanbul'da adını duyurmaya başlayan şair sırası ile maden mukataacılığı, mukataa katipliği, mütevellilik, cizye muhasebeciliklerinde bulunur. Dört padişah gören Nef'î'nin sanatta ustalığı Sultan IV. Murad devrine rastlar.
◼ Lakin fıtratı ve ağır hicivleri sebebiyle çevresi ile daima sıkıntılar yaşayan şair, her daim önlem alınması gereken bir kişilik olarak tebarüz eder. IV. Murad'ın kendisine hicvi yasaklamasına karşın hiciv yazmayı sürdüren şair, huyu sebebiyle ölür.
*Nef'î Divanı'nın Princeton baskısının iç kısmından bir görsel
Nef'î'nin sanat anlayışı
◼ Nef'î sanatında da eleştirel ve sert bir kişiliğe sahiptir. Şiir hayatının ilk yıllarında etkilendiği Fars edebiyatı, onun edebi yaşantısında mühim bir yer tutar. Pek çok şaire nazire yazan Nef'î, devrinde ve sonrasında da ciddi ve öncü bir şair olarak kabul edilir.
◼ Şiirlerini yergi ve mübalağa sanatı ile besleyen şair, bu yönü ile yeni bir usulün de başlangıç ismi olur. Anlam kavramına eserlerinde çok defa yer veren şair, şiirini bir anlam derinliği olarak tasavvur eder. Böylece mana itibariyle kuvvetli metinler kaleme alır.
*Nef'î Divanı'nın Princeton baskısının iç kısmından bir görsel
Nef'î'nin eserleri
🔷 Türkçe Divan
Sağlığında divanını kendi düzenleyen Nef'î her şiirini eserine almayarak titiz bir işçilik gösterir. Padişah ve devlet erkânına sunduğu eşsiz şiirlerini de divanına alan şair, ortaya hacimli ve devrinde makbul görülen bir eser koyar.
Bilhassa kasideler ile öne çıkan divan, şairin şiirdeki ustalığını gözler önüne serer. Şairin divanda bahsettiği sosyal betimlemeler, dönemin tasviri açısından tarihi vesika olma özelliği gösterir.
🔷 Farsça Divan
Şair Farsça Divanı'nda Türkçe Divanı'ndan ayrı olarak daha çok hakiki aşka dair meselelere yoğunlaşır. İlk sanat döneminden itibaren Farsça'dan beslenen bu dile dair ustalığını Farsça Divanı'nda gösterir. Genel itibariyle hacimli olan Nef'î'nin şiir dilinin üstünlüğünü başka bir dilde de ortaya koyar.
*Nef'î Divanı'nın Princeton baskısının iç kısmından bir görsel
🔷 Sihâm-ı Kazâ
Şairin en bilinen eseri olan "Sihâm-ı Kaza" bir eleştiri metnidir. Yer yer ince bezenmiş sanatsal şiirlerle dolu olan kitap, bazen de kaba sözler ve basit ifadelerle doludur. Eser içinde hicvedilen isimler arasında babasından devrin devlet erkânına kadar pek çok isim yer alır.
🔷 Tuhfetü'l Uşşâk
Doksan yedi beyitlik bir kaside olan "Tuhfetü'l Uşşâk" şairin Farsça Divanı'nın içinde bulunur. Kaside Fuzuli'nin meşhur "Enisü'l Kalb" adlı eserine yazılan bir naziredir.
