İlk kağıt fabrikasını kuran İbni Fazıl kimdir?
On yedi yıl boyunca Abbasilerin vezirliğini yapan İbni Fazıl, devlete çok büyük hizmetlerde bulundu. Hiç şüphesiz, en büyük başarısı ve hizmeti, Bağdat'ta açtığı, dünya tarihinin ilk kâğıt fabrikasıydı. 12 asır önce kurulan bu fabrika ile adını dünya tarihine altın harflerle yazdırdı. Peki, kağıdın tarihi serüveni neydi? İbni Fazıl, dünyaya tarihinin çehresini nasıl değiştirdi?
Giriş Tarihi: 24.06.2020
08:32
Güncelleme Tarihi: 06.05.2022
12:30
Müslümanlar, Talas Savaşı ile kağıt üretiminin sırlarını öğrendi
Milattan sonra 105 yılında Çinliler, günümüzde de kullandığımız kâğıdı icat etti. Fakat bu icadın nasıl yapıldığı gizlendiği için seri üretime geçilemedi. Müslümanlar, 751 yılındaki Talas Savaşı'nda ele geçirilen Çinli esirlerden kâğıt üretiminin sırlarını öğrenmeleriyle birlikte Bağdat'ta kâğıt yayılmaya başladı. Çinli esirler, Semerkant'ta bir imalathane kurdu. Kısa süre sonra kâğıt, papirüsün yerini aldı ve üretimi batıda Şam, Taberiye ve Trablus'a kadar ulaştı.
Tarihlerle sıra dışı 50 ilginç bilgi
Dünyanın ilk kağıt fabrikasını kurdu
Tüm dünyayı derinden etkileyen adım ise 794 yılında atıldı. Abbasi veziri İbni Fazıl bu yılda dünyanın ilk kâğıt fabrikasını kurdu. Kâğıt fabrikasını kurduktan sonra İbni Fazıl bununla yetinmedi. Malzeme olarak Çinliler gibi ipek değil keten kullanarak kâğıt maliyetini düşürdü. Kâğıdın maliyetinin ucuzlaması ve seri üretimiyle birlikte İslam âlimleri birçok eser yayınladı. Çinlilerin kullandığı dut kabuğu ham maddesinin yerine ilk kez keteni kullanmaya başladılar.
Müslümanların kâğıda sağladıkları katkıları
İlk kez Müslümanlar tarafından kullanılan yöntem
Keten kumaşları parçalara ayrılır, suyla ıslatılır ve mayalanırdı. Kaynatılarak alkalin kalıntılarından ve kirlerden arındırılan temiz keten parçaları, balyozla dövülerek hamur haline getirilirdi. Bu yöntem ilk kez Müslümanlar tarafından geliştirilerek kullanılmıştı.
Dünya tarihini değiştirdi
Kâğıt fabrikasının kurulması sadece İslam medeniyetini değil tüm dünyaya tarihini değiştirip dönüştürdü. Bağdat'ta "darul'-kazz" (ipekböceği evi) mahallesi kağıt yapımıyla ünlendi. Kâğıdın imalatının kolaylaşması, ilmin de yaygınlaşmasını sağladı. Bu sayede aradan kısa bir süre geçmesine rağmen Bağdat'ta onlarca kitap dükkânı açıldı.
Kağıt asırlar sonra Avrupa'ya geçti
Sonraki yıllarda kağıt yapımı Sicilya'ya, İspanya'ya götürüldü. Buradan da İtalya'ya Fransa'ya geçti. Kâğıt Mekke'de 797, Mısır'da 800, İspanya'da 950, İstanbul'da 1100, Sicilya'da 1102, İtalya'da 1154, Almanya'da 1228, İngiltere'de 1309 yıllarında kullanıldı.
Peki, dünya tarihine büyük katkısı olan İbni Fazıl kimdir? Gelin daha yakından bakalım👇