Osmanlı İmparatorluğu ile Fransa arasındaki yakın temaslar Kanunî Sultan Süleyman'ın saltanatının ilk yıllarında başladı.
Fransa Kralı Birinci Fransuva, Avrupa'daki en büyük rakibi Şarlken karşısında 1519'daki imparatorluk seçimlerinde Kutsal Roma-Cermen tacını, 1525'teki Pavia Savaşı'nda ise esir düşerek özgürlüğünü kaybetti. Hristiyan âlemine 1519'da imparator seçilebilmek amacıyla üç yıl içinde Haçlı ordularının başına geçip bütün Avrupa'yı ve İstanbul'u Türkler'den kurtaracağını vadeden Kral Fransuva, bu defa kendisini esaretten kurtarmaları için Türkler'den yardım istemek zorunda kaldı. Bu durum Osmanlı-Fransız ilişkileri ile Batı Avrupa ile ilişkilerde önemli bir dönüm noktası oldu.
Fransuva, bir süre sonra İmparator Şarlken'le bir anlaşma imzalayarak esaretten kurtuldu. Ancak 1528'de Şarlken karşısında bir kez daha kötü duruma düşüp Kanunî Sultan Süleyman'dan yardım istedi.
Avusturyalılar'ın da Budin'e saldırmaları üzerine Osmanlılar 1529'da yeniden harekete geçti. Kanunî'nin hedefi bu sefer Viyana'ydı. Kanunî'nin Viyana kuşatması büyük bir korkuya yol açtı.
OSMANLI SAYESİNDE GÜVENDEYİZ
Fransa, 16. yüzyılda hem Habsburg İmparatorluğu'nun baskısını, hem de yaşadığı iç karışıklıklar ve din savaşlarının yıkıcı etkisini Osmanlı'dan aldığı destekle savuşturdu. 16. yüzyıl boyunca Osmanlı donanması, Fransa'ya yardım ederek, devletlerinin varlığının devamına yardım etti. Osmanlılar, Fransa'yı asker göndererek, para vererek veya ticari ilişkilerle Habsburglar'a karşı kuvvetlendirdiler.
Fransa, 16. yüzyılda Osmanlılar'ın, Habsburglar'a karşı mücadeleye girmesiyle hayat hakkı buldu. Nitekim 1532'de Fransa Kralı Fransuva, Venedik elçisine Şarlken'e karşı Osmanlılar sayesinde güvence altında olduğunu söylüyordu.
Kanunî 1533'te Fransa Kralı'na, Şarlken'e karşı İngiltere ve Alman prensleri ile bir ittifak yapması için 100 bin altın göndermişti.
Fransa Kralı Fransuva ile Habsburg hükümdarı Şarlken arasında 1542'de başlayan savaş sırasında Fransa Osmanlı yönetiminde denizden yardım edilmesini istedi. 1543'te Osmanlı donanması Barbaros Hayreddin Paşa komutasında Fransa'ya yardıma gitti.
Kanunî, bu hadiseden 12 yıl sonra 1555'te yine Osmanlı donanmasına Fransız donanmasına yardım etmesini emretti. Fransa Kralı İkinci Henri, bu durumdan çok memnun kaldı. 3 Temmuz 1555 tarihli teşekkür mektubunda padişaha "Pek yüksek, pek muazzam, pek muhteşem, namağlup hükümdar, Müslümanlar'ın büyük padişahı, bizim pek aziz ve muhterem dostumuz" diye hitap etmişti.
Fransa ile Osmanlı devletleri arasında 16. yüzyıl boyunca ve 17. yüzyılın ilk yarısında kurulan bu ittifak iki taraflı olmaktan ziyade Osmanlı hükümdarlarının Fransa'ya bir inayetiydi.
TÜRK İTTİFAKINI GİZLEDİ
Fransa, Osmanlı'dan aldığı destekle ayakta kalmasına karşın Türkler'le ilişkiye girmesi Avrupa'da "Kâfirlerle işbirliği yapıyor" suçlamaları yüzünden aradaki ittifakı hep reddetti. Çağrıldığı Haçlı seferlerine katılacağını söyledi ama zamanla muhataplarını oyalayarak, Türkler'e karşı bir oluşuma girmedi.
Osmanlıların Hristiyanlara karşı kazandığı zaferler için Fransız elçileri padişahları kutlarken, Fransız yönetimi Avrupa'daki muhataplarına Osmanlıları Hristiyanlara ait toprakları almaktan vazgeçirmek için çok uğraştıklarını ama başaramadıklarını anlattı. Fakat iki devlet arasındaki ilişki o kadar aleniydi ki Fransızların inkârı ittifakın üstünü örtemedi.
Habsburglar, Fransızları her yerde Hristiyanlığın düşmanıyla işbirliği yapmakla suçladı. Şarlken ve Papa, Fransa'yı kâfirlerle işbirliği yaptığı için suçlayıp, Fransa Kralı'nın üzerine Haçlı seferi düzenlemekle tehdit bile etti.
HABERLER FRANSA'DAN GELDİ
İki devlet arasındaki ilişki İstanbul'daki daimi elçiler ve zaman zaman gönderilen fevkalade elçilerle devam etti. Fransa kralları İstanbul'daki elçilerine ve padişaha mektuplar gönderdi.
Ancak mektupların ele geçmesi ihtimali yüzünden siyasi ittifak genelde gönderilen adamların sözlü ifadeleriyle sürdü. Fransa yönetiminin İstanbul'a gönderdiği elçi ve haberciler Osmanlı yönetimini Kutsal Roma-Cermen İmparatorluğu üzerine donanma ve ordu göndermek için kışkırttı. Fransa'dan gelen haberciler ayrıca Avrupa'nın durumu ile ilgili her türlü haberi Osmanlı yönetimine verdi. Osmanlı padişahları ise kendi devletlerinin çıkarları olduğunu gördükleri zaman Fransa'ya yardım için Habsburglar'ın üzerine asker gönderdi.
***
SULTAN EN GÜVENİLİR DOSTUMDUR
Fransız Kralı Dokuzuncu Charles, 1572'de boşalan Polonya Krallığı'na kardeşi Henri'yi seçtirmek için Osmanlı yönetiminden destek istemişti. Fransa Kralı, 30 Kasım 1572'de İstanbul'daki Fransız elçisine gönderdiği mektupta "Sultanı en güvenilir dostlarımdan biri kabul ettiğimden, bu meselede bana dostluğunun meyvelerini hissettirmesine sevinirim; zira çok değer verdiğim ve kendisine minnettar kalacağım bir meseledir bu. Sizden tüm yeteneğinizi gösterip, sultanı, ülkenin beylerini kardeşimi seçmeleri için uyarmak ve kendisine her yerde öncelik tanımalarını talep etmek üzere Lehistan'a resmî bir heyet göndermeye ikna etmeye çalışarak zanaatınızın bir ustalık eserini meydana getirmenizi rica ediyorum; başka birini seçtikleri takdirde, bu mesaj onlara sultanın ebediyen düşmanları olacağını göstersin. Sanırım kardeşim bu şekilde hiçbir zorluk çıkmadan seçilecek ve Polonya kralı tayin edilirken, kayser bu seçimden hariç tutulacaktır."
SABAH
Erhan Afyoncu