ABD, Osmanlı eyaleti Cezayir’e haraç vermişti
Günümüzde dünyanın en güçlü devleti olan ABD, 18. yüzyılın sonlarında Akdeniz’de ticaret yapabilmek için bir Osmanlı eyaleti olan Cezayir’e haraç vermişti.
Osmanlı İmparatorluğu, Barbaros kardeşler sayesinde 16. yüzyılın başlarında Kuzey Afrika'ya hakim oldu.
Cezayir 1516'da, Trablusgarp yani Libya 1551'de, Tunus ise kesin olarak 1574'te Osmanlı topraklarına katıldı.
GARP OCAKLARI
Osmanlı'nın Cezayir, Tunus ve Trablusgarb eyaletlerine "Garb Ocakları" denilir. Türkler bölgeyi çok az bir kuvvetle kontrol etmişlerdi. Ege bölgesindeki Türkler Garb Ocakları'nın insan gücünü sağlarlardı. Garp Ocakları'nın en önde geleni Cezayir'di. Garp Ocakları'nın idaresi diğer eyaletlerden farklıydı.
Beylerbeyi tarafından yönetilen eyaletlerde timar sistemi yoktu. Zaman içerisinde beylerbeylerinin yerini dayı adı verilen askeri idareciler öne çıktı Garp Ocakları'nın en önemli geliri korsanlıktı. Akdeniz'de, Atlas Okyanusu'nda bayrak gösterir, yelken açarlardı. Binlerce kilometre uzaklıktaki Amerika kıyılarından İzlanda'ya kadar her tarafı basarak, büyük korku yaratmışlardı. Avrupalılar'ın arasında birçok Türk reisinin adına şarkılardan halk hikâyelerine kadar birçok yerde rastlanılır.
AMERİKALILAR AKDENİZ'DE
18. yüzyılın sonlarına gelindiğinde Osmanlı İmparatorluğu eski gücünü kaybetse de dünyanın en önemli birkaç devletinden biriydi. Aynı dönemlerde yeni bir devlet ise tarih sahnesine çıkmıştı. Amerika Birleşik Devletleri, 1783'te bağımsız olmasından sonra dünya sularında faaliyete geçti.
Amerikalılar, 1786'da Fas'la Arapça bir antlaşma yaptılar.
Sultan'dan Amerikan gemilerinin Fas limanlarını kullanmaları iznini aldılar.
Cezayirli deniz gazileri ise 1785'ten itibaren rastladıkları Amerikan gemilerine nefes açtırmıyorlardı. 1785 Temmuz'unda Cadiz açıklarında yakalanan bir ABD gemisi Cezayir limanlarına getirilmişti.
Daha sonraki yıllarda onlarca ABD gemisi Cezayirli deniz gazilerinin eline geçti. ABD Kongresi 1794'te Cezayir'le mücadele için 700 bin dolara yakın bütçe ayırarak, kuvvetli gemiler yapılması için adım attı. Amerikalılar, bu hazırlıkların yanısıra gemilerini kurtarmak için 1795'te Joseph Donaldson başkanlığındaki bir heyeti Cezayir'e gönderdiler.
III. Selim'in hükümdarlığı döneminde Cezayir yöneticileri ABD'yle 5 Eylül 1795'te Türkçe bir antlaşma imzaladılar.
23 sayfalık bir ahidname olan belgenin sonunda Cezayir Beylerbeyi Hasan Paşa'nın mührü ve imzası vardı.
Yıllar önce Mimar Hilmi Şenalp tarafından yeni harflere çevrilen antlaşmanın girişi "İşbu 1795 senesinde hâlâ Amerikan ceziresi eyaletlerine mutasarrıf George Washington namlı Amerikan hakimiyle Ocağımız Cezayir'de sahibü'ddevlet olan Saadetlü Hasan Paşa hazretlerinin reyi ve muzaffer askerlerin ağası, kul kethüdası vesair divan halkı ve bütün askerlerin ileri gelenlerinin ittifakıyla bu sulh-u salahımız metin ve muhkem olup, sabit olmuştur. Bugünden sonra sulhumuza muhalif, mugayir ve bozacak söz kalmamıştır" diye başlıyordu.
ABD, bu antlaşmaya göre Cezayir'de bulunan esirlerin bırakılması için Cezayir Beylerbeyi Hasan Paşa'ya 642 bin 500 dolar "haraç" verecek ve her sene 21 bin 600 dolar (12 bin altın) tutarında vergiyi de muntazaman ödeyecekti.
Kongre anlaşmayı 7 Mart 1796'da onayladı. Amerika, bu vergiyi 19. asrın ilk çeyreğine kadar 20 yıldan fazla ödedi.
Daha sonra güçlenen donanması ve askeri gücü sayesinde haraç ödemekten kurtuldu.
Sabah
Erhan Afyoncu
Yasal Uyarı: Yayınlanan köşe yazısı/haberin tüm hakları Turkuvaz Medya Grubu'na aittir. Kaynak gösterilse dahi köşe yazısı/haberin tamamı özel izin alınmadan kullanılamaz.
Ancak alıntılanan köşe yazısı/haberin bir bölümü, alıntılanan habere aktif link verilerek kullanılabilir. Ayrıntılar için lütfen tıklayın.