Arama

Tecvid Dersleri 4-Tenvin ve sakin nun ile alakalı tecvid kuralları

Tecvid dersleri serimizin ilk yazısında, Kur’an-ı Kerim’i neden tecvid kurallarına göre okumamız gerektiği sorusunun üzerinde durmuş; ikinci ve üçüncü yazımızda ise med çeşitlerini açıklamaya çalıştık. Tecvid derslerinin dördüncüsünde tenvin ve sakin nunla alakalı tecvid kurallarından bahsedeceğiz.

Tecvid Dersleri 4-Tenvin ve sakin nun ile alakalı tecvid kuralları
Yayınlanma Tarihi: 9.12.2020 16:28:08 Güncelleme Tarihi: 31.03.2021 09:43

Sakin nun; ن harfinin cezm harekesi alması durumudur ve نْ şekilde gösterilir.

Tenvin harekesi; iki üstün, iki esre ve iki ötrenin ifade edilme yöntemidir ve ( ً ، ٍ ، ٌ ) şeklinde gösterilir. Aslında her tenvin harekesi kendi içinde gizli bir cezimli nun harfi içerir. Bu sebeple sakin nun ve tenvin ile alakalı tecvid kurallarından bahsederken aslında iki ayrı hususta değil yalnızca cezmli nun hakkında konuşmuş oluruz.

Örneğin tenvinli elifin (اً) açık yazılımı (اَنْ) şeklindedir. Bu yüzden tenvin harekesi ile alakalı olan kurallardan bahsederken aslında dolaylı olarak yine cezimli nun hakkında konuşmuş oluruz.

İZHAR

İzharın sözlükte açığa çıkarmak anlamına gelir.

Altı çeşit izhar harfi vardır. Bunlar; ا، ه، ع، غ، ح، خ harflerdir.

Aynı veya ayrı kelimelerde gelmesi fark etmeksizin, tenvin veya sakin nundan sonra altı izhar harfinden birisi gelirse nun harfinin sesi bir sonraki harfe karıştırılmadan açık bir şekilde okunur. Nun harfi açık bir şekilde okunulduğu için bu kurala "izhar" adı verilmektedir.

Bu kural hakkında şu örnekleri verebiliriz.

اَنْعَمْتُ kelimesinde sakin nun harfinden sonra izhar harflerinden ayn gelmiştir. Dolayısıyla nun harfinin açık bir şekilde başka harfe karıştırılmadan okunması gerekir.

غَفُورٌ حَلِيمٌ örneğinde ise ilk kelime tenvin içerisinde gizlenmiş bir sakin nun harfi ile bitmiş ve bir sonraki kelime izhar harflerinden ha ile başladığı için izhar meydana gelmiştir. Dolayısıyla tenvinin içerisindeki cezimli nun açık bir şekilde okunur.

İKLAB

İklab birbirine katmak, çevirmek anlamına gelir. Tecvidde iklab harfi yalnızca bir tanedir bu da (ب)'dir.

Aynı veya ayrı kelimede olduğu fark etmeksizin sakin nun veya tenvinden sonra be harfi gelirse be harfi sanki mim harfiymiş gibi ve gunneli bir şekilde okunur.

Gunne harfi genizden getirerek okumaktır. Gunne ile alakalı kuralları gelecek derslerde daha ayrıntılı bir şekilde açıklayacağız inşallah.

اَنْبَأَهُمْ örneğinde görüldüğü gibi sakin nundan sonra be harfi gelmiş, dolayısıyla izhar kuralı oluşmuştur. Normalde kelimenin (enbeehum) şeklinde okunması gerekirdi ancak izhar kuralı şartları meydana geldiği için اَمْبَأَنُمْ (embeehum) şeklinde okunur. Sakin nun mim harfine dönüştürüldüğü için nun yerine mim sesi duyulur.

Aynı şekilde مَنْ بَعْدِ kelimesinde olduğu gibi sakin nundan sonra be harfi gelmiştir. Böylelikle iklab kuralı oluştuğu için be harfi mim harfi gibi ve gunneli bir şekilde okunur. Yani kelime okunuşta şu şekildeymiş gibi algılanır: مِمْ بَعْدِ. Dolayısıyla kelime (minbadi) şeklinde değil (mimbadi) şeklinde okunur.

İHFA

İhfa saklamak ve gizlemek anlamına gelir. İhfa harfleri toplamda 15 tanedir. Bunlar ت، ث، ج، د، ذ، ز، س، ش، ص، ض، ط، ظ، ف، ق ve ك harfleridir. Aynı veya ayrı kelimede olması fark etmeksizin tenvin veya sakin nundan sonra ihfa harflerinden birisi gelirse nun harfi gunneli bir şekilde ve hafif uzatılarak okunur.

اَنْفَقْتُمْ kelimesinde olduğu gibi sakin nundan sonra ihfa harflerinden fe geldiği için nun harfi gunneli yani genizden gelen bir sesle okunur. Gunneli bir şekilde okunduğu için nun harfi gizlenir ve net olarak duyulmaz bu yüzden bu kurala ihfa adı verilmiştir.

Aynı şekilde فَتْحٌ قَرِيبٌ örneğinde olduğu gibi tenvinden sonra ihfa harflerinden gaf harfi geldiği için ihfa kuralı oluşmuştur. Tenvin gunneli bir şekilde okunduğu için tenvinin içindeki sakin nun net bir şekilde duyulmaz.

Sakin nun ve tenvin ile alakalı tecvid kurallarında dudak ihfası denilen bir kural da bulunmaktadır. Cezimli mimden sonra be harfi gelirse mim harfi bir müddet dudakta tutularak okunur ve buna dudak ihfası denilir.

رَبَّهُمْ بِهِم örneğinde olduğu gibi cezimli mim (مْ) harfinden sonra be harfi geldiği için (rabbehumm) şeklinde mim harfi dudakta tutulur.

FİKRİYAT

SÜMEYYE ALI JABER

2024 Fikriyat. Tüm hakları saklıdır.
BİZE ULAŞIN