Anadolu'nun ekmek haritası

Kuşkusuz yabani buğday ve arpanın tarihi ile macerasına başlayan ekmek, hububatın taşlar arasında kırıp ufalandığı, sonra da bunlara su katıp elde edilen hamurun yassı bir kaya üzerine yayarak ateşte pişirildiği zamanlardan gelir.

Ekmekçiliği ve fırıncılığı ilk geliştiren insanlar, deneme yanılma sürecinden geçse de bundan en çok keyif alan Mısırlılar oldu. Onlar için ekmek, yaşamlarını simgesiydi. Hatta onlar için o kadar önemliydi ki, ölenler bundan sonraki hayatlarında da yoksun kalmasınlar diye mezarlarına bir parça ekmek konuyordu. Maaşlarını da ekmek üzerinden alan mısırlılar döneminde, Piramitleri inşa edenlere emekleri karşılığında ekmek veriliyordu.

Anadolu'nun her karış toprağında binlerce çeşitte ekmek türü ile karşılaşmanız kaçınılmaz. Sakızlısından tutun da yoğurtlusuna kadar her türden ekmek, sofralarda yerini bulur. Kimi zaman yavan olarak kimi zaman zeytinle bile eşsiz bir haz veren ekmeğin, kâğıt kadar ince veya kalın olanı, yumuşak ya da kesilmeden bir lokma alamayacağımız sertlikte olanı da var. Hepsinin pişirilme yöntemleri aynı olsa da, kültürümüzün vermiş olduğu zenginlik, lezzetlerine de yansır.

Yerleşik düzene geçmeden önceki göçebe dönemde, altında ekmek yanan saçta mayasız olarak yapılırdı ve buna yufka veya lavaş denirdi. Bunlar uzun süre dayanan ekmekler olması nedeniyle, 7, 8 kat yufka üst üstte konulup, dürüm haline getirildiğinde sadece dışarıda kalan kısım kurur diğerleri taze kalırdı. Selçuklular zamanında Anadolu'da muhtelif tahıl unları kullanılarak ya da çeşitli pişirme tekniklerden istifade edilerek farklı türlerde ekmekler yapılmaktaydı. Ekmek yapımında kullanılan unun türüne göre en yaygın ekmek çeşitleri; "buğday ekmeği", "arpa ekmeği", "darı ekmeği", "çavdar ekmeği", "mısır ekmeği" ve "kepek ekmeği" idi.

Köy ekmeği kavramına en yakın türdür. Ekmekler ekşi maya ile yapılır. Hamura katılan şifalı su ve sarı un ekmeğin lezzetini artırır.