Arama
Tophane Çeşmesi hakkında 7 bilinmeyen detay
Sultan I. Mahmut tarafından yaptırılan İstanbul'un üçüncü büyük çeşmesinin belki her gün önünden geçiyorsunuz fakat tarihine dair hangi detayları biliyorsunuz? Sizler için padişah yadigarı, saçaklarına kadar her ayrıntısı ile eşsiz bir anıt gibi dikilen çeşmeye ait 7 bilinmeyen detayı derledik.
Çeşme gövdesinin üst kısmını çepçevre dolaşan ve her cepheye beşer mısralık ikişer satır halinde tertip edilen celî sülüsle yazılmış kırk mısralık bir tarih kasidesi vardır ki şimdiye kadar tam ve doğru olarak hiçbir yerde neşredilmemiştir.
Tophane çeşmesinin ikinci kitabesi köşe pahları üzerine dörder mısralık birer kıt'a halinde hürde talikle yazılmış olan ve şair Rahmî'ye ait bulunan on altı mısralık bir tarih kasidesidir.
Tophane çeşmesinde mevcut bulunan üçüncü kitabe her cephede ikişer tane bulunan hücrelerin üzerine birer beyt halinde tertip edilmiş ve ikinci kitabeden daha küçük bir talik ile yazılmış on altı mısralık bir tarih kasidesidir. Kasidenin nâzımı Hanîf İbrahim Efendi'dir.
Çeşmenin inşasında birçok fen ve sanat erbabı çalışmıştır. Duvarlar ile kaplamaları ve çatısı devrin hassa ser mimarı Mehmet Ağa'nın nezareti altında inşa edilmiştir. Yalnız inşaat tekniği bakımından değil; mimarî, mermertraşlık, ahşap yontma, hat ve şiir sanatları bakımından da oldukça zengin abidelerimizden biridir.
Bidayette (başlangıçta) kurşun kaplı bir kubbe ve kubbenin üzengisi ile hem-seviye ve çeşme cephesinden dört metre kadar çıkıntılı saçaklarla teşkil edilmiş bulunan çeşme sakfının, sonradan, etrafı demir parmaklıklarla çevrili bir teras şekline konulduğu anlaşılmış bulunduğu için çeşmenin gövdesi ile mütenasip olmayan bu muhdes teras bu kerre (bir defa) kaldırılıp kubbe ve saçak yeniden meydana getirilmiştir. Saçak, evvelce, devrin inşa teamüllerine göre, kurşun kaplamanın yüküne ve dış tesirlere karşı şöyle böyle mukavemet eden ahşap bir iskelet ile teşkil edilmiş olmak gerektiği halde, bu kerre yapının diğer kısımları ile aynı mukavemet derecesinde olmak üzere betonarmeden yapılıp üstü kurşunla örtülmüştür. (Kaynak: Z Dergisi, İstanbul Belediyesi Sular İdaresi yayınları)