Tıp tarihine ışık tutan müze: Gülhane

1986'da faaliyete geçen Gülhane Tıp Tarihi Müzesi'nde, genel tıp tarihi ve Türk tıp tarihi ile ilgili objeler, askeri tıp tarihi, askeri sıhhi hizmetler, harp cerrahisi konularıyla ilgili dokümanlar ve harp tarihi fotoğraf koleksiyonu sergileniyor.

Osmanlı tıp tarihiyle ilgili görsellerin de yer aldığı müzede sergilenen Birinci Dünya Savaşı yıllarında kullanılan sahra sıhhiye malzemeleri, ilk yardım çantaları ve çadır örneklerinin yanı sıra Çanakkale Savaşları ve Kurtuluş Savaşı'nda kullanılan ecza dolabı, sedyeler ve cerrahi aletler, adeta tıp tarihine ışık tutuyor. Kurtuluş Savaşı yıllarında diş hekimleri tarafından diş makinası şeklinde dizayn edilen ayaklı "dişçi koltuğu" ise tıp müzesinin dikkati çeken eserleri arasında yer alıyor.

Askeri Tıp Okulunun açılışı, kayıt defteri, diplomalar ile Tıp Okulunun malzemelerinden örneklerin de bulunduğu müzede, ilk resimli Türkçe tıp kitabı "Cerrahiyet-ul Haniye", "Dağlama" ilgili bir düzenleme, "Hacı Paşa" ve "Hekimbaşılık" ile ilgili görüntüler sergileniyor. Ayrıca 4 ayrı camlı masada, 10 Kasım 1938 ile 21 Kasım 1938 tarihleri arasında yayınlanan orijinal Ulus gazetesi koleksiyonları da dikkati çeken objeler arasında bulunuyor.

SBÜ Tıp Tarihi ve Deontoloji Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Eray Yurdakul, Türkiye'de tıp eğitiminin askeri tıp okulunun açılmasıyla başladığını belirterek, 1898'de İstanbul'da açılan Gülhane Seririyat Hastanesinin de bunun devamı olduğunu söyledi.

Bu hastanenin 1950'lerde Ankara'ya taşınması sonrasında Gülhane'nin kurulduğunu anlatan Yurdakul, Türkiye'deki modern tıp eğitiminin mirasının Gülhane Tıp Tarihi Müzesi'nde yer aldığını dile getirdi.

Tarihsel süreç içerisinde en eski ve kapsamlı, özellikle askeri tıp objelerine sahip müzenin de Gülhane Tıp Tarihi Müzesi olduğunu belirten Eray Yurdakul, müzenin 1986'da faaliyete girdiğini kaydetti.

Gülhane Külliyesi'nde bulunan tıp müzesinin daha önce hastanenin zemin katında yer aldığını anlatan Yurdakul, müzenin 2008'de tek katlı müstakil binaya taşındığını ifade etti.

Özel korumalı alanlarda sergilenen eserlere ilişkin de bilgi veren Eray Yurdakul, müzenin girişindeki dolapta yer alan "Dental Set"in Alman İmparatoru II. Wilhelm'in hediyesi olduğuna ve dünyada da başka bir örneğinin bulunmadığına dikkati çekti.

Protez teknolojisinin geldiği aşamaları gösteren vitrinin 4 örneğinin daha olduğunu ancak savaşlar nedeniyle o dönemde muhafaza edilemediğini anlatan Yurdakul, "Dünyadaki tek örneğine biz de gözümüz gibi bakıyoruz." ifadesini kullandı.