Tarihte bugün; Sebilürreşad'da çıkan haberler

Sırat-ı Müstakim ve Sebilürreşad, İslam âleminin içinde bulunduğu sıkıntılı durumdan kurtulması ve yükselmesi için çalışmayı en mukaddes bir görev telakki etti. İslam ülkelerinin toplumsal hayatlarını yakından tanımak, onların birbirleriyle tanışmalarına vesile olmak, derginin amaçlarından biriydi. Dergi bu yayın hedefinin gerçekleştirilmesi için birtakım fedakârlıkların yapılmasını elbirliğiyle çalışılmasını, bu bağlamda okuyucu sayısının artırılması gerektiğini bir beyanname ile kitleye duyurdu. Bu duyuru üzerine dergiye iltifat ve rağbetler arttı. 1919 ila 1923 yılları arası Türkiye Cumhuriyeti tarihinde milli mücadele yıllarıydı. Bu dönemde kâğıt bulmak oldukça zor ve sürekli bir sansür söz konusuydu. Bu sebeple mecmualar çoğu kez yayınlanamadı ya da bazı sayfaları sansür dolayısı ile boş çıkarıldı. Milli mücadele yıllarında çoğu İstanbul merkezli olan milli mücadelenin destekçisi mecmuaların en önemlileri; 'Tasvir-i Efkâr', 'Vakit', 'İkdam', 'İfham', 'İleri', 'Yeni Gün', 'Akşam', ve 'Sebîlürreşâd' idi. Sebîlürreşâd; yayın hayatında iki dönem de çıkmıştır denilebilir. Birinci dönemi kuruluşundan sonraki 641. sayıya kadar olan dönemdir. Bu sayı sonrasında Takrir-İ Sükûn yasası yürürlüğe girmiş ve Şeyh Said isyanı bahane gösterilerek dergi 1925 yılında kapatılmıştır. Derginin ikinci dönemi ise 1948-1966 yılları arasını kapsar. Bu dönem de dergiyi Eşref Edib çoğu zaman tek başına çıkarmak zorunda kalır. 1908 yılında Eşref Edip ile Mehmet Akif Ersoy'un kuruculuğunu yaptığı Sebîlürreşâd Mecmuası 1966 yılında kapanmıştı. Allahu Zülcelâl, Nebiyy-i Muhterem Efendimiz'e (as) buyuruyor ki: 'Dünyaya ait işlerde iyi düşün, taşın; ashabınla müşâverede bulun. Bir kere de kararını verdin, azmi ele aldın mı, artık hemen Allah'a tevekkül ile o işi yapmaya bak.' Azim... Tevekkül... İşte Müslümanlığın iki azîm rüknü. Bunlar olmadıkça İslâm için istikrar imkânı yoktur. Şurası da unutulmamalıdır ki: 'Ne yalnız başına azim; ne de azim olmaksızın tevekkül hiçbir zaman kâfi değildir.' Müslümanların vaktiyle gösterdikleri harikalar hep bu iki rükne sarılmaları sayesinde idi. Evet, seksen seneyi geçmeyen; milletlerin hayatına göre pek kısa addolunmak lâzım gelen bir zaman zarfında, memleketin bir ucu Pirene dağlarına, diğer ucu Çin surlarına dayanmıştı ki bu müthiş muvaffakiyetin sırrı: Cemâat-i müslimînin sarsılmaz bir azim, yıkılmaz bir tevekkül ile mücehhez, kahraman yürekli efrattan teşekkül etmiş olmasından başka bir şey değil idi. Tevekkülü bir nakisa, daha doğrusu bir rezile addederek, bugünkü Müslümanları onunla itham etmek kadar sersemlik olamaz. Çünkü evvelâ tevekkül gayet büyük bir seciyedir; saniyen bizler o seciyeye veda' edeli pek çok oldu! Şurasını da söyleyelim ki: Biz tevekkülün manayı hakikisini murat ediyoruz. O da meşru bir gayeye, meşru bir maksada doğru yürürken hiç fütur getirmemek; tevfîk-i ilâhînin tecellisinden emin olarak muttasıl ilerlemektir. Görülüyor ki, tevekkül ile atâlet iki müntehâdır. Zaten Cenâb-ı Hakk'ın emrettiği tevekkül de budur. Şeyh Muhammed Abduh'un dediği gibi, kaza ve kader akidesi Cebrîlik, şenaatinden tecerrüd ederse azim, cüret, istihkar-ı hayat şecaat gibi secâyâ-yı fâzılanın kâffesi, bu akidenin etrafında pervane gibi dönmeye başlar. Ey, şu tekrîm-i ilâhîye mazhar olan eslâf-ı güzîn! Acaba mezarlarınızın yarıklarından bakıp da ahlâfınızın bugünkü halini görüyor musunuz? Ah! Onlar sizin tuttuğunuz yolu bıraktılar; girîve-i dalâle saptılar; fırka, şîa münâzaâtı içinde târumâr olup duruyorlar! Öyle bir acze, öyle bir meskenete, öyle bir zillete düştüler ki: Yürekler dayanmaz, ciğerler pâre pâre olur! Toprağınızda bir bakıyye-i rûh yok mudur ki, hurûş etsin de ölmüş kalpleri uyandırsın; dalâle sapmış fikirleri yola getirsin! Mehmet Akif Müşavere: Danışma Paris Hayatı Medeniyet hayatı denilen o dağdağaya alışmadığımdan mıdır nedendir bilmem, Paris'ten, Paris'in o velvele-i tenâhî nâpezîrinden bir türlü hoşlanamadım. Bu itirafımdan dolayı ihtimâl ki hamâkatime hükmedenler bulunur. Onlar hükümlerinde hür oldukları gibi, ben de takdirimde hürüm. Paris öyle bir memleket ki kimsenin kimseden haberi yok. Oradaki insanlar cesîm bir makinenin eczâ-yı muhtelifesi gibi daima müteharrik. Bana öyle geliyor ki faaliyet-i medeniyye denilen o seyl-i azîmin sevk-ı cûşâcûşuna kapılan kafaların birinde bir dakika kendi âlemine çekilip hayatın hâl-i sükûnundan, zevk-ı masûmânesinden istifade edecek kabiliyet kalmamış. Onların nevmi, yakazası, sükûnu, hareketi bence takdîr-i mâhiyyeti mümkün olmayan bir hâleti dîger! İşte ben Paris'i böyle gördüm, böyle buldum. Filhakika Bolonya Ormanı, Versay Bahçesi vesaire gibi yerler bir dereceye kadar fikre sükûn veriyor. Fakat benim gibi tekellüf düşmanı, sadelik âşıkı olan kimseler eminim ki o mükellef, o müzeyyen yerlerde de aradıklarını bulamazlar. Görülen her şey, dünyalar kadar mesainin mahsulü olduğundan onların vücuda getirilmesi için sarf edilen kuvvetlerin kâffesi eserlerinin başı ucunda bekliyorlar, seyredenlerden temaşa ücreti istiyorlar. Daima: Aman yarabbi insan eli değmedik, onun libâs-ı tasarrufunu giymedik bir şey yok mu? Bir lahza bakayım da kendime geleyim! der ve bu ümniye ile dört tarafıma göz gezdirir idim. Efsûs ki semadan başka bir yer bulamaz idim. Şu aralık herkes bir tarafa savuşmuş. Zira bu mevsimde Paris'in havası, hava değil, semm-i katil; suyuna gelince onun için ta'bîr bulunamaz. Hamd olsun bir kereden ziyade içmek nasip olmadı. İstanbul'da suyu içtikten sonra Cenab-ı Hakk'a hamd eder idim. Burada daima emr beraks idi. Bu havâyı semm âlûdun tesirinden olmalı, geldiğimin üçüncü günü vücudumda bir kırıklık hissettim, iştihadan eser kalmadı. Kuvve-i maneviyyem münkesir oldu. Baktım ki olacak şey değil! Bir türlü yıldızımın barışmadığı o fâcire-i cihân-âşinâdan mufârakate karar verdim ve o günkü 'Panteon' ziyaretini o akşam operanın temaşasıyla 'tetvîc' ederek (Ziyaretlerin bende tevlîdettiği halatı ileride ayrıca yazacağım.) ertesi Salı günü Cenevre'ye müteveccihen Paris'ten mufârakat ettim. Velvele-i tenâhî nâpezîr: Bitmeyen gürültü Birbirine Karşı Müslümanlar Pek Cesurdur Maskat ahvâline dair Basra'dan el-Ehrâm gazetesine vârid olup mezkûr gazetenin 7 Ağustos-ı efrencî târîhli nüshasında evvelki neşriyâta zamîmeten derc olunan mektubunda Maskat sultanına muarız olan kabâilin birçok köy ve kasabaları yed-i zapt ve işgallerine geçirdikten sonra nefs-i Maskat'a yürüdükleri gibi bütün sevâhili dahi muhâsara altına aldıkları ve bundan fena halde sıkışan Maskat sultanı İngilizlere ilticâ eylemiş ve İngilizler tarafından kendisine Hindli asâkirden bin nefer ile sekiz gemi i'tâ edilerek bu sûretle imdadına yetişildiği ve bazı taraflardan İngilizlerin bu meselede parmağı mevcut olduğu söylenmekte bulunduğu bildiriliyor. Maskat: Günümüz Umman Sultanlığı'nın başkenti. Londra'dan 'Novye Vremya' gazetesine keşide edilip mezkûr gazetede bu serlevha altında intişar eden telgraf namenin bazı aksâmını ber-vech-i âtî tercüme ve iktibâs eyliyoruz: Hindistan'dan varit olan malumat-ı resmiyye ve hususiye nazaran bu ana kadar yekdiğerinin hasm-ı cânı olan Hindular ile ahâlî-i İslâmiyye arasında bir itilaf husûle gelmiştir. Hindular bu muvaffakıyete Osmanlılar lehinde icrâ-yı nümâyiş ve şâdmânî eylemek suretiyle mazhar olmuşlardır. Hindistan vali-i umumisi hükûmet-i merkeziyyeye bu vesîle ile irsâl eylediği bir raporda Hindistan'da İngiliz hâkimiyetinin yegâne istinâdgâhı olan ahâlî-i İslâmiyyenin mûcib-i iğbirârı olacak halattan tevakki edilmesini ve binâenaleyh Devletü'l-hilâfe aleyhinde hiçbir harekette bulunulmaması lüzumunu şiddetle tavsiye eylemiştir. Bunun üzerine Londra hükûmeti Osmanlıları Edirne'yi tahliye eylemeye icbar için yapılacak hiçbir harekete iştirak etmemeye karar vermişti. Keşide: Dizilmek, tertip edilmek Dünkü Cuma günü Hindistan Hilâl-i Ahmer Heyet-i Tıbbiyyesi'nin İstanbul'dan Bombay'a muvâsalatı mukarrer idi. İslâmlarla meskûn olan çarşı ve sokaklar rengârenk bayraklarla donatılmış idi. Heyeti vapurdan karaya indirmek, vazife-i hoş-âmedîyi hakkıyla ifa etmek için değil yalnız Bombay Müslümanlarının ileri gelenleri, belki Hindistan'ın da birkaç maruf sîmâsı tâ Hindistan'ın içerilerinden ihtiyar-ı zahmet ederek, Bombay'a gelmişlerdi. Sâat dört alafrangada Bombay'ın en işlek bir limanında ahâli hıncahınç dolmuş, herkesin elinde bir demet çiçek bulunuyordu. İskeleye indikten sonra, hey 'ete bir zât-ı muhterem tarafından kısa ve muhtasar olarak beyân-ı hoşâmedî edilip, heyet de teşekkürât-ı samîmiyyelerini arz etmekle mukabele-i cevâbiyyede bulundular. Sonra çiçekler heyete takdim edildikten başka arabaları üzerine çiçek yağdırılmaya başladı. Sonra kemâl-i ihtişam ve izdiham ile ahali heyeti 'Nûr-bâğ' kasrına kadar getirdiler. Heyet burada misafir kalıp, ahalinin tebrîkâtını kabul edeceklerdir. Dehli'de üsbûî olarak intişar eden The Comrade gazetesi sermuharriri 'Mister Muhammed Ali' dahi heyeti istikbâl için buraya gelmiştir. İşbu âciz kendi memleketim namına hey'ete arz-ı teşekkürde bulunmakta kusur etmedim. İki gün sonra mezkûr heyet-i tıbbiyenin şerefine 'Encümen-i İslâm' kulübünde bir çay ziyafeti tertip edilecek ve heyet tarafından İstanbul'da ve Anadolu'da ve Rumeli'deki meşhûdâtları beyân olunacağından mâadâ, bu husustaki tahrîrî raporlarını takdim etmeleri de mukarrerdir. Yevm-i mezkûrda bittabi' ben dahi davetli bulunacağım için orada cereyan edecek olan ahvâli gelecek makalede kariin-i kirâm hazerâtına arz edeceğim bedîhîdir. Bu posta ile İstanbul'dan gelen gazetelerde devletimizin ahvâl-i hâzırasına dâir tafsilatı okuduktan sonra, bunları tercüme edip, Hindistan'ın İngilizce ve Urdu gazeteleriyle neşrini niyet ettim. Hindistan Müslümanları okusunlar da biraz hakikati anlasınlar. M. Tevfik Muvâsalat: Ulaşma

Tarihte bugün; Sebilürreşad'da çıkan haberler

"4. İstanbul Dijital Sanat Festivali" sona erdi

PODCAST I Ayasofya'nın büyük gizemi

"Zaman belirleyici" olarak bilinen muvakkithanelerin bir örneği de Selimiye'de

Hasret bitti: Kariye Camii'nde 79 yıl sonra ilk ezan

Kadim bir öncü: Nizamiye Medreseleri

Türk lehçelerinde Mayıs ayı

İslam’dan edebiyata kadar en özgün konuların podcastleri

PODCAST I Fergana Vadisi niçin önemli?

İslâmcılık siyaseti bitti mi, yeni mi başlıyor? -2-

Gönül frekansında buluşanlar

Ankara'da terör örgütü ASALA tarafından şehit edilen diplomatlar için anıt yapılacak

Somali’nin hürriyet kahramanı: Muhammed b. Abdullah Hasan

Sahabenin ümmete örnekliği

İslam sanatında zirve: Selçuklu çinileri

Kosova'nın 735 yıllık en eski camisi: Mlike

İnzivanın iktizası

Hasret bitti: Kariye Camii'nde 79 yıl sonra ilk ezan

İslâmcılık siyaseti bitti mi, yeni mi başlıyor? -2-

Kadim bir öncü: Nizamiye Medreseleri

Eşikte Duran İnsan'dan alıntılar

Gönül frekansında buluşanlar

Türk lehçelerinde Mayıs ayı

Arama

Tarihte bugün; Sebilürreşad'da çıkan haberler