Osmanlı’da padişah muhafızlığı yapan askeri zümre: Solaklar

Saray içinde dört solakbaşı sadece muhafız bölüğünü temsilen bulunur ve padişahın yakınında olmayı rikâb-ı hümâyun ağaları ile diğer iç ağalarına bırakırdı. Düğün yemeğinde sadrazam sofrasına otururlardı. Şehzadeler sancağa çıktıkları zaman maiyetlerinde kendilerine bağlı solaklar da gönderilirdi.

Solakların başlıklarının uçları yukarıya doğru konik bir şekilde daralırdı. Ön kısmı daha düz olan bu üçgenin uç kısmının arkasına siyah tüy üstüne önceleri turna teli, sonraları bazen balıkçıl tüyü gibi çeşitli tüylerden yedi sekiz tane takılırdı; bu tüyler yelpaze şeklinde yukarıya doğru açıldığı için süpürge sorguç adı verilmişti.

Bu özel başlığın alna yakın olan alt kısmında sırma veya madeni bir kuşak olurdu. Çakşırlarının dizden ayak bileğine kadar olan kısımları bacaklarını saracak darlıkta olup kısa ve çorap gibi ayağı saran hafif çizmelerine bitişikti.

Omuzlarında yaylarını, sırtlarında tirkeşlerini, bellerinde hançerlerini ve kuşaklarına zincirle asılmış olarak kılıçlarını taşırlardı. 19. yüzyıl başlarında solak teşkilâtı dağılacak kadar zayıfladı. Öyle ki merasimlerde solak olarak görev yapması için birtakım yeniçeriler bulunup giydirilerek muhafız alayı oluşturulmaya çalışıldı. Yeniçeriliğin ilgasından sonra solak teşkilâtı peyk teşkilatı ile birlikte 3 Mayıs 1829'da kaldırılmış, yerine rikâb-ı hümâyun hademesi adı verilen yeni bir bölük tayin edildi.

Yararlanılan kaynak: TDV İslam Ansiklopedisi, Zeynep Tarım Ertuğ.