Arama
Ebü’l Fida kimdir? Ebü’l Fida'nın ilim faaliyetleri...
İslam coğrafyacıları arasında önemli yere sahip olan Ebü'l Fida, hayatının büyük bir diliminde ilimle uğraştı ve döneminde bu alanda çalışmalar yapan alimlere de sahip çıktı. Kaleme aldığı en önemli coğrafya eserinde tablo sistemini uyguladı. İlk peygamber ve ilk insan Âdem (a.s.)'dan başlayarak, 1328 senesine kadar olan hadiseleri de eserlerinde konu edindi. İşte son Müslüman coğrafyacı olarak da kayıtlara geçen Ebü'l Fida'nın ilimle dolu hayatı…
Sultan Baybars'ın Haleb'e gönderdiği orduda, bazı birliklere komuta etti. Malatya'da Moğollarla yapılan gazalarda büyük mücadele örneği gösterdi. Bu başarılarından dolayı kendisine Hama emirliği ve Malik-ül-Müeyyed ünvanı verildi. Sultan Muhammed ile birlikte hacca gitti, dönüşte el-Melikü'n-Nâsır Muhammed ona sultan unvanını ve el-Melikü'l-Müeyyed lakabını verdi, bütün saltanat alâmetlerini taşımasına müsaade etti. Sultan Muhammed onun ilmine, edep ve faziletine hayrandı. Bundan dolayı bütün emîrlerin ve devlet erkânının ona saygılı davranmalarını isterdi.
Ebü'l-Fidâ unvan aldıktan sonra da tevazudan uzaklaşmadı. Bir kısmı bugün bile ayakta olan saray, cami ve medreseler yaptırdı. Hama'daki Câmiu'l-hayyât (Câmiu'd-dehşet) onun eseridir. 26 Ekim 1331 senesinde Hama'da vefat etti. Daha önce kendisi için yaptırdığı türbede defnedildi.
Ebü'l-Fida birçok hocadan ders aldı. Fıkıh, tefsir, felsefe, mantık, tıp, botanik, tarih, coğrafya ve *nahiv gibi çeşitli ilim dallarında bilgi sahibi oldu.
Nahiv; cümlenin oluşum özelliklerini cümleyi oluşturan kelimelerin cümle içindeki fonksiyonlarını ve kelimelerin cümle içindeki dizilişlerini konu alan bir dil bilimi dalıdır.
Ebü'l-Fida, yaşadığı ve karşılaştığı vakaları yazmasıyla ünlendi. Çok erken tarihlerden itibaren devrinde meydana gelen olayları kaydetmeye başladı. Yaşadığı dönemin önemli ilim adamı olan Ebü'l Fida; fıkıh, edebiyat, şiir, gramer, aruz, tarih, coğrafya, astronomi, mantık, tıp ve bitkiler konularında geniş bilgi birikimine sahiptir. İlgilendiği konular üzerine eserler yazan Fida'nın "el-Muhtasar fi Ahbari'l Beşer" ve "Takvimü'l-Buldan" kaynakları önemlidir.
Kitabı incelemek ve satın almak için tıklayınız.
Ebü'l-Fidâ'nın el-Muhtâsâr fi Tarihi'l-Beşer adlı eserinin ilk iki sayfası
Tarih ilmi sahasında en çok tanınan eseri el-Muhtâsâr fi Tarihi'l-Beşer'dir. İlk peygamber ve ilk insan Âdem aleyhisselamdan başlayarak, 1328 senesine kadar olan hadiselere yer verdi. İki bölümden oluşan eserin beş kısma ayrılan birinci bölümü Hz. Âdem'den itibaren peygamberler tarihi, İslâm öncesi dönemde yaşamış çeşitli dinlere mensup kavimler, milletler ve devletlerle Arap kabilelerine dair bilgi ihtiva eder. Bu kısım Resûl-i Ekrem'in ataları ve Fil Vak'ası ile nihayete erer. Hz. Peygamber'in doğumuyla başlayan ikinci kısımda 729 yılı sonuna (Ekim 1329) kadar meydana gelen hadiseler ve bu dönemde kurulan devletler kronolojik sırayla ele alınır.
Sade bir üslûpla yazılan el-Muḫtaṣâr'ın Ebü'l-Fidâ'nın bizzat katıldığı veya gördüğü olayları anlattığı kısımları Eyyûbîler ve Memlükler tarihi açısından birinci derecede kaynak durumundadır. Kısas-ı enbiyâ konusunda verdiği bilgilerde Ebü'l-Fidâ da diğer tarihçiler gibi Kitâb-ı Muḳaddes'e dayanmıştır.
Eser ayrıca Hintliler, Yunanlılar, Çinliler gibi milletlerin özellikleri, ilim ve sanatları hakkında mâlûmat içermektedir. Kitapta dinî, edebî, ilmî, içtimaî ve siyasî hareketlerin yanı sıra Ebû Bekir er-Râzî, Fârâbî, İbn Sînâ, Nasîrüddîn-i Tûsî, İmam Şâfiî, Sîbeveyhi, Yahyâ b. Ziyâd el-Ferrâ, Câhiz, Muhammed b. Cerîr et-Taberî, İzzeddin İbnü'l-Esîr ve Fahreddin er-Râzî gibi âlim ve filozoflar hakkında da değerli bilgiler bulunmaktadır.