Dünya tarihinde neden Piri Reis’ten bahsedilmez?
Dünya tarihinde ilk haritaların nasıl çizildiğini biliyor musunuz? Peki ya, Avrupa haritalarının üst kısmında "kuzey" yerine hangi yönün yer aldığını? Ya da Piri Reis'in çizdiği haritada keşfinden üç asır önce Antarktika kıtasının nasıl yer aldığını ve bu haritaların çizimindeki sır perdesini? Veya "Dünya'yı Ay'dan görmüşçesine" çizen Osmanlı haritacısının ismini? Müslümanların çizdiği ilk haritalara ilginç bilgileri siz Fikriyat okuyucuları için derledik.
Dünya üzerinde belirli noktaları tespit için kullanılan uydu ve alıcı teknolojisinin henüz icat edilmediği dönemde haritalar, gezgin ve hacıların anlattıklarına göre çiziliyordu.
7'nci yüzyıl Müslümanları, ticari ve dini sebeplerle evlerinden çıkarak, içinde yaşadıkları Dünyayı keşfetmeye başladılar.
Yaya yaptıkları yolculuklarda, bazen sadece yeni yerler hakkında bilgi toplayan Müslümanlar, geri döndüklerinde gittikleri yerleri, gördükleri insan ve olayları anlattılar.
Önceleri kulaktan kulağa yayılan bu hikâyeler, 8'inci yüzyılda Bağdat'ta kâğıt kullanılmasıyla birlikte yazıya aktarılarak ilk harita ve seyahat rehberleri hazırlandı.
Abbasi halifeleri posta memurlarının imparatorluk sınırları içerisindeki adreslere mesaj iletmesini kolaylaştırmak amacıyla raporlar hazırlatıyordu.
Bu raporlar bir araya getirilerek hazırlanan Güzergâhlar Kitabı'ndan cesaret alınarak fiziksel araziler, üretim kapasiteleri ve ticarî etkinlikler de dâhil olmak üzere uzak yerler ve yabancı ülkeler hakkında daha yoğun şekilde bilgi toplanmaya başlandı.
Müslümanlar Dünyayı keşfederken, o dönemde çok az sayıda Avrupalı bu kadar uzaklara seyahat edebiliyordu. Ortalama bir Avrupalının etrafındaki Dünya hakkındaki bilgisi yaşadığı yerle sınırlıydı, zira haritalar genellikle dini kurum ve kişilerce hazırlanıyordu.
İslam dünyasının coğrafyacıları ve haritacıları olmasaydı 15'inci ve 16'ncı yüzyılın Avrupalı büyük kâşifleri muhtemelen yola çıkamazdı.
Bugün kullandığımız haritalar Avrupa tarzı olmakla beraber, yalnızca birkaç yüzyıldır kullanılmaktadır.
Geleneksel olarak haritanın "üst" kısmında yer alan "kuzey" doğal değildir, zira Avrupalı denizciler seyrüsefere Kuzey Yıldızı ve mıknatıslı pusula kullanarak başladılar.
