Bir vezir ve bir mimarın hikayesi
İshaklı Kervansarayı, Taş Medrese gibi tarihi mirasların banisinin Anadolu Selçuklu Devleti'nin son veziri Sahip Ata olduğunu biliyor muydunuz? Peki, bu tarihi yapıların tümünün mimarlığını Kölük bin Abdullah'ın yaptığını? Sizler için Anadolu'nun eşsiz yapılarını meydana getiren bir vezir bir mimar olarak Sahip Ata ve Kelük bin Abdullah'ı araştırdık.
Önceki Resimler için Tıklayınız
Konya-Tekli/Çiftli diye anılan üç buzhane Konya-Meram suyolları (Günümüzde mevcut değildir.)
Konya-Ilgın Kaplıcası (Günümüze ulaşmayan bir kervansaray) Kayseri-Sahibiye Çeşme ve Mescid'i Kayseri-Sahibiye Medresesi Sivas-Gök Medrese Sivas-İmaret ve Han (Günümüzde mevcut değildir.) Konya-İmaret-Dükkan-Çeşme (Günümüzde mevcut değildir.)
Anadolu Selçuklu mimarisinin en büyük mimari şahsiyetlerinden biridir. Yalnız Selçuklu mimarisinin değil Anadolu Türk mimarisinin de önde gelen sanatçılarından biri olarak kabul edilen Kölük b. Abdullah'ın inşa ettiği eserlerden yalnız ikisinin üzerindeki kitabelerde adını görmek mümkündür. Hakkında kayda değer herhangi bir bilgi bulunmamakla birlikte, Tuslu Mehmet (Sırçalı Medrese), Şamlı Havlan Usta (Alaeddin Camii), Meragalı Hasan bin Firuz ve Ahlatlı Hürremşah (Divriği Ulu Cami) gibi mimarlarla birlikte çağının mimari olgunluğunun yüz akı sayılmaktadır. Aynı çağda yaşayan çini ustası Kerimüddin Erdişah, minber ustası Ahlatlı Mengüm Birti, Anadolu Selçuklu sanatının ulaştığı kemalatın günümüze ulaşan en önemli temsilcileridir. Kelük bin Abdullah, Sahip Ata Fahreddin Ali'nin banisi olduğu yapıların muhtemelen hepsinin mimarıdır.
Kölük b. Abdullah'ın inşa ettiği eserlerin başında Konya'daki Sâhib Ata Külliyesi gelmektedir. Cami, türbe, hankah ve hamamdan oluşan yapılar topluluğunun inşasına 656'da (1258) başlanmış ve 678'de (1279) tamamlanmıştır. Külliyenin bânisi olan Sâhib Ata Fahreddin Ali'ye ait türbe binasının 682'de (1283) yenilendiği anlaşılmaktadır. Yapılar topluluğunun mimarının adı, taçkapının sağında sebil nişinin köşe dolgularındaki iki madalyonun içine "amel-i Kölük b. Abdullah" şeklinde kaydedilmiştir.
İnce Minareli Medrese'nin taçkapısı – Konya
Sanatçının ikinci eseri Konya'daki İnce Minareli Medrese'dir. Medrese ve günümüze gelmeyen bir mescidden oluşan yapının inşa kitâbesi yoktur. Ancak vakfiyesine dayanarak 663 (1265) yılında yapıldığı kabul edilmektedir. Bu yapı da Sâhib Ata Fahreddin Ali tarafından yaptırılmıştır.
İnce Minareli Medrese'nin minaresi
İki üniteli külliyenin mimarının adı taçkapıda, büyük kemerin üstündeki yarım daire şeklinde aşağıya sarkan kabartmanın sağında ve solundaki madalyonların içinde "amel-i Kölük b. Abdullah" şeklinde okunmaktadır. Kölük b. Abdullah tarafından inşa edildiği kitabesinden kesin biçimde öğrenilen Konya'daki Nalıncı Baba / Emir Nizameddin Türbesi 1927 yılında yıktırılmıştır.
