Bir vezir ve bir mimarın hikayesi

Yayınlanma Tarihi: 26.06.2019 08:57 Güncelleme Tarihi: 26.06.2019 10:16

İshaklı Kervansarayı, Taş Medrese gibi tarihi mirasların banisinin Anadolu Selçuklu Devleti'nin son veziri Sahip Ata olduğunu biliyor muydunuz? Peki, bu tarihi yapıların tümünün mimarlığını Kölük bin Abdullah'ın yaptığını? Sizler için Anadolu'nun eşsiz yapılarını meydana getiren bir vezir bir mimar olarak Sahip Ata ve Kelük bin Abdullah'ı araştırdık.

1/14

İshaklı Kervansarayı – Sultandağı / Afyonkarahisar

Sahip Ata Fahreddin Ali, Anadolu Selçuklu Devleti'nin en son kudretli veziri sayılmaktadır. Doğum tarihi hakkında ciddi bilgi ne yazık ki mevcut değildir. Yaptırdığı ilk eser olan Afyon - Sultandağı İshaklı Kervansarayı'nın 1249-1250 tarihli inşa kitabesinde "Hoca", Konya-Akşehir'deki Taş Medrese kitabesinde "Emirdat" ve Konya merkezde "Sahip Ata" namıyla kayıtlara geçmiştir. Asıl adı Ali, mahlası Fahreddin lakabı "Sahip Ata"dır.

2/14

SAHİP ATA FAHREDDİN ALİ KİMDİR?

İshaklı Kervansarayı'nın köşk mescidi

Konya'ya yerleşmiş köklü bir aileye mensup olan Hüseyin el-Konevî'nin oğludur. Sahip Ata Fahreddin Ali'nin Anadolu Selçuklu Devleti'nde tesbit edilen ilk görevi emîr-i dâdlıktır. Sâhib Ata, II. Keyhusrev'in ölümünün ardından oğulları İzzeddin Keykâvus, Rükneddin Kılıcarslan ve Alâeddin Keykubad arasında başlayan mücadelede II. Keykâvus'un yanında yer aldı.

3/14

Sâhib Ata Hankahı'nın içinden bir görünüş

II. Keykâvus'un müstakil saltanatı sırasında (1246-1249), İlhanlı kumandanlarının Anadolu'ya sık sık elçiler gönderip antlaşmalar dışında para istemelerini önlemek için Selçuklu devlet adamları tarafından elçi olarak Batu Han'a gönderilen Sâhib Ata bu görevinde başarılı oldu.

4/14

Batu Han, İlhanlı kumandanlarının elçilerinin Anadolu'ya gitmesini yasaklayan bir yarlığ çıkardı. Sultan II. Keykâvus, Hülâgû'nun huzuruna gitmek için Konya'dan ayrılırken Sâhib Ata'yı nâib-i saltanat tayin etti. Ertesi yıl vezir Mahmud Tuğrâî'nin ölümü üzerine vezir oldu. II. Keykâvus tarafından kardeşinin niyetini anlamak veya münasebetleri düzeltmek amacıyla Aksaray'a gönderildiğinde IV. Kılıcarslan'ın vezirlik teklifini kabul edip onun tarafına geçti.

5/14

Konya İnce Minareli Medrese Taş ve Ahşap Eserler Müzesi'nde
Konya Kalesi'nden gelme 13. yüzyıla ait figürlü kabartmalar

Tarihimizde Cimri - Karamanoğlu hadisesi diye geçen olayda (1277) iki oğlu şehit edildi. Selçuklu mimarisinin en önemli şaheserlerinden biri sayılan ve kendisi hayattayken (1283) inşa ettirdiği Sahip Ata Hanigahı'ndaki türbesine vefatından sonra defnedilmiştir.