10 soruda İnebahtı Deniz Savaşı
Osmanlı'nın Kıbrıs'a yönelik fetih hareketleri, Hristiyan dünyasını paniğe sevk etmişti. Venedik ve Papalığın öncülüğünde İspanya'nın da katılımıyla ittifak oluşturan Haçlı donanması, Osmanlı ordusuna karşı savaşmak için yola çıktı. Akdeniz'de yıllarca korsanlık yapmış, tecrübeli bir denizci olan Uluç Ali Reis'in "İnebahtı Boğazı'nın müstahkem bir yer olduğunu, buradan Haçlıların geçemeyeceğini" söylemesine karşın açık denizde savaşılmış; mağlubiyetin ardından Osmanlı donanması kısa sürede toparlanmıştı. Öyle ki Osmanlı veziri, Venedik elçisine tarihe geçen şu sözü söylemişti: "Kesilmiş bir kol yerine gelmez ama tıraş edilmiş sakal evvelkinden daha gür çıkar."
Önceki Resimler için Tıklayınız
HAÇLILAR, ZAFERİ NEDEN DEĞERLENDİREMEDİ?
◾ Don Juan'ın ganimetleri dağıtırken Venediklilerin hakkını yemiş olmasından dolayı Haçlılar arasındaki ilişkiler oldukça gergindi. Hatta Hristiyanlar arasında ikinci bir muharebeden dahi söz ediliyordu. İnebahtı'ya ya da savunması zayıf Eğriboz'a bir saldırı düzenlenmesini hatta Hristiyanların ayaklanmaya hazır beklediğini tahmin ettikleri Mora'nın tamamını ellerine geçirmelerini bekliyordu. Ancak hiçbir şey yapılamadı.
◾ Haçlılar dereyi görmeden paçalarını sıvamışlardı. Mora'nın nasıl paylaşılacağı konusunda kâğıt üzerinde bile anlaşamamışlardı. Osmanlılara karşı tekrar bir Haçlı birliği oluşturmak için teşebbüsler olsa da bu gerçekleşmedi. Fransa ve Avusturya da ittifaka katılmamıştı. Papa'nın ölümü ile yeni bir ittifak oluşturma hayalleri son buldu.
OSMANLI İNEBAHTI'NIN ARDINDAN HANGİ TEDBİRLERİ ALDI?
◾ Savaşta ölen idarecilerin yerine yeni tayinler yapıldı. Yeni bir donanma oluşturma girişimleri başlatıldı. İlk olarak mağlubiyet sırasında emrindeki gemileri kurtarmayı başaran Uluç Ali Paşa, Kaptan-ı Derya makamına getirildi ve donanmayı toparlamakla görevlendirildi. Kendisine "Kılıç" unvanı verildi.
◾ Afrika sahillerindeki Osmanlı topraklarına İspanyolların olası saldırılarına karşı destek birlikleri gönderildi. Muharebede esir düşenleri kurtarmak için harekete geçildi ve Haçlı birliği komutanı Don Juan'a hediyeler gönderildi.
İNEBAHTI'DAN SONRAKİ DONANMANIN ÖZELLİKLERİ NELERDİ?
◾ O kış İstanbul, İzmit, Sakarya, Sinop, Gelibolu, Varna, Silistre, Semendire, Burgaz, Vize, Ahyolu, İğneada, Süzebolu, Midye, Alanya, Antalya, Samsun, Kefken, Bartın, Biga, Gemlik ve Rodos'taki Osmanlı tersanelerinde 1571 kışında yeni gemileri inşa etmek için hummalı bir faaliyete girişildi.
◾ Bir taraftan da silah ve top yaptırılıp, yeni donanma için kürekçi ve asker toplandı. 50 gemi Rumeli tersanelerinde, 50 gemi de Anadolu'da inşa edildi. İstanbul'dakilerle birlikte 5-6 ay içerisinde 134 yeni gemi ortaya çıkmış, mevcut gemiler de onarılmıştı. Bu kadar kısa zamanda bir araya gelen 20 bin asker ile 250 kadırgadan oluşan Osmanlı donanması, Hristiyanları şaşkına çevirmişti.
CERVANTES İNEBAHTI'DA KOLUNU NASIL KAYBETTİ?
◾ İspanya ve Venedik'in başını çektiği Haçlı birliğine İtalya'da bulunan Cervantes de katılmıştı. Cervantes bu savaşta Türklere karşı büyük bir heyecanla savaştı. Ancak göğsüne yediği iki kurşun koluna gelen bir gülle ile yaralanmış ve yarası yüzünden sol elini kaybetmişti. Bu nedenle de "el Manco de Lepanto" yani "İnebahtı'nın tek kollusu" olarak anıldı.
◾ Cervantes, İnebahtı'nın ardından İspanyol donanmasında askerliğe devam etti. 1575'te bir İspanyol gemisiyle birlikte Akdeniz'de yol alırken Afrika'daki Türk korsanları tarafından esir alındı ve Cezayir'de köle olarak satıldı. Ailesi fakir olduğu için fidye parasını ödeyemedi. Defalarca kaçıp kurtulmaya çalışsa da her defasında başarısız oldu ve zindanda prangaya vuruldu. 5 yıl Cezayir'de kalan Cervantes, Türk ve İslam kültürünü yakından tanıdı, Türkçeyi de öğrendi.
VENEDİK, BARIŞ ANTLAŞMASINI NASIL İMZALADI?
◾ Elçi Barbaro, Sokollu ile yaptığı görüşmede tarihe geçen şu cevabı aldı: "Sizden bir krallık yer almakla bir kolunuzu kesmiş olduk. Siz ise donanmamızı mağlup etmekle sakalımızı tıraş ettiniz. Kesilmiş bir kol yerine gelmez ama tıraş edilmiş sakal evvelkinden daha gür çıkar." Gerçekten de o kış yapılan büyük çalışma neticesinde 200'den fazla gemi inşa edildi ve bu donanma Akdeniz'e açıldı. Bu hadisenin ardından müttefikler bir daha toparlanamadılar.
◾ 7 Mart 1573'te antlaşma imzalandı. Venedik, Kıbrıs ve Sopoto Kalesi'nden feragat etti; ayrıca üç yıl içinde Osmanlı'ya 300 bin altın savaş tazminatı ödeyecekti. Venedik'in elindeki Zenta'nın vergisi ise 500 altın arttırıldı. Savaş Venedik'e çok pahalıya mal olmuş; Venedik, İnebahtı için milyonlarca altın harcamıştı.
