6. yılında Aralık Devrimi
2018'de gerçekleşen Aralık Devrimi'nin 6. yılı bitmek üzere. Altı yıl önce başlayan protestolar ile otuz yıllık iktidar sahibi Ömer el Beşir devrilmişti. Geçen süre zarfında siyasi ve toplumsal açıdan bir istikrar sağlanamadı. Altı yıllık süreçte Sudan'da asker-sivil krizi, dış müdaheleler, çatışmalar ile belirsizlik daha da belirginleşti. İşte, altıncı yılında Sudan Aralık Devrimi...
📍 Sudan'da insanların farklı sebeplerle başladığı protesto eylemleri tam altı yıl önce otuz yıllık bir iktidara sahip olan Ömer el Beşir'in iktidardan düşmesiyle sonuçlanmıştı.
📍 Bu süreçte ülkede ne sivil yönetim tam anlamıyla tesis edilebildi ne de siyasi aktörler arasında sürdürülebilir bir uzlaşı sağlanabildi. Sudan hala ciddi bir kırılganlık zemininde...
📍 Darbeyle 1989'da iktidara gelen Ömer el-Beşir ve hükümetine karşı halk, 19 Aralık 2018'de, hayat pahalılığı ve ekonomik sıkıntılar nedeniyle sokaklara döküldü.
📍 "Sadece düşsün" sloganıyla düzenlenen gösteriler, hükümetin sert tepkisiyle karşı karşıya kalsa da artarak devam etti. Beşir, Darfur'daki isyanı bastırmak için kurduğu paramiliter HDK ve lideri Muhammed Hamdan Dagalu'dan destek istedi. Protestolar, tüm gücüyle devam ederken Ordu Genel Komutanlığı önünde oturma eylemine dönüştü.
📍 Ordu, 11 Nisan 2019'da, halkın çağrısına yanıt vererek iktidarı ele geçirdi ve böylelikle 30 yıllık Ömer el-Beşir iktidarı sona erdi. HDK, ordunun yanında yer aldı ve ortak askeri konsey kuruldu ancak halk evlerine dönmedi ve sivil hükümet istemiyle oturma eylemi devam etti.
📍 Başkent Hartum'daki Ordu Genel Komutanlığı önündeki göstericilere, 3 Haziran 2019'da güç kullanılarak müdahale edildi. Bu müdahale sonucunda onlarca kişi hayatını kaybederken yüzlerce kişi yaralandı ve oturma eylemi zorla sonlandırıldı.
📍 Askeri konsey, Ağustos 2019'da Özgürlük ve Değişim Güçleri (ÖDG) adlı koalisyon ile anlaştı ve geçiş dönemini yönetecek "Anayasal Bildiri Anlaşması" imzalanmasıyla asker-sivil ortaklığında bir hükümet kuruldu.
📍 Hükümetin yanı sıra askerler ve sivillerin olduğu "Egemenlik Konseyi" adında "devlet başkanlığı" makamı oluşturuldu. Ordu Genel Komutanı Orgeneral Abdulfettah el-Burhan, Konseyin başkanı olurken HDK lideri Dagalu, Konseyin başkan yardımcılığına getirildi. Abdullah Hamduk başkanlığındaki hükümet ise ekonomi odaklı programına başladı ve Sudan, ABD'nin "Terörü destekleyen ülkeler" listesinden çıktı.
📍 Hükümet, Ekim 2020'de, ülkede yıllar süren iç savaşı bitirmek için silahlı gruplarla Güney Sudan'ın başkenti Juba'da barış anlaşması imzaladı ve bu grupların iktidara dahil edilmesi için Şubat 2021'de yeni bir hükümet kuruldu.
📍 Sonraki dönemde, hem sivil gruplar hem de asker ile siviller arasında anlaşmazlıkların ortaya çıkmaya başlamasıyla ülkedeki siyasi gerilim daha da tırmandı.
