28 Şubat'ta ne oldu? Postmodern darbe sürecinde neler yaşandı?
Türk demokrasi tarihine kara bir leke olarak düşen, toplumun hafızasında derin izler bırakan 28 Şubat sürecinin üzerinden 28 yıl geçti. Tarihin kırılma noktalarından biri olan ve "postmodern darbe" olarak tanımlanan bu dönemde alınan kararlar, bir dizi antidemokratik uygulamaya zemin oluşturdu. Dini özgürlüklerin yaşanması önündeki engellerin kaldırılması, meslek liselilerin üniversiteye gitmesine engel oluşturan kararların iptali, parti kapatmanın zorlaşması, başörtü yasağının kaldırılması gibi uygulamalarla 28 Şubat'ın yol açtığı izler birer birer siliniyor.
Önceki Resimler için Tıklayınız
Çiller, Erbakan'dan Temmuz 1997'de Başbakanlık görevini kendisine devretmesini istedi. Bu isteği reddeden Erbakan, 5 Mart 1997'de MGK kararlarını imzaladı.
💠
🔸 Çiller, Başkanlık Divanı toplantısında MGK kararları ve uygulanması konusunda TBMM'de genel görüşme açılması için Erbakan ile anlaştıklarını, genel görüşme önergesini hafta başında Meclise sunacaklarını açıkladı. Ancak diğer partilerin sert tepki göstermesi üzerine bu plan uygulanamadı.
🔸 Cumhurbaşkanı Demirel, MGK'nin anayasal ve kendine özgü bir kuruluş olduğunu vurgulayarak "MGK kararlarının uygulanmaması halinde devletin yürümeyeceğini, uygulamayanların sorumlu olacağını" kaydetti.
🔸 Bunun üzerine Erbakan, MGK kararları için RP'li bakanlar Fehim Adak ve Şevket Kazan ile DYP'li Nevzat Ercan'dan oluşan bir "uygulama komitesi" kurdu.
📌
Bundan sonraki süreçte, başta 8 yıllık kesintisiz eğitim olmak üzere MGK kararlarının uygulanmasında ortaya çıkan tartışmalar, DYP ve RP arasındaki yol ayrımını hızlandırdı.
Başbakan Yardımcısı Çiller, DYP Grup Toplantısı'nda yaptığı konuşmada, MGK kararlarına direnilmemesini istedi. Bundan sonra DYP'de "hükûmetten çekilelim" sesleri yükselmeye başladı.
💠
🔸 Anayasa Mahkemesinin kuruluş yıl dönümünde konuşan Cumhurbaşkanı Demirel, "Kimse laik Cumhuriyet'e alternatif aramaya kalkışmasın" ifadelerini kullandı.
🔸 Demirel, 22 Nisan'daki bir başka konuşmasında ise Türkiye'nin içinde bulunduğu krizden çıkış yolunu "seçim" olarak gösterdi.
📌
MGK, 26 Nisan'da toplandı ve 28 Şubat'ta alınan kararların ne kadar uygulandığını belirleyebilmek için "İzleme Komitesi" kurulması ve bu komitenin her ay MGK'ye rapor sunması kararlaştırıldı.
🔸 Dönemin Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı Vural Savaş, 21 Mayıs 1997'de "Anayasa'nın laiklik ilkesine aykırı eylemlerin odağı haline geldiği açıklıkla anlaşıldığı" gerekçesiyle RP'nin sürekli kapatılması istemiyle dava açtı.
Genelkurmay Başkanlığı bünyesinde 11 Haziran'da irticaya karşı "Batı Çalışma Grubu" oluşturuldu.
💠
🔸 18 Haziran'da Başbakan Necmettin Erbakan ile yardımcısı Tansu Çiller, "giderek artan toplumsal gerginlik nedeniyle hükûmetin nasıl devam edeceği" konusundaki görüşmelerinde uzlaştılar.
🔸 Başbakanlığı Çiller devralacak, BBP hükûmete girecek ve erken seçim yapılacaktı. Bu anlaşmadan sonra Erbakan aynı gün hükûmetin istifasını Cumhurbaşkanı Demirel'e sundu.
📌
Erbakan, Demirel ile görüşmesinde RP, DYP ve BBP'nin anlaştığını, Bakanlar Kurulu ve hükûmet programının hazır olduğunu bildirdi ve hükûmeti kurma görevinin Çiller'e verilmesini istedi.
🔸 Cumhurbaşkanı Demirel ertesi gün muhalefet lideri Mesut Yılmaz, Bülent Ecevit, Deniz Baykal ve Hüsamettin Cindoruk ile görüştü, ardından da hükûmeti kurma görevini ANAP Genel Başkanı Yılmaz'a verdi. Yılmaz'ın görevlendirilmesine RP, DYP ve BBP liderleri tepki göstererek Demirel'i eleştirdi.
Demirel başkanlığında 25 Haziran'da gerçekleşen MGK toplantısı, Erbakan'ın katıldığı son MGK toplantısı oldu.
💠
🔸 30 Haziran'da 55. Cumhuriyet Hükûmeti, ANAP Genel Başkanı Mesut Yılmaz'ın başbakanlığında kuruldu.
🔸 ANAP-DSP ve DTP ortaklığıyla kurulan hükûmette DSP lideri Bülent Ecevit Başbakan Yardımcısı olarak görev aldı.
🔸 MGK kararlarından en çok tartışılan 8 yıllık kesintisiz eğitim ile ilgili yasa tasarısı, 16 Ağustos 1997'de TBMM'de 242'ye karşı 277 oyla kabul edildi.
🔸 8 yıllık kesintisiz eğitim uygulaması, 1997-1998 eğitim-öğretim yılının açıldığı 15 Eylül'den itibaren uygulanmaya başlandı.
📌
Anayasa Mahkemesi, RP'yi 16 Ocak 1998'de "demokratik ve laik Cumhuriyet ilkelerine aykırı davranarak, devletin ülkesi ve milletiyle bölünmez bütünlüğü ve millet egemenliği ilkelerini çiğnediği ve irticai faaliyetlerin odağı olduğu" gerekçesiyle kapattı.
🔸 Genel Başkan Necmettin Erbakan ile Şevket Kazan, Ahmet Tekdal, Şevki Yılmaz, Hasan Hüseyin Ceylan, İbrahim Halil Çelik'in milletvekillikleri düşürüldü ve 5 yıl siyaset yasağı getirildi.
🔸 22 Şubat 1998'de kararın Resmi Gazete'de yayımlanmasıyla RP'nin 14 yıl süren siyasi süreci sona erdi.
28 Şubat 1997'deki Milli Güvenlik Kurulu toplantısı sonrasındaki uygulamaların kaldırılması için AK Parti tarafından 18 yıllık dönemde önemli çalışmalara imza atıldı.
💠
🔸 Türk demokrasi hayatının kırılma noktalarından biri olan 28 Şubat'ta MGK tarafından "demokrasiye balans ayarı" yapılmasının ardından hem tavsiye kararlarına hem de sonrasındaki uygulamalara toplumdan da büyük tepki meydana geldi.
