Film analizi: "Baran"
Baran, Mecid Mecidi'nin 2001 yapımı filmidir. Ülkenin önemli sorunlarından Afgan mülteci meselesini konu edinen film, usta yönetmenin en toplumsal yapıtı olarak görülür. Göç, yoksulluk ve aşk üçgeni içerisinde gelişen olaylar, Mecidi'nin kendine has dili ile izleyenlere eşsiz bir seyir keyfi sunar. Sizin için "Baran" filminin analizini yaptık.
FİLMİN TEMASI
🔸 "Baran", İranlı yönetmen Mecid Mecidi'nin 2001 yapımı filmidir. Yönetmen, İran'ın önemli sorunlarından biri olan Afgan mülteci konusunu ele alır. Baran, Mecidi'nin en toplumsal yapıtı olarak görülür.
🔸 Ünlü yönetmen, verdiği bir röportajda Baran filmine dair şu ifadeleri kullanır: "Biliyorsunuz göçmen hayatı çok zor, boşluklar ve zafiyetlere dolu bir hayattır. Onların toplumsal, ekonomik ve sosyal sıkıntıları var. Bu durum onları başkalarının istismar etmesine yol açıyor. Doğal olarak hem göçmenler hem o ülkede yaşayan halk arasında sorunlar, sıkıntılar kendisini göstermeye başlıyor, gittikçe derinleşiyor ve nihayet göçmen toplumu ve yerli toplumun arasında bir tür güvensizlik ortamı oluşuyor. Şimdi burada görev bize düşüyor, hem sanatçılara hem medyaya. Bizim bu denklemi yeniden kurmamız için olaya dahil olmamız ve sorumluluk üstlenmemiz gerekiyor. Biz bu sıkıntıları halka açıklamalıyız. Tekrar yeni bir denklemin kurulabilmesi doğrultusunda hatırlatmak isterim ki göçmen de insandır ve onun bütün insani haklarını korumamız ve her tür darbeye karşı savunmamız gerekir. Bu göç dalgasıyla gelen insanların sorunları var. Biz bütün bu sorunları dikkate almalıyız."
🔸 Teması aşk, işçi meselesi ve yoksulluk üzerine kurulu olan film, inşaatta çalışan Azeri genç Latif ile Afgan Rahmet'in yaşadıklarını anlatır.
FİLMİN KONUSU
🔸 İnşaatta çay demlemek, yemek ve alışveriş yapmak gibi hafif işlerde görevli olan Latif'ten diğer işçiler, tembelliği ve gelişigüzel iş yapması nedeniyle memnun değildir. Babasının inşaattan düşmesi ve çalışamayacak durumda olması sebebiyle onun yerine gelen Afgan işçi Rahmet ise ağır işleri yapamamaktadır. Böylece çay dağıtma görevi Rahmet'e verilirken ağır işler Latif'e kalır.
🔸 Rahmet, çalışkanlığı ve mutfağa getirdiği düzen nedeniyle herkesin memnuniyetini kazanır. Latif ise artık daha ağır görevlerde çalışmaya başladığı için Rahmet'e öfke besler. Öyle ki bu kini ona şiddet uygulamaya varacak kadar artar. Ancak Latif, bir süre sonra asıl adı Baran olan Rahmet'in sırrını öğrenir ve öfkesi farklı duygulara dönüşür.
🔸 Baran Azerbaycan Türkü, Fars, Afgan gibi farklı ırklardan insanların bir arada olduğu bir yapım. Film, özellikle bu işçiler arasındaki hiyerarşiye vurgu yapar. Azeriler, kendi aralarında üstünlük ilan etmiştir. Çünkü ustabaşı Azeri'dir ve dolayısıyla güçlü taraftır. Afganlar ise kimlikleri dahi olmayan, kaçak şekilde çalışan, işçiler arasında aşağılanan gruptur.
🔸 Film boyunca müfettişler, kaçak olarak çalışan Afgan işçilerin peşindedir. Bu sırada Afgan işçiler, günü kurtarma ve evine ekmek parası götürmenin, en önemlisi de ülkelerine geri dönebilmek için gereken parayı denkleştirebilmenin derdindedir.
OYUNCU KADROSU
🔸 Mecid Mecidi filmlerinin önemli unsurlarından biri profesyonel oyuncu kullanmamasıdır. Eğer film inşatta geçiyorsa gerçekten inşaatta çalışanları oynatır. İran sinemasında ve özellikle Mecidi filmlerinde bu duruma sıkça rastlamak mümkündür.
🔸 Baran, kışın çekilmiştir. Yönetmen bu mevsimi özellikle tercih eder. Çünkü kış, sefaleti ve yoksulluğu göstermek için en uygun zamandır.
KARAKTER ANALİZİ
🔸 Filmin önemli özelliklerinden diğeri ise "gerçekten kötü yoktur"dur. Yani filmdeki herkesin hem kötü yanı, zaafları hem de iyi yanı, insani tarafı vardır.
🔸 Örneğin ustabaşı herkese emirler yağdıran, gaddar biri gibi görünürken; Rahmet'i çelimsiz olmasına rağmen işe alıp bir şekilde para kazanmasını sağlayacak kadar vicdanlıdır. Aynı zamanda Afganların Azerilere göre daha fazla çalışıp daha az para aldığını dile getirip onları savunacak kadar da vefalıdır.
🔸 Baran filminde, insanlar normal hayatta olduğu gibi bazen iyi, bazen kötüdür. Çünkü kimse ömrü boyunca tamamen aynı hal içinde kalmaz. Mecid Mecidi filmlerindeki başarının sırrı da gerçek hayata benzerliğinden gelir.
